Ο υπουργός Δικαιοσύνης μιλά στο Action24Press για τις νομοθετικές παρεμβάσεις που θα ευνοούν την ταχεία απονομή της Δικαιοσύνης, καθώς και για την αποπομπή απ’ το Δικαστικό Σώμα όσων, για οποιονδήποτε λόγο, δεν ανταποκρίνονται στα καθήκοντά τους.
Συνέντευξη: Γιάννης Λ. Πολίτης
Στις αλλαγές που πρόκειται να εφαρμοστούν άμεσα στον χώρο της Δικαιοσύνης αναφέρθηκε ο υπουργός Κώστας Τσιάρας, ενώ μίλησε για την καινοτομία που θα εισαχθεί στις δικαστικές αίθουσες, καθώς οι μάρτυρες θα έχουν τη δυνατότητα να καταθέτουν εξ αποστάσεως, επιταχύνοντας με αυτόν τον τρόπο τις διαδικασίες εκδίκασης των υποθέσεων. Αναφέρθηκε δε, στη μεγάλη μετεγκατάσταση που θα έχουν τα δικαστήρια της Σχολής Ευελπίδων, όπως και τα δικαστήρια του Πειραιά.
-Ο υπουργός Δικαιοσύνης δεν είναι αρχιδικαστής. Στην ουσία δεν διοικεί δικαστές. Η Δικαιοσύνη έχει αυτοδιοίκητο. Επί ημερών σας, όμως, έγινε κάτι που συζητάει η κοινωνία εδώ και δεκαετίες, ότι όποιος δικαστής δεν κάνει τη δουλειά του, δηλαδή δεν εκδίδει αποφάσεις, να αφήσει τη θέση προκειμένου να την πάρει κάποιος άλλος. Αυτό πώς το καταφέρατε;
Η ανεξαρτησία της Δικαιοσύνης είναι συνταγματικά κατοχυρωμένη και κανένας υπουργός Δικαιοσύνης δεν έχει το δικαίωμα ούτε να κατευθύνει δικαστές, ούτε -πολύ περισσότερο- να παρέμβει σε οποιαδήποτε υπόθεση. Αυτή είναι μια πάγια αρχή, την οποία εγώ προσωπικά υπηρετώ απ’ την πρώτη στιγμή που βρέθηκα στη θέση του υπουργού Δικαιοσύνης. Από εκεί και πέρα, όντως, πρόσφατα νομοθετήσαμε τον νέο Κώδικα Οργανισμού Δικαστηρίων και Κατάστασης Δικαστικών Λειτουργών, θέτοντας για πρώτη φορά ουσιαστικά λεπτομερή κριτήρια αξιολόγησης όχι μόνο των δικαστικών λειτουργών αλλά και των δικαστηρίων, ως οργανικών δικαιοδοτικών μονάδων. Θεσπίσαμε, δηλαδή, ένα σύγχρονο πλαίσιο, μέσα απ’ το οποίο θα μπορεί το Δικαστικό Σώμα να αυτοεπιθεωρείται και να αποπέμπει όσους, για οποιονδήποτε λόγο, δεν ανταποκρίνονται στα καθήκοντά τους.
-Στη δυτική δημοκρατία, την οποία απολαμβάνουμε, το δικαστήριο είναι το τελευταίο καταφύγιο του φτωχού ανθρώπου, αυτή είναι η αλήθεια. Εάν λοιπόν ένας φτωχός άνθρωπος αδικηθεί επειδή κάποιος του έκλεψε χρήματα, με τα οποία ζει την οικογένειά του και περάσουν πέντε χρόνια μέχρι να δικαιωθεί, η οικογένειά του θα… τιναχτεί στον αέρα.
Η Δικαιοσύνη, προφανώς, πρέπει να λειτουργεί έγκαιρα υπέρ των αδύναμων συμπολιτών μας. Οι νομοθετικές παρεμβάσεις μας προς αυτή την κατεύθυνση, δηλαδή της ταχείας απονομής της, χρειάζονται χρόνο για να αφομοιωθούν και να παράξουν αποτελέσματα.
-Μάρτυρας εξ αποστάσεως; Αυτό με εντυπωσίασε. Δηλαδή θα μπορεί κάποιος να καταθέσει σε δικαστήριο άλλης πόλης μέσω κάμερας;
Ναι. Με πόρους που αντλούμε απ’ το Ταμείο Ανάκαμψης, υλοποιούμε τη δυνατότητα της τηλεδιάσκεψης, της λεγόμενης τηλεδίκης, για διαδικασίες που δεν είναι αναγκαία η αυτοπρόσωπη παρουσία. Με αυτόν τον τρόπο θα διευκολύνουμε σε πολύ μεγάλο βαθμό τόσο την κοινωνία, όσο και τους λειτουργούς και τους συλλειτουργούς της δικαιοσύνης.
-Γίνεται λόγος διαρκώς για μεταρρυθμίσεις και αναπτυξιακή έκρηξη. Για ποια αναπτυξιακή έκρηξη μιλάμε, όμως, εάν με μία καταγγελία «κολλήσει» για τρία χρόνια στα δικαστήρια η ανέγερση μιας οικοδομής ή η λειτουργία ενός εργοστασίου;
Είναι πολύ σωστή η παρατήρησή σας. Θα σας πω ότι περίπου το 90% των μεγάλων επιχειρήσεων που ενδιαφέρονται να επενδύσουν σε μία χώρα, το πρώτο ζήτημα, που λαμβάνουν σοβαρά υπόψη τους, είναι ο τρόπος λειτουργίας της δικαιοσύνης και κυρίως ο χρόνος απονομής της. Για τον λόγο αυτό, εδώ και αρκετά μεγάλο χρονικό διάστημα, έχουμε νομοθετήσει τη σύσταση Ειδικών Τμημάτων για αναπτυξιακού χαρακτήρα υποθέσεις, προκειμένου αυτές να εκδικάζονται από εξειδικευμένους δικαστές και κατά προτεραιότητα. Ειδικότερα, τα τμήματα αυτά κυρίως θα εκδικάζουν υποθέσεις που σχετίζονται με τις τηλεπικοινωνίες, την ενέργεια και τα δεδομένα προσωπικού χαρακτήρα, ζητήματα τα οποία είναι ιδιαίτερα κρίσιμα για όλα τα ευρωπαϊκά και διεθνή όργανα που ασχολούνται τόσο με τη δικαιοσύνη όσο και με την οικονομική ανάπτυξη.
-Πάμε τώρα σε ένα κοινωνικό θέμα πολύ σημαντικό. Το ένα είναι η ελευθερία του Τύπου, με τα fake news. Ξέρετε, τα fake news έκαναν κατάχρηση της ελευθερίας, σπιλώνουν ανθρώπους και μπερδεύουν την κοινωνία. Κάπου δεν πρέπει να μπει ένα φρένο σε αυτό;
Το συγκεκριμένο ζήτημα το αντιμετωπίσαμε κατά την περίοδο της πανδημίας. Θυμάστε πόσα γράφονταν και πόσα ακούγονταν από ανθρώπους, οι οποίοι χωρίς να έχουν καμία απολύτως επιστημονική τεκμηρίωση, δημιουργούσαν μία θολή εικόνα στους πολίτες και την κοινωνία για τα θέματα των εμβολιασμών και για την ίδια την εξέλιξη ή την πραγματικότητα της πανδημίας. Είδαμε, λοιπόν, ότι εξαιτίας των αλλαγών που έγιναν στον Ποινικό Κώδικα απ’ την προηγούμενη κυβέρνηση, δημιουργήθηκαν πολλά προβλήματα και επαναφέραμε το άρθρο που υπήρχε για περισσότερο από 50 χρόνια, το οποίο σε ένα πολύ μεγάλο βαθμό προστάτευε την κοινωνία και τους πολίτες από τα λεγόμενα fake news. Σε αυτό προσθέσαμε τα ζητήματα που αφορούν στη δημόσια υγεία. Αντιλαμβάνεστε, ωστόσο, ότι έχουμε ακόμη δρόμο να διανύσουμε. Χρειάζεται μια εντελώς διαφορετική κουλτούρα, η οποία νομίζω ότι στην κοινωνία υπάρχει, αλλά δυστυχώς κάποιοι άνθρωποι, για την προσωπική τους ανάδειξη ή και γι’ άλλους λόγους, δημιουργούν ζητήματα.
-Υπάρχει πρόβλεψη και για κανόνες στο διαδίκτυο; Διότι ενώ για τις εφημερίδες υπάρχουν νόμοι που προστατεύουν όποιον θίγεται -με πρόσφατη τη δική σας πρωτοβουλία να υπάρχει ταυτότητα και του εκδότη και του διευθυντή και του διευθυντή σύνταξης- το διαδίκτυο είναι άναρχο. Εκεί μπορεί να σπιλώσει ο οποιοσδήποτε, οποιονδήποτε.
Η διάδοση των πληροφοριών και των ειδήσεων μέσω του διαδικτύου έχει ιδιαίτερα δυναμικά χαρακτηριστικά και δεν είναι προς το παρόν σχεδόν καθόλου οριοθετημένη. Δεν σας το κρύβω ότι είναι μια γενικότερη συζήτηση που υπάρχει στο υπουργείο Δικαιοσύνης και αφορά στην ελευθερία του λόγου και της έκφρασης και στα όρια που πρέπει να τεθούν στην ηλεκτρονική διάδοση των πληροφοριών. Χρέος της πολιτείας και του υπουργού Δικαιοσύνης, εν προκειμένω, είναι να θέσει τους αναγκαίους κανόνες για να προστατεύονται η κοινωνία κι οι πολίτες.
-Πάμε τώρα στο άλλο μεγάλο κοινωνικό θέμα που ευτυχώς αναδείχτηκε την τελευταία διετία με την παρενόχληση. Είναι το… οπλοστάσιό μας επαρκές; Επίσης, καλύπτει και την κακόβουλη καταγγελία;
Με τις εκτεταμένες αλλαγές στον Ποινικό Κώδικα, έχουμε καταφέρει όχι απλώς να καλύψουμε το κενό που υπήρχε, αλλά και να το αντιμετωπίσουμε με τον πλέον ενδεδειγμένο τρόπο. Πλέον, όλες οι υποθέσεις που αφορούν είτε σε σεξουαλική παρενόχληση, είτε σε σεξουαλική κακοποίηση αφενός μεν αντιμετωπίζονται με ένα πολύ βαρύτερο πλαίσιο ποινών, αφετέρου μπορούν να εκδικάζονται κατά προτεραιότητα. Επιπλέον, οι παραγραφές για σεξουαλικά αδικήματα πλέον παρατείνονται για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα, ενώ υπάρχει και η δυνατότητα της καταγγελίας όχι μόνο απ’ το ίδιο το πρόσωπο που έχει υποστεί την παρενόχληση ή τη σεξουαλική κακοποίηση, αλλά και από τρίτους στον χώρο της εργασίας ή οπουδήποτε αλλού. Βεβαίως, υπάρχει και η δυνατότητα να προστατεύεται κανείς από ψευδείς καταγγελίες. Γνωρίζουμε όλοι μας ότι υπήρξαν, πρόσφατα, τουλάχιστον δύο περιστατικά, που έχουν απασχολήσει τη δημοσιότητα, για τα οποία οι καταγγελίες τελικά αποδείχτηκαν ψευδείς.
-Είχα συνομιλήσει πριν από λίγες μέρες με τον συνάδελφό σας κύριο Θεοδωρικάκο και μου έλεγε αυτό που βλέπουμε όλοι μας, ότι απασχολούνται 3.000 αστυνομικοί για να επιδίδουν κλήσεις δικαστών. Μου είπε ότι αυτό αλλάζει με κοινή πρωτοβουλία. Τι θα κάνετε ακριβώς;
Αλλαξε ήδη, κύριε Πολίτη. Ψηφίστηκε απ’ το ελληνικό κοινοβούλιο νόμος, με τον οποίο προβλέπεται ότι οι επιδόσεις, που διενεργούνταν απ’ τα αστυνομικά όργανα, θα γίνονται πλέον ηλεκτρονικά. Ηταν όντως μία πολύ γενναία προσπάθεια, που έγινε με την ουσιαστική συνδρομή των δικαστικών λειτουργών που είναι εδώ, στη ειδική νομική υπηρεσία του υπουργείου Δικαιοσύνης. Πλέον, με τη βοήθεια και του υπουργού Ψηφιακής Διακυβέρνησης, όλη αυτή η διαδικασία απλοποιείται. Ενας μεγάλος αριθμός ανθρώπων που υπηρετούν στην ΕΛ.ΑΣ. επιστρέφει στο φυσικό του έργο. Βεβαίως, πολύ σύντομα, με την πρωτοβουλία που έχουμε αναλάβει να ιδρύσουμε τη δικαστική αστυνομία, θα έχουμε μια ολοκληρωμένη απάντηση σε αυτό το ζήτημα, αποδεσμεύοντας σχεδόν το σύνολο του προσωπικού της Ελληνικής Αστυνομίας που απασχολείται στη Δικαιοσύνη και αφήνοντας τους αστυνομικούς απερίσπαστους στην άσκηση των αρμοδιοτήτων τους.
-Στα δικαστήρια του Πειραιά έχετε πάει το τελευταίο διάστημα;
Εχω πάει και ξέρω ποιο είναι το πρόβλημα, το γνωρίζω πάρα πολύ καλά. Για τον λόγο αυτό ξεκινήσαμε μία διαδικασία ενός ανοιχτού διεθνούς διαγωνισμού που αφορά στην αγορά κτιρίου για το νέο δικαστικό μέγαρο του Πειραιά. Το νέο αυτό κτίριο θα συγκεντρώσει όλες τις διάσπαρτες δικαστικές υπηρεσίες του Πειραιά, που στεγάζονται σε κτίρια τα οποία δεν περιποιούν τιμή σε κανέναν. Είναι γεγονός ότι έχουμε καταφέρει να εντάξουμε αυτό το έργο στο Ταμείο Ανάκαμψης που σημαίνει ότι η βασική χρηματοδότηση της αγοράς του συγκεκριμένου κτιρίου θα γίνει από εκεί. Ο πρώτος διαγωνισμός απέβη άγονος. Θα ξαναβγεί η προκήρυξη, αντιλαμβάνεστε ότι είναι μία πολύ δύσκολη εξίσωση. Η αλήθεια είναι ότι δεν υπάρχουν πολλές δυνατότητες, όπως έχει οικοδομηθεί ο Πειραιάς, να βρεθεί ένα κτίριο τουλάχιστον 30.000 τ.μ. για να στεγαστούν όλες οι δικαστικές υπηρεσίες του Πειραιά. Θέλω να πιστεύω ότι μέχρι το τέλος του χρόνου, που είναι και η χρονική μας δέσμευση, θα έχουμε καταφέρει να ολοκληρώσουμε και αυτή την προσπάθεια.
– Για τα δικαστήρια της Ευελπίδων;
Κι εδώ ακριβώς έχουμε πετύχει το ίδιο. Μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης και του προγράμματος σύμπραξης δημοσίου και ιδιωτικού τομέα, έχουμε εξασφαλίσει τους πόρους προκειμένου να χτιστεί στον χώρο ανάμεσα στον Αρειο Πάγο, το Εφετείο και το Ειρηνοδικείο, ένα νέο κτίριο για το Πρωτοδικείο και την Εισαγγελία Πρωτοδικών της Αθήνας, εμβαδού περίπου 50.000 τ.μ. Το ΤΑΙΠΕΔ είναι ο φορέας που υλοποιεί το συγκεκριμένο έργο κι είμαστε σε πολύ καλό δρόμο.
-Επειδή είστε πάνω από όλα βουλευτής Καρδίτσας κι αυτό το έχετε ψηλά στη συνείδησή σας, δεν το εγκαταλείπετε, όλοι οι βουλευτές είστε επί ποδός. Περιμένετε στ’ αλήθεια πρόωρες εκλογές;
Δεν ξέρω αν είναι όλοι οι βουλευτές επί ποδός, αλλά νομίζω ότι υπάρχει μία σταθερή θέση του πρωθυπουργού, ο οποίος έχει πει πολλές φορές ότι οι εκλογές θα γίνουν στο τέλος της 4ετίας. Αυτό που έχει ανάγκη, νομίζω, η ίδια η κοινωνία κι αυτό που πρέπει πρωτίστως να προσπαθήσουμε όλοι μας, ως βουλευτές ή ως συμμετέχοντες στο κυβερνητικό σχήμα, είναι να κάνουμε ό,τι είναι δυνατόν ούτως ώστε οι μεταρρυθμίσεις που από την αρχή θέσαμε ως στόχο και ως μεγάλο στοίχημα, να προχωρήσουν. Οι παθογένειες, που υπάρχουν τόσο στη λειτουργία του δημοσίου τομέα όσο και σε άλλα ζητήματα που αφορούν το Κράτος ή την κοινωνία, πρέπει να αμβλυνθούν ή και να εξαλειφθούν. Βεβαίως να κάνουμε τα επόμενα βήματα που θα ενισχύσουν την οικονομική ανάπτυξη της χώρας μας και θα βελτιώσουν τη διεθνή της παρουσία, δίνοντας την αίσθηση στην ελληνική κοινωνία ότι τα πράγματα μπορούν πραγματικά να είναι καλύτερα.
– Οταν φύγετε απ’ αυτή τη θέση και μετακινηθείτε σε άλλο υπουργείο, τι θα κουβαλήσετε ως πιο σημαντικό που το πετύχατε στην περίοδο της θητείας σας;
Καταρχάς το να φύγει κανείς από μία θέση και να μετακινηθεί κάπου αλλού, ξέρετε ότι δεν είναι βέβαιο.
– Αυτή η φήμη υπάρχει για εσάς, ότι είστε πετυχημένος, κάπου αλλού θα πάτε.
Πέρα απ’ αυτό νομίζω ότι μετά τη μικρή θητεία μου στο υπουργείο Εξωτερικών, ως υφυπουργός Εξωτερικών και μία μεγαλύτερη θητεία στο υπουργείο Δικαιοσύνης, ως υπουργός Δικαιοσύνης, έχω αποκτήσει εμπειρία σε αρκετά ζητήματα κι έχω αντιμετωπίσει όχι λίγες προκλήσεις. Αισθάνομαι πολύ τυχερός -και το λέω πολύ ειλικρινά- όχι μόνο για τη μακρά μου βουλευτική θητεία ή για τον χρόνο που βρέθηκα σε δύο διαφορετικά σημαντικά υπουργεία αλλά, κυρίως, για τη δυνατότητα που είχα να συναναστραφώ, να συζητήσω και να συνδιαλλαγώ με ανθρώπους που μου προσέφεραν γνώση, εμπειρίες και με βοήθησαν να συμβάλω -θέλω να πιστεύω- στην επίλυση προβλημάτων στους δύο αυτούς νευραλγικούς χώρους.
