Ήταν εν πολλοίς αναμενόμενο πως ύστερα από δυόμιση χρόνια φόβου, μιζέριας και lockdown, οι περισσότεροι από τη στιγμή που η πανδημία θα υποχωρούσε και θα δινόταν το πράσινο φως για άρση των περιοριστικών μέτρων, θα αναζητούσαν εναγωνίως την επιστροφή στα ταξίδια και την χαλάρωση μέσα από τις διακοπές.
Σπύρος Χριστόπουλος – Action24Press
Αλλά και πάλι το σχέδιο για ένα ανέμελο, γλυκό καλοκαιράκι δεν βγαίνει. Όχι μόνο γιατί οι τιμές των αεροπορικών εισιτηρίων έχουν εκτοξευτεί και σε ορισμένες περιπτώσεις έχουν πενταπλασιαστεί σε σχέση με την περασμένη διετία, αλλά γιατί οι υπηρεσίες των αεροδρομίων και οι αεροπορικές εταιρείες εμφανίζονται παντελώς ανέτοιμες να αντιμετωπίσουν το τεράστιο κύμα ζήτησης, το οποίο προσεγγίζει τα προ του covid επίπεδα. Και το χειρότερο είναι ότι τα πιο δύσκολα έπονται.
Χάος
Ότι τα πράγματα δεν πάνε καλά, είχε ήδη φανεί την περίοδο των διακοπών του Πάσχα και στις διάφορες αργίες. Στις ΗΠΑ, κατά τη διάρκεια του Σαββατοκύριακου για τον εορτασμό της Ημέρας Μνήμης (στα τέλη Μαΐου) ακυρώθηκαν περισσότερες από 2.500 πτήσεις ενώ τεράστια προβλήματα καταγράφηκαν και στη Μ. Βρετανία κατά τους εορτασμούς του Πλατινένιου Ιωβηλαίου, όπου μόνο στο αεροδρόμιο του Gatwick, στο Λονδίνο, ακυρώθηκαν περισσότερες από 150 πτήσεις.
Τα ίδια συνέβησαν και στα αεροδρόμια του Άμστερνταμ, του Μάντσεστερ και του Δουβλίνου ενώ στην Ισπανία, από τον περασμένο Μάρτιο τουλάχιστον 15.000 επιβάτες έχασαν τις πτήσεις τους με την Iberia, εκ των οποίων οι 3.000 κατά την περίοδο του Πάσχα διότι «κόλλησαν» στις ουρές στα σημεία ελέγχου. Δεν είναι όμως μόνο τα αεροδρόμια, είναι και οι αεροπορικές εταιρείες, όπως η TUI, η οποία κάλεσε τους επιβάτες της (για κοντινούς και μεσαίας απόστασης προορισμούς) να φέρνουν το δικό τους φαγητό και ποτό, διότι δεν μπορούσε να τους εξυπηρετήσει.
Ελλείψεις
Κύρια αιτία για αυτό το απίστευτο μπάχαλο – πέρα από τα όποια έκτακτα τεχνικά προβλήματα ή τις κακές καιρικές συνθήκες– είναι η έλλειψη προσωπικού. Κατά την περίοδο της πανδημίας, οι αερομεταφορές υπέστησαν τεράστιο πλήγμα. Δεκάδες αεροπορικές έκλεισαν, χιλιάδες εργαζόμενοι απολύθηκαν, όσες εταιρείες έμειναν όρθιες το κατάφεραν σε μεγάλο βαθμό χάρη σε έκτακτες κρατικές οικονομικές ενισχύσεις ενώ τα αεροδρόμια υπολειτούργησαν.
Το αποτέλεσμα αυτής της κρίσης και αναστάτωσης αποτυπώνεται σήμερα, όπου με την αεροπορική κίνηση να επανακάμπτει (σύμφωνα με την Eurocontrol, η εναέρια κυκλοφορία στην Ευρώπη βρίσκεται στο 86% σε σχέση με τα επίπεδα προ covid, με περίπου 30.000 πτήσεις την ημέρα), οι υποδομές και οι εταιρείες αδυνατούν να ανταπεξέλθουν.
Πράγματι, εκτιμάται πως εκατοντάδες χιλιάδες εργαζόμενοι λείπουν από μια σειρά από κρίσιμες θέσεις για να λειτουργήσουν ομαλά αεροδρόμια και αεροπορικές, όπως είναι μεταξύ άλλων το προσωπικό ασφαλείας, το προσωπικό για τη φόρτωση/εκφόρτωση αποσκευών, το προσωπικό για το check in, ακόμα και αεροσυνοδοί και πιλότοι.
Ούτε πιλότοι
Στις ΗΠΑ αναφέρεται πως περίπου 400.000 πιλότοι και εργαζόμενοι στον τομέα των αερομεταφορών λείπουν από το σύστημα διότι απολύθηκαν την προηγούμενη διετία, με τις εταιρείες να αγωνίζονται να βρουν εκπαιδευμένους πιλότους. Υπολογίζεται μάλιστα ότι οι ελλείψεις σε πιλότους θα φτάσουν τις 12.000 έως το 2023.
Άλλο παράδειγμα είναι η Swissport, από τους μεγαλύτερους παρόχους υπηρεσιών εδάφους, η οποία τον Ιούνιο του 2020 απέλυσε τουλάχιστον τους μισούς από τους 8.500 εργαζομένους που απασχολούσε μόνο στα αεροδρόμια της Μεγάλης Βρετανίας. Από τον περασμένο Ιανουάριο, έχει προσλάβει 2.800, αν και από αυτούς οι 1.200 δεν έχουν λάβει ακόμα την πλήρη άδεια ασφαλείας για να εργαστούν.
Αντίστοιχα προβλήματα αναφέρονται και στη Γερμανία όπου οι συνδικαλιστικές ενώσεις υποστηρίζουν πως το 20% των εργαζομένων του προσωπικού εδάφους που απασχολούνταν στα αεροδρόμια προ του covid, περίπου 5.500 εργαζόμενοι, λείπει από βασικές λειτουργίες, με αποτέλεσμα κατά τις ώρες αιχμής να υπάρχει μεγάλη αναμονή στο check in ή στη φόρτωση των αποσκευών.
Γυρίστε πίσω
Ωστόσο, πολλοί από αυτούς τους εργαζόμενους που απολύθηκαν κακήν κακώς λόγω της πανδημικής κρίσης φέρονται τελείως απρόθυμοι να επιστρέψουν στις παλιές τους θέσεις, επιλέγοντας ως επί το πλείστον να παραμείνουν στις νέες τους δουλειές. Άλλωστε αρκετές συνδικαλιστικές ενώσεις κάνουν λόγο για κακές αμοιβές και για εξαντλητικές συνθήκες εργασίας, τουλάχιστον όσον αφορά το προσωπικό των αεροδρομίων.
Πάντως, είναι χαρακτηριστικό πως παρεμφερή προβλήματα καταγράφονται σε διάφορους τουριστικούς κλάδους, όπως για παράδειγμα στην Ελλάδα όπου υπάρχει έλλειψη προσωπικού σε ξενοδοχειακές μονάδες ή στην Ισπανία όπου οι σερβιτόροι είναι είδος υπό εξαφάνιση.
Βέβαια σχετικά με το ζήτημα των αεροδρομίων και των αεροπορικών, υπάρχει ένα ακόμα εμπόδιο όσον αφορά την εύρεση του κατάλληλου προσωπικού, το οποίο έχει να κάνει με τις υψηλές συνθήκες ασφαλείας που απαιτούνται. Αυτό σημαίνει ότι ο υποψήφιος εργαζόμενος θα ελεγχθεί εξονυχιστικά, κάτι που συνεπάγεται και περισσότερο χρόνο για να ολοκληρωθούν οι προσλήψεις και άρα μεγαλύτερη καθυστέρηση στην κάλυψη των όποιων κενών.
Δεν είναι τυχαίο ότι η ΙΑΤΑ (Διεθνής Ένωση Αεροπορικών Εταιρειών) έχει προτείνει να υπάρξει ένα παγκόσμιο τυποποιημένο πρόγραμμα εκπαίδευσης, ώστε πιλότοι και προσωπικό εδάφους να μπορούν να εργαστούν οπουδήποτε στον κόσμο, ενώ έχει ζητήσει να εξορθολογιστούν και οι έλεγχοι ασφαλείας.
Πετσοκόβουν πτήσεις
Και ενώ στη Μ. Βρετανία η γκρίνια φτάνει μέχρι και το Brexit, με το σκεπτικό ότι εξαιτίας της αυστηρής μεταναστευτικής νομοθεσίας, δεν μπορούν να προσληφθούν έστω για ένα σύντομο χρονικό διάστημα εργαζόμενοι από την ευρωπαϊκή αγορά προκειμένου να υπάρξει μια σχετική αποσυμφόρηση (κάτι που πρότειναν αεροπορικές εταιρείες, στήριξε ο δήμαρχος του Λονδίνου, Sadiq Khan αλλά απέρριψε κατηγορηματικά η κυβέρνηση Johnson), οι εταιρείες προχωρούν σε πιο δραστικά μέτρα για να αντιμετωπίσουν το χάος.
Για παράδειγμα η Easyjet ανακοίνωσε πως στο στόλο των Airbus A319 θα αφαιρέσει την πίσω σειρά των καθισμάτων για να «εξοικονομήσει» μια από τις τέσσερις αεροσυνοδούς που προβλέπονται ενώ και η KLM γνωστοποίησε ότι αποφάσισε να θέσει περιορισμούς στις κρατήσεις της τελευταίας στιγμής. Από την πλευρά της η TUI αποφάσισε να «πετσοκόψει» 400 πτήσεις έως τα τέλη Ιουνίου, κάτι που εκτιμάται ότι επηρεάζει περίπου 34.000 ταξιδιώτες.
Το εάν αυτές οι κινήσεις θα αποδώσουν και οι αρμόδιες αρχές θα προλάβουν ενόψει των ιδιαίτερα απαιτητικών καλοκαιρινών μηνών να εντάξουν στο «σύστημα» περισσότερους εργαζόμενους, έτσι ώστε να ομαλοποιηθεί όσο είναι δυνατόν η λειτουργία της συγκεκριμένης αγοράς, είναι ένα αρκετά δύσκολο ερώτημα να απαντηθεί.
Πάντως, η Eurocontrol εκτιμά ότι ο αριθμός των πτήσεων θα ξεπεράσει κατά πολύ τη διαχειριστική ικανότητα των κέντρων ελέγχου ενώ και το ευρωπαϊκό Air Council International εκτιμά ότι δεν θα αποφευχθούν οι καθυστερήσεις τουλάχιστον στα δύο τρίτα των ευρωπαϊκών αεροδρομίων.
