Ο πρώην υπουργός Υγείας της κυβέρνησης του ΣΥΡΙΖΑ μίλησε στην Action Press για την κατάσταση που επικρατεί στη Δημόσια Υγεία και επιτέθηκε στην κυβέρνηση για τους χειρισμούς της στην υπόθεση των χειρουργείων στα νοσοκομεία όλης της χώρας όσο και στην υπόθεση της πανδημίας.
Συνέντευξη στον Βαγγέλη Παπαδημητρίου για την Action Press
«Δεν βλέπω διάφορες στη στρατηγική του ΣΥΡΙΖΑ για την υγεία», τονίζει ο Ανδρέας Ξανθός πρώην υπουργός Υγείας, σημειώνοντας, όμως, παράλληλα πως η θέση του κόμματος, «έχει συλλογικά διαμορφωθεί σε διαβούλευση με τον Τομέα Υγείας και με προοδευτικούς επιστήμονες από τη χώρα μας και το εξωτερικό, έχει εγκριθεί από την Προγραμματική Συνδιάσκεψη και το Συνέδριο του κόμματος και φυσικά, έχει κατ’ επανάληψιν παρουσιαστεί πολύ ξεκάθαρα από τον πρόεδρο του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ Αλέξη Τσίπρα». Επιτίθεται με δριμύτητα εναντίον της κυβέρνησης, τόσο για την υπόθεση των χειρουργείων στα νοσοκομεία όλης της χώρας όσο και για την υπόθεση της πανδημίας. Θεωρεί πως η Ελλάδα καταγράφει θλιβερή πρωτιά θανάτων στην Ευρώπη. Για τον βουλευτή Ρεθύμνου, η επόμενη ημέρα για τη χώρα θα εξαρτηθεί από τις επόμενες εκλογές και το δίλημμα θα είναι «αυταρχικός νεοφιλελευθερισμός ή προοδευτική διακυβέρνηση».
-Γιατί επιτίθεστε στη κυβέρνηση για την υπόθεση της πανδημίας; Ειδικά τώρα;
Γιατί το ΕΣΥ είναι πλέον σε κατάσταση διάλυσης, οι δημόσιες δομές Υγείας έχουν αποδιοργανωθεί τελείως, οι εργαζόμενοι τους είναι εξουθενωμένοι και σε απόγνωση, ενώ οι ασθενείς ταλαιπωρούνται και επιβαρύνονται οικονομικά απευθυνόμενοι στον ιδιωτικό τομέα για να εξυπηρετηθούν. Επίσης γιατί έρχονται συνεχώς στο φως της δημοσιότητας στοιχεία που τεκμηριώνουν την εκτίμηση ότι η χώρα έζησε μια υγειονομική καταστροφή λόγω των πολιτικών επιλογών της κυβέρνησης Μητσοτάκη.
Η μελέτη του επίκουρου καθηγητή Δημόσιας Υγείας κ. Λύτρα είναι πολύ χαρακτηριστική απόδειξη. Με βάση τα ερευνητικά δεδομένα που παρουσιάζονται στη μελέτη, ενισχύεται η κοινά παραδεκτή στον ιατρικό χώρο άποψη ότι ο καθοριστικός παράγοντας που οδήγησε στην υγειονομική τραγωδία των 33.000 θανάτων στη χώρα μας, ήταν η μειωμένη ανθεκτικότητα του ΕΣΥ. Όχι λόγω αντικειμενικής αδυναμίας υπό την «πίεση» της πανδημίας, ούτε λόγω μειωμένης ανταπόκρισης του υγειονομικού προσωπικού, αλλά λόγω της πολιτικής απροθυμίας της κυβέρνησης να στηριχθεί στον απαιτούμενο βαθμό η δημόσια περίθαλψη, από το πρωτοβάθμιο και προνοσοκομειακό επίπεδο μέχρι τα ΤΕΠ, τις κλινικές covid, τις ΜΕΘ και τη μετανοσοκομειακή φροντίδα.
Η κυβέρνηση επέλεξε, για λόγους ιδεοληπτικούς (επειδή δεν ήθελε την ενδυνάμωση των δημόσιων δομών Υγείας), να μην ενισχύσει τα κρίσιμα τμήματα του ΕΣΥ και να μην επιμερίσει το βάρος της covid φροντίδας και στις ιδιωτικές κλινικές, με αποτέλεσμα το λειτουργικό black out των νοσοκομείων, τους διασωληνωμένους εκτός ΜΕΘ και την πρωτιά στην Δυτική Ευρώπη στη συνολική θνησιμότητα από την αρχή της πανδημίας (με 3160 θανάτους/ εκατομμύριο πληθυσμού, ενώ ο μέσος όρος της ΕΕ είναι 2560/εκ., στοιχεία μέχρι 26/9/2022). Η κριτική μας λοιπόν στην κυβέρνηση δεν αφορά τη διαχειριστική της ανικανότητα ή την επιστημονική της ανεπάρκεια αλλά το γεγονός ότι είχε την πιο αδιαφανή, αυταρχική, εμμονικά νεοφιλελεύθερη, μεροληπτική υπέρ των επιχειρηματιών Υγείας και διαλυτική για το δημόσιο σύστημα διαχείριση της πανδημίας στην Ευρώπη. Και αυτό είχε μετρήσιμα αποτελέσματα: κρίση δημόσιας εμπιστοσύνης από μια σημαντική μερίδα της κοινωνίας, «κοβιντοποίηση» του ΕΣΥ και εγκατάλειψη της λοιπής νοσηρότητας, σύνδρομο burn out των «ανθρώπων της πρώτης γραμμής», υποχώρηση των standards ασφάλειας και ποιότητας στην περίθαλψη, αρνητικές επιδόσεις στους «σκληρούς δείκτες».
-Κατηγορείτε τη κυβέρνηση για τις λίστες αναμονής στα χειρουργεία των νοσοκομείων του ΕΣΥ. Και επί διακυβερνήσεως ΣΥΡΙΖΑ όμως υπήρχαν καθυστερήσεις…
Το πρόβλημα των αναμονών για ραντεβού στα εξωτερικά ιατρεία ή πολύ περισσότερο για τη διεξαγωγή χειρουργικών επεμβάσεων, έχει σίγουρα διαχρονικά χαρακτηριστικά. Αυτός ήταν άλλωστε και ο λόγος που η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ θεσμοθέτησε τη «διαφανή λίστα χειρουργείου», έτσι ώστε μέσα από μια ειδική ηλεκτρονική πλατφόρμα να μπορεί ο ασθενής να παρακολουθεί και να ελέγχει ότι η σειρά προτεραιότητας τηρείται και ότι δεν παρακάμπτεται για λόγους που δεν έχουν σχέση με το ιατρικό ιστορικό. Αυτή την περίοδο όμως οι αναμονές για χειρουργείο έχουν πάρει πρωτοφανείς και μη διαχειρίσιμες διαστάσεις.
Η εικόνα από όλα τα νοσοκομεία, ακόμα και τα μεγάλα, είναι αποκαρδιωτική και πρακτικά οι ασθενείς αποτρέπονται πλέον από το να αναζητούν χειρουργικές υπηρεσίες στο δημόσιο σύστημα. Ο βασικός λόγος είναι η δραστική περικοπή της χειρουργικής δραστηριότητας στο ΕΣΥ στη διάρκεια της πανδημίας (έως και 80% για πολύ μεγάλο διάστημα) και, κυρίως, η δραματική έλλειψη αναισθησιολόγων στα νοσοκομεία λόγω των συνταξιοδοτήσεων χωρίς αντικατάσταση και της τάσης παραίτησης και φυγής των νέων αλλά και έμπειρων γιατρών από το ΕΣΥ και τη χώρα. Σήμερα πάνω από το 50% των χειρουργικών αιθουσών στα δημόσια νοσοκομεία δεν λειτουργούν.
Και το χειρότερο απ’ όλα είναι ότι δεν υπάρχει κάποιο σχέδιο αντιστροφής αυτής της ζοφερής πραγματικότητας. Υπάρχουν κατατεθειμένες προτάσεις της Επιστημονικής Εταιρείας Αναισθησιολογίας, οι οποίες αγνοούνται από το υπουργείο Υγείας. Γιατί η πολιτική του ηγεσία δεν ενδιαφέρεται για το μέλλον του ΕΣΥ αλλά για το άνοιγμα του στην αγορά, δεν δρομολογεί μια γενναία αναβάθμιση των συνθηκών εργασίας-αμοιβής-εκπαίδευσης στο ΕΣΥ μέσα από ένα νέο πλαίσιο κινήτρων, αλλά προωθεί τις ΣΔΙΤ (Συμπράξεις Δημόσιου-Ιδιωτικού Τομέα) και την κατάργηση της πλήρους και αποκλειστικής απασχόλησης των γιατρών, που αποτελεί τη θεμελιώδη συνθήκη και την κομβική προϋπόθεση για το δημόσιο χαρακτήρα του συστήματος. Η ουσία είναι ότι ο ΣΥΡΙΖΑ μείωσε δραστικά τις ανισότητες στην Υγεία (οι ακάλυπτες ανάγκες από 14,5% το 2015 πήγαν στο 8,5% το 2019), ενώ η ΝΔ τις επιδείνωσε δραματικά. Γιατί δεν πιστεύει στη στρατηγική της καθολικής και ισότιμης κάλυψης και γιατί έχει «δυσανεξία» προς το Δημόσιο Σύστημα Υγείας.
-Για μια ακόμη φορά στον ΣΥΡΙΖΑ υπάρχουν στα θέματα υγείας διαφορετικές απόψεις. Γιατί;
Η επίσημη θέση του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ για την πανδημία, τα εμβόλια, τις εγκληματικές πολιτικές ευθύνες της κυβέρνησης και το εναλλακτικό σχέδιο διάσωσης και αναδιοργάνωσης του ΕΣΥ, δεν ήταν υπόθεση ενός στελέχους ή μιας ομάδας ανθρώπων που «κατέχουν την αλήθεια».
Έχει συλλογικά διαμορφωθεί σε διαβούλευση με τον Τομέα Υγείας και με προοδευτικούς επιστήμονες από τη χώρα μας και το εξωτερικό, έχει εγκριθεί από την Προγραμματική Συνδιάσκεψη και το Συνέδριο του κόμματος και, φυσικά, έχει κατ’ επανάληψιν παρουσιαστεί πολύ ξεκάθαρα από τον πρόεδρο του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ Αλέξη Τσίπρα. Άλλωστε, ο ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ, ο Αλέξης Τσίπρας και η ευρωομάδα μας έχουν προβάλλει ό,τι πιο αριστερό και ριζοσπαστικό έχει ειπωθεί για την πανδημία σε επίπεδο ευρωπαϊκής Αριστεράς, την πρόταση δηλαδή για άρση των προνομίων των πολυεθνικών και απελευθέρωση της πατέντας των εμβολίων και φαρμάκων για την covid-19.
Δεν βλέπω διαφορετικές απόψεις εντός του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ για την πολιτική Υγείας. Η στρατηγική για την πανδημία δεν ήταν επιστημονικό θέμα αλλά πολιτικό. Και η κριτική της Αριστεράς στη νεοφιλελεύθερη διαχείριση της υγειονομικής κρίσης, πουθενά στον κόσμο δεν είχε επιστημονικό χαρακτήρα αλλά ήταν επικεντρωμένη στις ανισότητες, στην καθολική κάλυψη και στην ανάγκη επένδυσης στο δημόσιο σύστημα Υγείας και στο ανθρώπινο δυναμικό του.
– Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν μεγάλες διαφορές. Έχει ευθύνη και ο ΣΥΡΙΖΑ;
Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν κυρίως τη μεγάλη δυσαρέσκεια της κοινωνίας απέναντι στην κυβέρνηση Μητσοτάκη. Σε όλα κρίσιμα πεδία (πανδημία, ακρίβεια, ενεργειακή κρίση, εγκληματικότητα, εργασιακή και οικονομική ανασφάλεια, Κράτος Δικαίου κλπ), τα 2/3 περίπου των πολιτών θεωρούν ότι η κυβέρνηση έχει αποτύχει και βαδίζει σε λάθος κατεύθυνση. Άρα πλειοψηφικά η κοινωνία αποδοκιμάζει τον κ. Μητσοτάκη και προοικονομεί την επερχόμενη πολιτική του ήττα. Οι διαφορές μεταξύ ΝΔ-ΣΥΡΙΖΑ στην πρόθεση ψήφου εξηγούνται σε μεγάλο βαθμό από το υψηλό ποσοστό αναποφάσιστων (15% -20%), οι οποίοι κατά τεκμήριο ανήκουν στα πιο ευάλωτα κοινωνικά στρώματα και είναι πιο επιρρεπείς στην αποχή και στην αντιπολιτική στάση.
Αυτός ο κόσμος που «ζορίζεται», που είναι απογοητευμένος και δεν ελπίζει σε βελτίωση της κατάστασης του, είναι προνομιακός για την Αριστερά και μπορεί να είναι καθοριστικός στην αλλαγή συσχετισμών και στην πολιτική επιρροή του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ, στο βαθμό βέβαια που τον πείσει βάσιμα ότι «μπορούν τα πράγματα να γίνουν αλλιώς». Ότι δεν «είναι όλοι ίδιοι» και ότι αξίζει να στηρίξει στις εκλογές με την ψήφο του την προοπτική μιας προοδευτικής διακυβέρνησης με «κορμό» τον ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ.
– Προοδευτική διακυβέρνηση, αλλά με ποιους τελικά;
Με όσους συμφωνήσουν σε ένα προοδευτικό σχέδιο ανακούφισης της κοινωνικής πλειοψηφίας και «θωράκισης» του Κράτους Δικαίου και της Δημοκρατίας στη χώρα. Το νέο μετεκλογικό πολιτικό τοπίο και οι συσχετισμοί ανάμεσα στις πολιτικές δυνάμεις θα καθορίσουν τη δυνατότητα και την ποιότητα μιας νέας προοδευτικής διακυβέρνησης. Η πρωτιά του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ στις εκλογές της απλής αναλογικής, θα είναι ο καταλυτικός παράγοντας γι’ αυτή την εξέλιξη. Το πρόγραμμα που παρουσίασε ο Αλέξης Τσίπρας στη ΔΕΘ είναι η βάση διαμόρφωσης μιας πειστικής και εφαρμόσιμης εναλλακτικής στρατηγικής απέναντι στο χρεωκοπημένο και αυταρχικό νεοφιλελευθερισμό της ΝΔ.
