Μπαίνοντας στην τελική ευθεία για τις εθνικές εκλογές οι οποίες θα γίνουν την άνοιξη, τα γκάλοπ εξακολουθούν να δίνουν την ίδια εικόνα που καταγράφεται εδώ και μεγάλο χρονικό διάστημα: η ΝΔ προηγείται με μεγάλη διαφορά έναντι του ΣΥΡΙΖΑ, τρίτο κόμμα σε μεγάλη απόσταση είναι το ΠΑΣΟΚ/ΚΙΝΑΛ και ακολουθούν τα άλλα κοινοβουλευτικά κόμματα, περίπου με τα ποσοστά που έλαβαν στις τελευταίες εκλογές. Είναι ενδιαφέρον ότι αυτή η εικόνα παραμένει σε γενικές γραμμές ίδια από το 2016 μέχρι και σήμερα, όπως αποτυπώνεται είτε στα γκάλοπ, είτε στις κάλπες (ευρωεκλογές και εθνικές εκλογές 2019), ενώ έχουν μεσολαβήσει πολλά διαφορετικά μεγάλα γεγονότα.
Γιώργος Κουβαράς/ Action Press
Συνήθως οι αναλύσεις και οι προβλέψεις σε σχέση με τις επόμενες εκλογές στηρίζονται στην προσπάθεια να προβλέψει κανείς τι μπορεί να αλλάξει, έτσι ώστε να επηρεαστεί ο συσχετισμός των πολιτικών δυνάμεων.
Η ακρίβεια – το νούμερο 1 θέμα για τους πολίτες – τα ελληνοτουρκικά, η ποιότητα της δημοκρατίας που αμφισβητείται με αφορμή τις παρακολουθήσεις, η πολιτική διαφθορά που έρχεται στο φως με την υπόθεση Πάτση, είναι μερικά από τα θέματα που θα μπορούσαν δυνητικά να επηρεάσουν την ψήφο των πολιτών.
Ριζωμένες αντιλήψεις
Υπάρχουν όμως και τα άλλα, αυτά που έρχονται από το παρελθόν και πολλές φορές είναι ισχυρότερα και πιο εδραιωμένα και έχει αποδειχτεί ότι επηρεάζουν την πολιτική συμπεριφορά του εκλογικού σώματος. Ποια είναι αυτά; Πρώτον, η ιδεολογική τοποθέτηση. Ο,τι και να λέμε, οι δεξιοί παραμένουν δεξιοί, οι κεντρώοι είναι κεντρώοι (και ιδιαίτερα απαιτητικοί ψηφοφόροι) και οι αριστεροί παραμένουν αριστεροί. Κοντά σε αυτό, ας συνυπολογίσουμε κάτι ακόμη: πολλοί από τους ψηφοφόρους, ανάλογα με την ιδεολογική τους τοποθέτηση και λόγω βιωματικών εμπειριών – παλιότερων ή νεότερων – ψηφίζουν αρκετές φορές «εναντίον» ενός κόμματος ή ενός ευρύτερου πολιτικού χώρου κι όχι υπέρ κάποιου άλλου. Έτσι είχαμε για πολλά χρόνια στη μεταπολίτευση τη λεγόμενη «αντιδεξιά» ψήφο και εσχάτως τα τελευταία χρόνια μας προέκυψε και το «αντί-ΣΥΡΙΖΑ» μέτωπο.
Ιδεολογικά κριτήρια
Το ερώτημα, μετά από όλα αυτά, είναι κατά πόσον ισχύουν σήμερα οι παλιές διαχωριστικές γραμμές και σε ποιο βαθμό μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως μια παράμετρος πρόβλεψης του εκλογικού αποτελέσματος. Συνήθως αυτές τις διαχωριστικές γραμμές, στην πολιτική, εκλογική ανάλυση τις επικαλείται η ευρύτερη Κεντροαριστερά. Γιατί; Λόγω της πεποίθησης ότι στην Ελλάδα ακόμη και σήμερα, η Κεντροαριστερά έχει την πλειοψηφία. Με βάση τις τελευταίες εκλογές αυτό μόνο οριακά επιβεβαιώνεται. Έστω κι έτσι, όμως, έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον το εξής: Εάν, πράγματι, το ιδεολογικό κριτήριο μπορεί να καθορίσει το αποτέλεσμα των επικείμενων εκλογών, αυτό δεν συμφέρει την Κεντροαριστερά – που το επικαλείται – αλλά την Κεντροδεξιά! Ας δούμε γιατί:
Ο πολιτικός χώρος που κινείται από το Κέντρο και προς τα Δεξιά, περιλαμβάνει ένα μεγάλο κόμμα, τη ΝΔ, η οποία εκτείνεται από την παραδοσιακή Δεξιά μέχρι το Κέντρο, ένα μικρότερο, την Ελληνική Λύση, που έχει καθαρά δεξιό στίγμα και προσελκύει και ψηφοφόρους της Άκρας Δεξιάς και μερικά πολύ μικρότερα κόμματα που κινούνται είτε στο χώρο της Ακροδεξιάς είτε της λεγόμενης «πατριωτικής Δεξιάς». Στις τελευταίες εκλογές το σύνολο των δυνάμεων αυτού του χώρου έφτασε σχεδόν το 47%, με τη ΝΔ να παίρνει το 39,8% και τα υπόλοιπα κόμματα να αθροίζουν το υπόλοιπο ποσοστό. Τίποτα δεν δείχνει ότι μπορεί να αλλάξει ο συσχετισμός των δυνάμεων σε αυτό τον πολιτικό χώρο.
Με βάση τα σημερινά δεδομένα, ιδεολογική μετατόπιση από την Κεντροδεξιά προς την Κεντροαριστερά δεν διαπιστώνεται, ούτε στην Ελλάδα ούτε κάπου αλλού στην Ευρώπη. Άρα, αν ακολουθήσει κανείς ως γραμμή πολιτικής ανάλυσης τις ιδεολογικές διαχωριστικές γραμμές, τις οποίες η Κεντροαριστερά επιμένει να προτάσσει, τότε είναι πρακτικά πολύ δύσκολο να αμφισβητηθεί στις επόμενες εκλογές η κυριαρχία της ΝΔ. Τουλάχιστον, όχι στα δεξιά. Το μόνο που θα μπορούσε να την απειλήσει σοβαρά είναι ένα κεντρώο κόμμα. Από την ώρα, λοιπόν, που το ΠΑΣΟΚ/ΚΙΝΑΛ έχει επιλέξει να χαράξει την πολιτική του στρατηγική με βάση την κεντροαριστερή (σοσιαλδημοκρατική) του ταυτότητα και αποφεύγει να δώσει έμφαση στα κεντρώα χαρακτηριστικά του, η ΝΔ μπορεί να πορεύεται στις εκλογές με σχετική ασφάλεια. Όσο ο Μητσοτάκης παραμένει κυρίαρχος στο Κέντρο, θα παραμένει πρωταγωνιστής.
