Κυβέρνηση και funds χορεύουν σκληρό ροκ καθώς – με απόφαση Αρείου Πάγου – είναι υπαρκτό το σενάριο ακύρωσης πλειστηριασμών από τις εταιρείες διαχείρισης για τα κόκκινα δάνεια, γεγονός που θα επιβαρύνει σημαντικά το δημόσιο χρέος.
Μαρία Πέτρου/ Action Press
Ο Άρειος Πάγος ορίζει τι μέλλει γενέσθαι με τους πλειστηριασμούς και φέρνει τα πάνω κάτω με απόφαση- έκπληξη κατά των funds. Η εν λόγω απόφαση περιπλέκει τα πράγματα για τη κυβέρνηση αφού οι καθυστερήσεις μπορεί να έχουν αντίκτυπο στο χρέος. Μέχρι σήμερα οι τέσσερις συστημικές τράπεζες έχουν εντάξει στον «Ηρακλή» τιτλοποιήσεις «κόκκινων» δανείων, ύψους 47,9 δισ. ευρώ, με το Δημόσιο να εγγυάται τα 18,7 δισ. ευρώ εξ αυτών. Το ζήτημα λοιπόν προκύπτει εφόσον περάσει το σύνολο ή μέρος αυτού του ποσού στο δημόσιο χρέος. Αυτό θα σημάνει επιβάρυνσή του δημόσιο χρέους έως και εννέα ποσοστιαίες μονάδες του ΑΕΠ. Σύμφωνα με την τραπεζική αγορά, ο λόγος χρέους προς το ΑΕΠ έχει υποχωρήσει σημαντικά και βρίσκεται στα επίπεδα του 170%, χωρίς να συνυπολογίζεται η επίπτωση από την Eurostat λόγω των εγγυήσεων του «Ηρακλή».
Η απόφαση- σταθμός
Το ανώτατο δικαστήριο λοιπόν προσφάτως αποφάσισε να απαγορεύσει στους διαχειριστές μη εξυπηρετούμενων δανείων (servicers) να ανακτούν το οφειλόμενο ποσό για λογαριασμό των Ταμείων και των τραπεζών που κατέχουν τα εν λόγω μη εξυπηρετούμενα δάνεια. Η τελική πορεία της υπόθεσης και το σχετικό χρονοδιάγραμμα είναι ασαφές και η Ολομέλεια θα λάβει την τελική απόφαση. Επομένως, οι πλειστηριασμοί των διαχειριστών των εισπράξεων παγώνουν προσωρινά. Οι διαχειριστές και οι τράπεζες δεν έμειναν με δεμένα τα χέρια και φυσικά ζήτησαν από την κυβέρνηση διευκρινίσεις. Για τους οφειλέτες όμως είναι μία απόφαση που τους δίνει ένα επιπλέον όπλο, όπως και στους δικηγόρους τους να ακυρώσουν τους πλειστηριασμούς όταν αυτοί διενεργούνται από τις εταιρείες διαχείρισης, δηλαδή τα funds.
Στο υπουργείο Οικονομικών παρακολουθούν το θέμα και εκτιμάται ότι η κατάσταση είναι διαχειρίσιμη. Δηλαδή η Eurostat δεν θα συμπεριλάβει τελικά τις κρατικές εγγυήσεις που δόθηκαν στο πλαίσιο του προγράμματος τιτλοποίησης του «Ηρακλή» στο δημόσιο χρέος. Σύμφωνα με τους αναλυτές, η Eurostat θα επιδιώξει να προσθέσει μόνο ένα μέρος της εγγύησης HAPS στο ελληνικό χρέος, το οποίο υπολογίζεται στα 5 δισ. ευρώ, οδηγώντας τον δείκτη χρέος προς ΑΕΠ στο 170% φέτος αντί για 160% που ήταν οι αρχικές προσδοκίες. Οι εγκεκριμένες τιτλοποιήσεις θα πρέπει να ολοκληρωθούν, όπως προβλέπεται, αλλά σε κάθε περίπτωση η εκκρεμούσα εγγύηση είναι μόνο 850 εκατ. ευρώ. Το σχήμα τιτλοποιήσεων Hercules Asset Protection Scheme (HAPS) έληξε στα τέλη Οκτωβρίου και η κυβέρνηση μέχρι στιγμής έχει εγγυηθεί ομόλογα ύψους περίπου 18,5 δισ. ευρώ. Το πάγωμα των πλειστηριασμών, οι οποίοι είναι περίπου 20%-40% των συνολικών εισπράξεων, σύμφωνα με ένα ακραίο σενάριο, θα μπορούσαν να οδηγήσουν στην απώλεια των στόχων.
Η επικείμενη απόφαση της Eurostat φέρνει τα πάνω κάτω και στις τιτλοποιήσεις, οι οποίες βρίσκονται στον προθάλαμο του «Ηρακλή». Ο λόγος για το Frontier II της Εθνικής Τράπεζας, Sunrise III της Τράπεζας Πειραιώς και project Solar, την κοινή τιτλοποίηση των συστημικών Ομίλων. Με βάση τα νέα δεδομένα, για να δοθεί η εγγύηση του Δημοσίου θα πρέπει το τμήμα που πωλείται στους επενδυτές να είναι τουλάχιστον το 8% του senior τίτλου.
Υψηλό το Ιδιωτικό Χρέος
Η πίεση προς τους services είναι και από το υπουργείο Οικονομικών καθώς η κυβέρνηση απέρριψε τις προτάσεις των χρηματοδοτικών φορέων για νομοθετική παρέμβαση έτσι ώστε να ξεμπλοκάρουν οι πλειστηριασμοί ακινήτων. Ο υπουργός Οικονομικών Χρήστος Σταϊκούρας είχε δηλώσει ότι «μια από τις προτεραιότητες της κυβέρνησης από την έναρξη της θητείας είναι η βέλτιστη δυνατή αντιμετώπιση του διαχρονικού προβλήματος του συνολικού Ιδιωτικού Χρέους».
Το πρόβλημα με τα «κόκκινα» δάνεια παραμένει και το ληξιπρόθεσμο ιδιωτικό χρέος, ως ποσοστό συνολικού χρέους παρότι παρουσιάζει πτωτική τάση κατά την τελευταία τριετία, είναι υψηλό. Το ποσοστό διαμορφώνεται στο 63,6% το πρώτο εξάμηνο του 2022 από 70% που ήταν το 2018. Το ελληνικό Ιδιωτικό Χρέος ως ποσοστό του ΑΕΠ διαμορφώνεται στο 125,5%, όταν ο μέσος ευρωπαϊκός όρος είναι στα 162,5%. Τα κόκκινα δάνεια στα χαρτοφυλάκια των τραπεζών συρρικνώθηκαν σημαντικά σε 10% του συνόλου των δανείων στο τέλος του πρώτου εξαμήνου του 2022 από 44% του 2019 κυρίως μέσω της υλοποίησης του προγράμματος «Ηρακλής». Οι πληροφορίες αναφέρουν ότι έχουν τεθεί στόχοι από την κυβέρνηση για την ρύθμιση δανείων από τους διαχειριστές «κόκκινων» δανείων. Συγκεκριμένα ο στόχος είναι στο 1 δισ. ευρώ, όπως τουλάχιστον τον έχει οριοθετήσει η Ειδική Γραμματέας Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους. Αναμένεται να φτάσουν στο 1 δισ. ευρώ το ύψος των δανείων που θα ρυθμιστούν μέσα από την διαδικασία του εξωδικαστικού συμβιβασμού, κατά τους επόμενους 5 – 6 μήνες.
Με εμπόδια οι ρυθμίσεις οφειλών
Το υπουργείο Οικονομικών έχει στείλει μήνυμα προς τους διαχειριστές και βασικό σημείο τριβής είναι ότι οι πιστωτές εξακολουθούν να απορρίπτουν μεγάλο όγκο αιτημάτων ρύθμισης οφειλών. Τα στοιχεία δείχνουν ότι έχουν απορριφθεί αιτήματα ρύθμισης οφειλών συνολικού ύψους 600 εκατ. Ευρώ. Επίσης τα ποσοστά εγκρισιμότητας των αιτημάτων ρύθμισης οφειλών εξακολουθούν να διαφέρουν σημαντικά ανά χρηματοδοτικό φορέα. Κυμαίνονται από 11% μέχρι και 84% επί των συνολικών αιτημάτων ρύθμισης οφειλών, καταδεικνύοντας ότι δεν υφίσταται από την πλευρά των πιστωτών κοινή στρατηγική και προτεραιοποίηση στη διαχείριση του ιδιωτικού χρέους μέσω του μηχανισμού. Τέλος, οι οφειλέτες συνεχίζουν να απορρίπτουν μεγάλο ποσοστό προτάσεων ρύθμισης οφειλών, συνολικού ύψους 340 εκατ. ευρώ, ενώ συνεχίζουν να παρουσιάζουν και καθυστερήσεις στις διαδικασίες ολοκλήρωσης των αιτήσεών τους.
Μέχρι στιγμής, πάνω από 60.000 οφειλέτες έχουν εισέλθει στην πλατφόρμα. Από αυτούς, 32.000 οφειλέτες έχουν προσκομίσει τα οικονομικά τους στοιχεία, από τα οποία και προκύπτουν συνολικές οφειλές ύψους 19 δισ. ευρώ. Περίπου 9.000 οφειλέτες, με συνολικές οφειλές 5 δισ. ευρώ, έχουν υποβάλει οριστικά την αίτησή τους για ρύθμιση οφειλών. Το ποσό αυτό είναι αυξημένο κατά 2 δισ. ευρώ τους τελευταίους 3 μήνες.
Ανοίγει δικαστικά ο δρόμος για εφέσεις
H απόφαση του Αρείου Πάγου (να απαγορεύσει στους διαχειριστές μη εξυπηρετούμενων δανείων να ανακτούν το οφειλόμενο ποσό για λογαριασμό των Ταμείων και των τραπεζών που κατέχουν τα εν λόγω μη εξυπηρετούμενα δάνεια) πρακτικά για τους οφειλέτες σημαίνει ότι αυξάνονται οι πιθανότητες και οι δυνατότητες να ακυρωθούν όλες οι διαδικαστικές πράξεις στις οποίες έχουν εκτελεστεί από τα funds. Δηλαδή, οι διαταγές πληρωμής, οι κατασχετήριες εκθέσεις καθώς και οι διαδικασίες του πλειστηριασμού. Επίσης, σε περίπτωση που έχουν εκδοθεί απορριπτικές πρωτόδικες αποφάσεις μπορούν να γίνουν εφέσεις. Επιπλέον, μπορούν να γίνουν αναιρέσεις σε περίπτωση που έχει χαθεί και ο δεύτερος βαθμός. Ανοίγει έτσι πάλι ο δρόμος να ακολουθηθεί η δικαστική οδός και ο οφειλέτης θα πρέπει να μιλήσει με τον δικηγόρο του.
Να σημειωθεί ότι υπάρχουν δύο νομοθετικά πλαίσια για τις εταιρείες διαχείρισης, τα οποία ισχύουν παράλληλα. Το ένα είναι του 2003 και το άλλο του 2015. Οι διατάξεις του ν. 4354/2015 αφορούν αποκλειστικά και μόνα τα κόκκινα δάνεια. Ο νόμος αυτός δημιουργήθηκε την περίοδο της οικονομικής κρίσης. Στο νόμο αυτό δημιουργείται μία πολύ συγκεκριμένη, ειδική νομιμοποίηση, βάσει της οποίας τα funds νομιμοποιούνται να ενεργούν διαδικαστικές πράξεις αντί του δικαιούχου της απαίτησης, δηλαδή της αλλοδαπής εταιρείας, που έχει πάρει από την ελληνική τράπεζα τα δάνεια.
