Στα νύχια τούρκων δουλέμπορων έχουν πέσει ουκρανοί ναυτικοί, όπως φαίνεται από δικαστικά έγγραφα ουκρανικών δικαστηρίων στα οποία απέκτησε πρόσβαση η Action Press. Ήδη έχουν εξαπατηθεί εκατοντάδες, οι οποίοι έχουν συλληφθεί σε Ελλάδα και Ιταλία για διακίνηση παράτυπων μεταναστών.
Ειδικός συνεργάτης/ Action Press
Τα τελευταία χρόνια δεκάδες ουκρανοί ναυτικοί φέρεται να έχουν εξαπατηθεί από τούρκους διακινητές και με το «δόλωμα» θέσεων εργασίας σε ιστιοπλοϊκά για τουρίστες, καταλήγουν να μεταφέρουν παράτυπους μετανάστες και πρόσφυγες. Δεν είναι τυχαίο ότι από το 2014 και μετά οι Αρχές της Ελλάδας και της Ιταλίας έχουν συλλάβει περισσότερους από 430 Ουκρανούς να εμπλέκονται σε τέτοιες υποθέσεις μεταφοράς κυρίως με ιστιοφόρα, με τις καταδίκες τους να ανέρχονται σε κάποιες περιπτώσεις και σε 200 έτη κάθειρξης. Όμως, από τα ουκρανικά δικαστικά έγγραφα προκύπτει πως οι Ουκρανοί έπεσαν θύματα των τουρκικών κυκλωμάτων που τους υποσχέθηκαν νόμιμη δουλειά και ότι εκμεταλλεύτηκαν την οικονομική τους αδυναμία.
Παραδείγματα εξαπάτησης
Παράδειγμα πρώτο, η υπόθεση 522/675/18, όπως εξετάστηκε από το τοπικό δικαστήριο της ουκρανικής περιφέρειας Πριμόρσκι. Σε αυτή την υπόθεση, κατά την ανακριτική διαδικασία που έγινε εντός του 2017, μάρτυρας ανέφερε ότι ο πατέρας της είχε τεθεί υπό κράτηση για διακίνηση στις φυλακές του Κορυδαλλού στην Ελλάδα και ότι ο ίδιος της ανέφερε πως είχε εξαπατηθεί καθώς μετέφερε μετανάστες και όχι τουρίστες, όπως τον είχαν διαβεβαιώσει οι εργοδότες του στην Τουρκία.
Άλλο παράδειγμα: στην υπόθεση 711/6380/18 κατατέθηκε ότι ουκρανός υπήκοος από τις αρχές του 2017 συνεργαζόταν με τουρκικά κυκλώματα με σκοπό να στρατολογεί οικονομικά αδύναμους ναυτικούς από τη χώρα, τάζοντάς τους νόμιμη απασχόληση στην Τουρκία.
Κι άλλο παράδειγμα: η υπόθεση 766/2595/17, στην οποία προέκυψε κατά την προανακριτική διαδικασία ότι ομάδα ατόμων κατά την περίοδο 2015-2016 με δόλο προσέλκυε ουκρανούς ναυτικούς στην Τουρκία, στους οποίους υπόσχονταν ότι θα απασχολούνταν σε εκτέλεση εργασιών σε σκάφη αναψυχής. Σκοπός τους όμως ήταν να τους εμπλέξουν στην μετακίνηση παράτυπων μεταναστών με μικρά σκάφη στην Ελλάδα και στην Ιταλία.
Μάλιστα, θύματα της συγκεκριμένης υπόθεσης φέρεται να έχουν καταθέσει ότι ενώ είχαν συμφωνήσει για δουλειά σε τουριστικά σκάφη βρέθηκαν να μεταφέρουν μετανάστες και ως εκ τούτου συνελήφθησαν από τις Αρχές.
Τα έγγραφα του ουκρανικού δικαστηρίου δείχνουν ότι οι εισαγγελείς πιστεύουν ότι πολλοί ναύτες εξαπατώνται έτσι ώστε να καταλήξουν να γίνουν μεταφορείς μεταναστών και προσφύγων και ότι μερικές φορές απειλούνται όταν φέρνουν αντίσταση.
Μία από τις πλέον σημαντικές υποθέσεις που περιήλθαν σε γνώση της Action Press είναι αυτή που εξετάστηκε το 2018 από εισαγγελέα στην Χερσώνα. Συγκεκριμένα, όπως αναφέρεται στη δικογραφία, «άγνωστα στοιχεία στην επικράτεια της Τουρκικής Δημοκρατίας ανέπτυξαν ένα εγκληματικό σχέδιο για ναυτικούς στην ηπειρωτική Ουκρανία, οι οποίοι βρίσκονται σε ευάλωτη οικονομική κατάσταση και αναζητούν μία τακτική πηγή εισοδήματος».
Σύμφωνα με τα δικαστικά έγγραφα της υπόθεσης, οι ουκρανοί ναυτικοί μεταφέρονταν στην Τουρκία με την υπόσχεση ότι θα εργαστούν σε γιοτ και ιστιοπλοϊκά ως μέλη πληρώματος, αλλά στην ουσία τελικά εξαναγκάζονταν να εμπλακούν στη μεταφορά «παράτυπων μεταναστών προς την Ελληνική Δημοκρατία».
Στην ίδια υπόθεση αναφέρεται ότι σε ορισμένους ουκρανούς ναυτικούς προσφέρθηκε «δουλειά» στο εξωτερικό ως μέλη πληρώματος σε σκάφη που σχετίζονταν με τη μεταφορά μεταναστών, αλλά τους ενημέρωναν ότι εάν συλληφθούν θα εξέτιαν μικρές ποινές ή θα απελαύνονταν στην Ουκρανία. Στα δικόγραφα φαίνεται ότι στην προσέλκυση των ναυτικών έπαιξε ρόλο και ιστοσελίδα, στην οποία υπήρχε το μήνυμα «ζητούνται ναύτες, χωρίς εργασιακή εμπειρία, με καλό μισθό, για τη μεταφορά τουριστών στη Μεσόγειο», καθώς και ο αριθμός κινητού, που προφανώς ανήκε σε ένα από τα μέλη του κυκλώματος. Κάποιοι μάρτυρες μάλιστα ανέφεραν ότι ο μισθός κυμαινόταν στα 2.000-3.000 δολάρια, ενώ για κάθε επόμενη εργασία τα έσοδα μπορεί να αυξάνονταν και στα 15.000 δολάρια.
Χρυσές δουλειές
Και ενώ οι υποθέσεις αυτές εξετάζονταν από τους ουκρανούς εισαγγελείς, οι δουλειές για τα εν λόγω τουρκικά κυκλώματα είχαν απογειωθεί: σύμφωνα με στοιχεία της Frontex, μόνο το 2018 εντοπίστηκαν από τις ιταλικές αρχές 65 ιστιοφόρα που μετέφεραν περίπου 3.000 μετανάστες, ενώ από τις ελληνικές 18 με 950 μετανάστες. Αντίστοιχα, το 2019 περίπου 2050 μετανάστες προς Ιταλία και 850 προς Ελλάδα χρησιμοποίησαν τα τουρκικά κυκλώματα των ιστιοπλοϊκών.
Τα δικαστικά έγγραφα ουκρανικών δικαστηρίων από τα οποία προκύπτει πως Ουκρανοί εξαπατήθηκαν από τουρκικά κυκλώματα έτσι ώστε να καταλήξουν να εργαστούν σε τουρκικά κυκλώματα διακίνησης μεταναστών
Ήδη από τον Σεπτέμβριο του 2018, η Επίτροπος Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του Ουκρανικού Κοινοβουλίου, Λιουντμίλα Ντενίσοβα, είχε αναφέρει ότι 112 ουκρανοί πολίτες κρατούνται στην Ελλάδα με την κατηγορία της διακίνησης μεταναστών. «Σύμφωνα με τις διαθέσιμες πληροφορίες, 161 Ουκρανοί εκτίουν τις ποινές τους στις φυλακές στην Ελλάδα, εκ των οποίων 112 είναι φυλακισμένοι με την κατηγορία της μεταφοράς παράτυπων μεταναστών.
Υπάρχουν πολλοί Ουκρανοί στις ελληνικές φυλακές. Οι πολίτες μας εξαπατώνται να εργάζονται σε κρουαζιερόπλοια και γιοτ και στη συνέχεια αναγκάζονται, υπό την απειλή του θανάτου, να μεταφέρουν παράτυπους μετανάστες μέσω της θάλασσας στην Ευρώπη. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο εκατοντάδες ουκρανοί ναυτικοί έχουν τεθεί υπό κράτηση από τις ελληνικές Αρχές επιβολής του νόμου», επεσήμανε.
Έναν χρόνο αργότερα, το ουκρανικό τμήμα Καταπολέμησης Εμπορίας Ανθρώπων, ανέφερε ότι διεξάγονται ανακρίσεις για 11 υποθέσεις, όπου πολίτες της Ουκρανίας φέρεται να εμπλέκονται σε εγκληματικές δραστηριότητες σε σχέση με μεταφορά παράτυπων μεταναστών στο έδαφος ξένων χωρών. «Στη διαδικασία αυτή, 73 άτομα αναγνωρίστηκαν ως θύματα εμπορίας ανθρώπων», σημείωσε στα τέλη του 2019 ο επικεφαλής του τμήματος Άρτεμ Κριστσένκο, τονίζοντας ότι υπάρχει διεθνής συνεργασία για την εξάρθρωση των κυκλωμάτων καθώς και ότι χρησιμοποιούνται τα «κανάλια της Interpol και της Europol».
Απρόθυμη η τουρκική αστυνομία
Ωστόσο, ακριβώς την ίδια περίοδο, εκπρόσωπος της Europol, αναφερόμενος στο φαινόμενο της διακίνησης παράτυπων μεταναστών με ιστιοπλοϊκά, επεσήμανε ότι πολλά ταξίδια ξεκινούν από την Τουρκία και ότι η τουρκική αστυνομία δεν συνεργάζεται. «Επικοινωνήσαμε το 2017 με τους τούρκους ομολόγους μας όταν η μεταναστευτική κρίση βρισκόταν σε πλήρη εξέλιξη και λάβαμε μια αρνητική απάντηση. Όταν αξιολογήσαμε ότι οι σχέσεις πήγαιναν στη σωστή κατεύθυνση, προσπαθήσαμε ξανά το 2018 και μας αρνήθηκαν ξανά».
Η μη συνεργασία των τουρκικών Αρχών στις διεθνείς προσπάθειες εξάρθρωσης αυτών των κυκλωμάτων, αν μη τι άλλο, είναι άλλη μία ένδειξη της κεντρικής διαχείρισης όσον αφορά την εργαλειοποίηση του μεταναστευτικού. Σε αυτό έρχεται να προστεθεί και ο όγκος των ουκρανών προσφύγων που κατέφυγαν στην Τουρκία αμέσως μετά το ξέσπασμα του πολέμου με τη Ρωσία. Στο πλαίσιο ειδικού προγράμματος, ουκρανοί πολίτες είχαν τη δυνατότητα να εισέλθουν στην Τουρκία και να παραμείνουν στη χώρα για έως και 90 ημέρες χωρίς την έκδοση Visa. Το υπουργείο Εσωτερικών της Τουρκίας δήλωσε ότι τουλάχιστον 20550 Ουκρανοί έφτασαν σε τουρκικό έδαφος από τις 24 Φεβρουαρίου έως τις 7 Μαρτίου 2022.
Αν και δεν υπάρχουν δημόσια προσβάσιμα στοιχεία για τις ουκρανικές ροές προς την Τουρκία, το τουρκικό Τμήμα Διαχείρισης Μετανάστευσης εκτιμούσε στα τέλη Μαρτίου 2022 ότι τουλάχιστον 52.000 Ουκρανοί είχαν φτάσει στη χώρα από την αρχή του πολέμου. Και ο αριθμός αναμένεται να έχει αυξηθεί κατά τη διάρκεια των επόμενων μηνών, με τα τουρκικά κυκλώματα διακινητών που δρουν ανενόχλητοι να αναζητούν «ευάλωτους οικονομικά ναυτικούς».
