Ολόκληρη η συνέντευξη:
Η υφυπουργός Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων, αρμόδια για θέματα Πρόνοιας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης μιλάει στο Action24Press και τον Γιάννη Λ. Πολίτη για το έργο που έχει γίνει στον ευαίσθητο τομέα της.
Ενεργοποιεί όλα τα εργαλεία που της παρέχονται από εθνικούς και ευρωπαϊκούς πόρους για να βελτιώσει τις συνθήκες ζωής στους οίκους ευγηρίας. Με την ίδια επιμονή επιδιώκει να διαμορφώσει το νέο πλαίσιο για τα ιδρύματα ανηλίκων. Η Δόμνα Μιχαηλίδου είναι ένα από τα νέα πρόσωπα της κυβέρνησης με δυνατό βιογραφικό. Μπήκε στο κυβερνητικό σχήμα έως τεχνοκράτισσα, την γοήτευσε όμως η πολιτική και στις προσεχείς εκλογές θα εκτεθεί στην λαϊκή ψήφο. Όλες οι πληροφορίες συγκλίνουν ότι θα πολιτευτεί στην Α’ Πειραιά.
-Θέλω να αρχίσουμε την συζήτηση μας από τον Προσωπικό Βοηθό, μια υπηρεσία που εφαρμόζεται πιλοτικά.
Ο Προσωπικός Βοηθός ήταν μια υπηρεσία που όλοι θέλαμε και θέλουμε να παρέχουμε στα άτομα με αναπηρία, όμως κανείς μέχρι τώρα δεν είχε υλοποιήσει. Αυτό νομίζω ότι οφείλεται σε δύο λόγους. Ο ένας ήταν ότι δεν μπορούσαν να βρουν τους απαραίτητους πόρους. Ακόμη κι αν περάσαμε ως χώρα «χρυσές» περιόδους δημοσιονομικού χώρου, δεν βρέθηκαν οι πόροι για μια τέτοια ενεργητική κοινωνική πολιτική. Ο δεύτερος- και νομίζω ο πιο σημαντικός- είναι ότι πρόκειται για έργο το οποίο είναι τεχνικά πάρα πολύ δύσκολο. Σχεδιάσαμε την υπηρεσία και σύντομα ξεκινάμε με την πιλοτική υλοποίηση της η οποία αφορά αρχικά 1000 συμπολίτες μας στην Αττική και στη συνέχεια άλλους 1000 σε 4 Περιφέρειες της χώρας. Για το σκοπό αυτό έχουμε εξασφαλίσει 340.000.000 εκατ. ευρώ από το ΕΣΠΑ, ώστε το 2024, μετά την ολοκλήρωση του πιλοτικού προγράμματος, να προχωρήσουμε στην πανελλαδική εφαρμογή της υπηρεσίας.
-Θα επεκταθεί το Πρόγραμμα και για ανθρώπους για ψυχική νόσο;
Δεν αποκλείουμε καμιά αναπηρία. Έχουμε συμπεριλάβει κινητικές, νοητικές, αισθητηριακές αναπηρίες αλλά και ψυχικές αναπηρίες. Γι’ αυτό και έχουμε ορίσει μια τριμελή επιτροπή η οποία θα πηγαίνει για αξιολόγηση στο σπίτι του ατόμου με αναπηρία την ώρα και ημέρα που θα επιλέγει ο ίδιος, έτσι ώστε να γλιτώσει την όποια ταλαιπωρία μπορεί να προκύπτει από την μετακίνησή του. Επιπλέον θα διερευνά τις εξατομικευμένες ανάγκες του καθενός
-Με ποια διαδικασία θα γίνεται η πιστοποίηση του Προσωπικού Βοηθού;
Ο υποψήφιος, παίρνει μια πιστοποίηση μετά από την κατάλληλη εκπαίδευση ως προς τα δικαιώματα και του ατόμου με αναπηρία και τα δικά του, έτσι ώστε να είναι ασφαλής η σχέση αυτή και να υπάρχουν δικλίδες και για τον έναν και για τον άλλον ώστε να προστατεύονται και οι δύο σ’ αυτή τη σχέση εργασιακής συνεργασίας.
-Πάμε τώρα στο άλλο μεγάλο θέμα που μας απασχόλησε μέσα στην πανδημία και εκεί πρέπει να ομολογήσω η κυβέρνηση σας τα κατάφερε καλά. Δεν είχαμε νεκρούς στα γηροκομεία, το καταφέρατε αυτό, αναδείχθηκαν όμως προβλήματα συμπεριφοράς, κατάλληλου προσωπικού και φροντίδας ηλικιωμένων. Θα θεσπιστούν κριτήρια για το προσωπικό που εργάζεται στα ιδρύματα;
Όταν ξέσπασε η πανδημία, με πήρε τηλέφωνο ο πρωθυπουργός και μου είπε: «Δόμνα κάνε ό,τι χρειάζεται για να μην γίνουμε Σουηδία. Δεν μπορούμε να ρισκάρουμε να χάσουμε τις γιαγιάδες και τους παππούδες μας μέσα στα γηροκομεία. Ο παππούς και η γιαγιά στη Ελλάδα έχουν ιδιαίτερη θέση στην ελληνική οικογένεια, στην καρδιά όλων μας».
Ως Πολιτεία, λειτουργήσαμε με άμεσα αντανακλαστικά, βάλαμε αυστηρές προδιαγραφές, απαγορεύσαμε τα επισκεπτήρια, προσχωρήσαμε σε τακτικούς ελέγχους και καταφέραμε να σώσουμε τις γιαγιάδες και τους παππούδες μας. Γι’ αυτό και ως χώρα, είχαμε τις χαμηλότερες απώλειες σε όλη την Ευρώπη μέσα στα γηροκομεία.
Όσον αφορά τώρα τις κακοποιητικές συμπεριφορές εργαζομένων και διοικήσεων σε περιπτώσεις ηλικιωμένων, κινηθήκαμε άμεσα σε δύο άξονες. Από τη μια πλευρά, συγκεκριμενοποίησαμε το πλαίσιο ελέγχου από τις αρμόδιες Αρχές – τις Περιφέρειες – ώστε μέσω του κοινωνικού συμβούλου να γίνεται αποτελεσματικός έλεγχος και όχι τύποις σε κάθε δομή και να γνωρίζουμε αν τηρούνται οι προδιαγραφές στην ουσία τους. Από την άλλη, σε συνεργασία με την Ανεξάρτητη Αρχή Διαφάνειας, ξεκινήσαμε αιφνιδιαστικούς ελέγχους σε όλη τη χώρα, ώστε να εξετάζεται κάθε ωφελούμενος ξεχωριστά και να μπορεί να διαπιστώνεται η όποια τυχόν κακοποιητική συμπεριφορά, διασφαλίζοντας έτσι το βέλτιστο συμφέρον του κάθε ωφελούμενου.
Επιπλέον, νομοθετήσαμε τρία πολύ σημαντικά πράγματα. Πρώτον, όποιος εργάζεται σε φορέα που φροντίζει γιαγιάδες και παππούδες να έχει λευκό ποινικό μητρώο, γιατί δεν μπορείς να έχεις εκτελέσει ποινή, αλλά ούτε και κατηγορηθεί για παράδειγμα για άσκηση σωματικής βίας και να δουλεύεις με κάποιον ηλικιωμένο. Δεύτερον, θεσμοθετήσαμε να υπάρχει πλέον μέσα σε κάθε δομή φιλοξενίας ηλικιωμένων, ένας υπεύθυνος προστασίας ο οποίος είναι υπεύθυνος να συλλέγει την πληροφορία απ’ τους εργαζομένους, απ’ τους ίδιους τους παππούδες και από τους επισκέπτες που φοβούνται να πάνε στη εισαγγελία και την αστυνομία. Και τρίτον, αλλάξαμε το πλαίσιο έτσι ώστε να μπορούν να επιβάλλονται ποινές, όχι μόνο από την Περιφέρεια αλλά και κεντρικά από το υπουργείο, έτσι ώστε να προστατεύσουμε με κάθε δυνατό τρόπο τις γιαγιάδες και τους παππούδες μας.
-Άναρχο για πολλά χρόνια είναι το τοπίο στα ιδρύματα ανηλίκων, ουκ εστί ο αριθμός των ρεπορτάζ που έχω διαβάσει πολλά χρόνια. Τι συμβαίνει σ’ αυτά τα ιδρύματα; Θα βάλουμε επιτέλους κανόνες;
-Μετά από 200 χρόνια ελληνικού κράτους βάλαμε κανόνες στην παιδική προστασία. Οι κοινωνικές δομές αυτές ήταν οι τελευταίες που είχαν μείνει χωρίς ρυθμιστικό πλαίσιο ίδρυσης και λειτουργίας. Μέχρι πριν λίγες μέρες, είχαμε κανόνες στα γηροκομεία, κανόνες στις δομές για αναπηρία, στους βρεφονηπιακούς σταθμούς, στα κέντρα δημιουργικής απασχόλησης, αλλά όχι στις δομές που φιλοξενούν τα παιδιά μας. Μετά από εντατική δουλειά, ενάμιση χρόνου, με τον Συνήγορο του Πολίτη, την UNICEF αλλά και με ειδικούς του χώρου, προχωρήσαμε σε έναν σχεδιασμό, τον οποίο και θέσαμε σε δημόσια διαβούλευση. Οι προδιαγραφές που εφαρμόζουμε αφορούν αφ’ ενός την στελέχωση των δομών (γιατί δεν νοείται δομή χωρίς κοινωνικούς λειτουργούς, ψυχολόγο, συμβεβλημένο γιατρό και νομικό), και αφ’ ετέρου τα κτίρια. Και επειδή πολλά έχουν ακουστεί αυτές τις μέρες, επιστρέψτε μου να σας πω ότι δεν είμαστε, μανιακοί με το πλάτος των διαδρόμων κλπ, αλλά πολλές φορές, ένα κτίριο είναι ενδεικτικό για τον σεβασμό των δικαιωμάτων του παιδιού. Κύριοι στόχοι του νέου σύγχρονου πλαισίου που εφαρμόζουμε, είναι φυσικά η αποϊδρυματοποίηση αλλά και η διασφάλιση του βέλτιστου συμφέροντος κάθε παιδιού, για όσο καιρό χρειαστεί να φιλοξενηθεί στο ίδρυμα, μέχρι να επιτευχθεί ο πρώτος και να βρεθεί η κατάλληλη γι’ αυτό οικογένεια.
-Τι απαντάτε στις αιτιάσεις του «Χαμόγελου του Παιδιού» ότι κλείνει;
Το έχω πει και θα το πω ξανά. Κανείς δεν κλείνει αλλά και κανείς δεν μένει χωρίς κανόνες. Θέτουμε προδιαγραφές, με σκοπό όλοι να λειτουργούν στο ίδιο πλαίσιο. Απώτερος σκοπός μας είναι να προστατεύσουμε τα παιδιά μας. Γι’ αυτό και σε αυτή την προσπάθεια ζητήσαμε την συμβολή όλων των φορέων αλλά και της κοινωνίας. Και το πετύχαμε αυτό. Ξέρετε, από τις 82 δομές, μόνο η μία είχε πρόβλημα. Οι υπόλοιπες όχι μόνο δεν αντέδρασαν, αλλά αρκετές μάλιστα με δελτία Τύπου επικρότησαν τις ρυθμίσεις μας.
-Μιλήστε μας για την απλοποίηση των διαδικασιών αναφορικά με την Αναδοχή και Υιοθεσία.
Οι διαδικασίες πια είναι εξαιρετικά απλοποιημένες έτσι ώστε όταν θέλει κάποιος να γίνει ανάδοχος μέσα σε 6 μήνες να μπορεί να έχει στην αγκαλιά του ένα παιδί. Επιτρέψτε μου εδώ να διευκρινίσω, πως οι διαδικασίες για τους θετούς γονείς, είναι διαφορετικές και διαρκούν περισσότερο. Είναι σημαντικό να γνωρίζει ο κόσμος ότι το 86% των παιδιών στα ιδρύματα είναι κατάλληλα μόνο για αναδοχή γιατί έχουν βιολογική οικογένεια και δεν έχει αποφασίσει η δικαστική εξουσία ακόμα αν μπορούν να γυρίσουν στην βιολογική τους οικογένεια. Έτσι μόνο το 14% των παιδιών αυτών είναι δυνατό να υιοθετηθεί, και από το 14% τα περισσότερα παιδιά είναι πάνω από την ηλικία των 6 ετών, τα οποία επιλέγονται πιο δύσκολα για υιοθεσία. Η αποιδρυματοποίηση είναι κοινωνική προτεραιότητα. Πρέπει ως πολιτεία αλλά και ως κοινωνία να αποδείξουμε ότι και τα 600 παιδιά στα ιδρύματα είναι παιδιά του ίδιου Θεού, δεν έχουν καμία διαφορά από τα υπόλοιπα και πρέπει να καταλάβουμε ότι δεν πρέπει να μεγαλώνουν μέσα σε αυτά, αλλά στην κατάλληλη γι’ αυτά οικογένεια.
-Οι άστεγοι μέσα στην οικονομική κρίση αυξήθηκαν. Τι κάνουμε γι’ αυτούς;
Το ζήτημα της Αστεγίας μας απασχολεί πάρα πολύ ως κυβέρνηση. Γι΄ αυτό και στην περίπτωση αυτή επιλέξαμε την ενεργητική πολιτική, ώστε να διασφαλίσουμε την επανένταξη των συμπολιτών μας στην κοινωνία και την αγορά εργασίας. Από την μια ενισχύουμε τις χρηματοδοτήσεις για υπνωτήρια αστέγων από την άλλη καθιερώσαμε το πρόγραμμα «Στέγαση και Εργασία» το οποίο βοηθά τους συμπολίτες μας να σταθούν ξανά στα πόδια τους και να γίνουν πάλι ενεργά μέλη της κοινωνίας. Έτσι, σε 43 δήμους της χώρας μας το κράτος καλύπτει στο 50% του άστεγου πληθυσμού με 2 χρόνια ενοίκιο, ΔΕΚΟ και οικοσκευή και ένα έτος πληρώνει πλήρως τον μισθό του. Είναι ένα ενεργητικό πρόγραμμα ένταξης των πιο ευάλωτων συμπολιτών μας και όχι ένα παυσίπονο για τη μεγάλη δυσκολία που αντιμετωπίζουν.
-Αυτό που χρειαζόμαστε επίσης, το ξέρετε καλύτερα από εμένα, ως κοινωνία είναι να πάρουμε αγκαλιά τις κακοποιημένες γυναίκες. Το τελευταίο διάστημα έρχονται στο φως πολλά τέτοια περιστατικά.
Πλέον υπάρχει η γραμμή 15900 που δίνει τη δυνατότητα άμεσης επικοινωνίας στις γυναίκες θύματα βίας ή σε τρίτα πρόσωπα που θέλουν να καταγγείλουν κάποιο περιστατικό. Επίσης υπάρχουν και οι ξενώνες φιλοξενίας για κακοποιημένες γυναίκες. Τέλος και εδώ διορθώσαμε μια μεγάλη αδικία, καθώς εντάξαμε τις γυναίκες αυτές στο ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα.
-Κυρία Μιχαηλίδου αφήσατε ένα ακαδημαϊκό περιβάλλον σ’ ένα πολύ σπουδαίο πανεπιστήμιο κι ήρθατε εδώ να γίνετε πολιτικός. Ήταν σοφή η επιλογή σας αυτή;
Σοφή δεν ξέρω σίγουρα αν ήταν, πάντως ήταν μια επιλογή, της οποίας η καθημερινότητα με γεμίζει και νομίζω με δικαιώνει συνεχώς. Ο κλάδος μου ήταν αρκετά διαφορετικός, ήμουν ακαδημαϊκός, οικονομολόγος που ερευνούσα χρηματοπιστωτικές αγορές και κρίσεις – το αντικείμενο της κοινωνικής πολιτικής το αγάπησα και το πόνεσα αμέσως. Είμαι πολύ τυχερή γιατί έχουμε φτιάξει μια πολύ καλή ομάδα στο υπουργείο. Όλοι νέα παιδιά με τρομερή όρεξη αλλά και αφοσίωση στη δουλειά μας – και τους είμαι υπόχρεη για αυτό. Τώρα αν μου λείπει κάτι; Η επαφή με τους φοιτητές και η διδασκαλία.
-Άρα λοιπόν εκτίθεστε πια και στην λαϊκή ψήφο;
Νομίζω ότι μετά το κάλεσμα του πρωθυπουργού θα γίνει κι αυτό.
