«Ντον Τζοβάννι» στη Λυρική Σκηνή
«Η Δίκη των έξι», μία ιστορία-δύο πλευρές
Ένα θετρικό έργο, που παρουσιάζεται για πρώτη φορά στο θεατρικό σανίδι. Επιχειρεί να φωτίσει μια πλευρά της ιστορίας που συνδέεται άμεσα με την Καταστροφή της Μικράς Ασίας και συνδέει την ιστορία με την μυθοπλασία. Άραγε πόσο ικανοί είμαστε να κρίνουμε αυτή την κατάσταση.
<<Η Δίκη των έξι>>, μια ιστορία – δύο πλευρές, ένα ιστορικό δράμα που ανεβαίνει για πρώτη φορά στο θεατρικό σανίδι. Η ιστορία συναντά τη μυθοπλασία φωτίζοντας τα γεγονότα που ακολούθησαν την Καταστροφή της Μικράς Ασίας. Τρείς ήρωες, σε μία νέα κι αφιλόξενη πατρίδα αποζητούν τη δική τους δικαίωση μετά τα δεινά που υπέστησαν. Δύο πλευρές, δύο διαφορετικές όψεις του δράματος συμβολίζουν, τη χωρισμένη στα δύο, κοινωνία εκείνης της εποχής. Θα καταφέρουν να δικαιωθούν; Που βρίσκεται η αλήθεια και πόσο αντικειμενικά μπορούμε να κρίνουμε τόσο σημαντικά ζητήματα όπως αυτό της Δίκης των έξι ;
ΣΚΗΝΟΘΕΤΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ
Κεντρικό πρόσωπο του έργου είναι η αφηγήτρια, τοποθετημένη χρονικά κάπου στη δεκαετία του 1990. Η παράσταση αρχίζει με μία παλιά βαλίτσα, τη βαλίτσα του παππού Σάββα που μέσα της έχει όλες τις αναμνήσεις, τις διηγήσεις, ένα κομμάτι της ιστορίας εν τέλει αυτού του τόπου. Αυτό το κομμάτι ζωντανεύει η αφηγήτρια. Θα μεταφερθούμε ως θεατές στο τότε, στο 1922, στην πολύκροτη δίκη των έξι. Μπροστά μας ζωντανεύουν η Δόμνα, η Ευανθία και ο Σάββας. Μαζί τους θα παρακολουθήσουμε την δίκη από την αρχή μέχρι το τέλος της και παράλληλα θα εισβάλλουμε στον χαρακτήρα τους, στις σχέσεις, στις συγκρούσεις τους. Όπως σε κάθε ιστορία, πάντα υπάρχουν δύο πλευρές, δύο αλήθειες. Έτσι κι εδώ. Στόχος μου να αναδειχθεί ένα κομμάτι της ιστορίας που επιμελώς θάφτηκε, που έμεινε ανέγγιχτο. Να ζωντανέψει μέσα από τους ήρωες του τότε αλλά και από την οπτική της αφηγήτριας που εκπροσωπεί τη τρίτη γενιά. Να φύγει ο θεατής με ερωτήματα και απορίες και όχι με έτοιμες απαντήσεις. Να ψάξει, να διαβάσει, να μάθει κάτι παραπάνω για τους προγόνους του. Γιατί η ιστορία επαναλαμβάνεται, μη το ξεχνάμε.
«Η νύχτα των μυστικών» απ’ τους «The young Quill»
Με το νεοελληνικό έργο του Άκη Δήμου «Η νύχτα των μυστικών», γίνεται η έναρξη της κεντρικής σκηνής του ιστορικού θεάτρου «Μπέλλος» στην Πλάκα, την Παρασκευή 21 Οκτωβρίου. Την σκηνοθεσία της παράστασης υπογράφει η Αικατερίνη Παπαγεωργίου και τη μουσική ο Γιάννης Χριστοδουλόπουλος. Παίζουν (κατά σειρά εμφάνισης): Ορέστης Τζιόβας, Τάσος Λέκκας, Ελίζα Σκολίδη, Αλέξανδρος Βάρθης, Εριφύλη Κιτζόγλου, Γιώργος Μαρτίνος.
Η ιστορία:
Ένα ζευγάρι περιπλανιέται μία νύχτα στο γοητευτικό και απρόβλεπτο κόσμο ενός τσίρκου. Από λεπτό σε λεπτό, η παράσταση αρχίζει. Τέσσερα αλλόκοτα πλάσματα, ήρωες του τσίρκου, συνδιαλέγονται μαζί με έναν άντρα και μια γυναίκα και προκαλούν έναν αναπάντεχο καταιγισμό αποκαλύψεων. Γιατί εδώ – στο συναρπαστικό και φωτεινό κόσμο του τσίρκου – τίποτα δεν απαγορεύεται και όλα μοιάζουν «κανονικά», κι αυτό είναι το πιο προκλητικό.
Κλόουν και θηριοδαμαστές, ακροβάτες, drag show, ταχυδακτυλουργικά κόλπα και όλα όσα συνθέτουν το θέαμα που προσφέρει ένα τσίρκο, έρχονται σε αντιπαράθεση με μια βίαιη πραγματικότητα που μοιάζει να μη μπορεί άλλο να «κουκουλώνει» τις αλήθειες.
«Η νύχτα των μυστικών», είναι ένα σύγχρονο έργο που πραγματεύεται και με ρεαλισμό αλλά και με έναν ιδιαίτερο και αλληγορικό τρόπο την έννοια της κακοποίησης σε όλα τα επίπεδα μιας σχέσης και σε όλες της τις εκφάνσεις.
Ο Άκης Δήμου αναφέρει ότι «το τσίρκο της «Νύχτας των μυστικών» είναι ένα βασίλειο με έναν αδιαφιλονίκητο βασιλιά, ένοχο για το θάνατο της βασίλισσας, που ψάχνει τρόπους να απαλλαγεί από το βάρος της ενοχής του. Σ΄ αυτόν τον βεβαρημένο -από ένα θανάσιμο μυστικό – χώρο, εισβάλλει ένα ζευγάρι – βιρτουόζοι στην τέχνη της λεηλασίας της ζωής του ενός από τον άλλον».
Η σκηνοθέτις Αικατερινή Παπαγεωργίου τονίζει:
Ο Ζαν Ζενέ έγραψε ότι «το τσίρκο είναι το μέρος που μεταμορφώνει τη σκόνη σε χρυσόσκονη» και αυτό ακριβώς είναι που επιτυγχάνει ο Άκης Δήμου στη «Νύχτα των μυστικών». Μέσα λοιπόν, σε μια νυχτερινή χίμαιρα, η παράσταση μας εκθέτει στην σκληρότητα του ανθρώπου, τη δύνη της υπαρξιακής αναζήτησης, την εξουσία της πατριαρχίας και εν τέλει την αδυναμία του ανθρώπου να ταυτιστεί με την έννοια του «μαζί».
«Η νύχτα των μυστικών» έχει παρουσιαστεί τη θεατρική περίοδο 2008-2009 στο Εθνικό θέατρο σε σκηνοθεσία Έλλης Παπακωνσταντίνου.
Υπόθεση
«Η νύχτα των μυστικών» ξεδιπλώνεται σιγά-σιγά επάνω σ’ ένα τσίρκο, στημένο κοντά σε ένα λιμάνι. Οι τέσσερις βασικοί καλλιτέχνες του τσίρκου, ο Μάγος, ο βοηθός του Νικόλας, η γυναίκα φίδι και η Μις Κολοράντο ετοιμάζονται για την τελευταία τους παράσταση, προτού αναχωρήσουν για κάποιον επόμενο προορισμό.
Λίγο πριν την έναρξη της παράστασης, στο τσίρκο εισβάλλουν η Μιράντα και ο Κωνσταντίνος. Η ένταση μεταξύ τους είναι εμφανής, όπως και το γεγονός ότι ο Κωνσταντίνος κακοποιεί την Μιράντα.
Ο Μάγος του τσίρκου παρακολουθεί το ζευγάρι και ακούει αυτά που λένε μεταξύ τους. Τους διακόπτει και προτού προλάβουν να το καταλάβουν, τους μυεί στη «μαγεία» του τσίρκου, σ΄ έναν κόσμο απόλυτης ελευθερίας με βαθιά πίστη στα δικά του ιδεώδη. Εκεί, ο μεγαλύτερος εφιάλτης του Κωνσταντίνου ταυτίζεται με τις πιο κρυφές επιθυμίες της Μιράντας. Κανένας από τους δύο δεν πίστευε ποτέ ότι, αυτοί οι ανείπωτοι και καλά κρυμμένοι φόβοι και οι κρυφές επιθυμίες θα πραγματοποιηθούν μέσα σε ένα περιβάλλον που όλα επιτρέπονται.
Φαίνεται πως σε ένα κόσμο αλλεπάλληλων μεταμορφώσεων, όπως αυτός του τσίρκου, λίγοι είναι ικανοί να παραμείνουν πιστοί σε όσα τόλμησαν να πουν και να επιθυμήσουν κάτω από το φως των προβολέων της σκηνής. Από την άλλη, φαίνεται πως καμιά φορά, ακόμα και μια στιγμή απόλυτης ελευθερίας είναι ικανή για να τροφοδοτήσει με δύναμη και αντοχή μια ολόκληρη ζωή.
Λίγα λόγια για τον συγγραφέα:
Ο Άκης Δήμου αποφοίτησε από τη Νομική Σχολή του Αριστοτέλειου Πανεπιστήμιου Θεσσαλονίκης. Στην ίδια Σχολή, ολοκλήρωσε στη συνέχεια το μεταπτυχιακό του, με αντικείμενο το Ποινικό Δίκαιο και την Εγκληματολογία. Στις παρυφές του 20ού προς τον 21ο αιώνα ήρθε να προστεθεί στην πολύ αξιόλογη ομάδα των μεταπολεμικών ελλήνων δραματουργών προσφέροντας μια τελείως προσωπική και αναγνωρίσιμη γραφή. Πρωτοπαρουσιάστηκε στο θέατρο το 1995 με τον μονόλογο «…και Ιουλιέττα». Από τότε και μέχρι σήμερα έχουν ανέβει, σε κρατικές και ιδιωτικές σκηνές, 24 έργα του, 4 από τα οποία αποτελούν μεταγραφές μυθιστορημάτων των Αλέξανδρου Δουμά (Η κυρία με τις καμέλιες), Κωνσταντίνου Χρηστομάνου (Η κερένια κούκλα), Μαρίας Ιορδανίδου (Λωξάντρα) και Μένη Κουμανταρέα (Η κυρία Κούλα). Το 2012, διασκεύασε το έργο των Theo Van Gogh και Theodor Holman «Η συνέντευξη». Έργα του έχουν μεταφραστεί στα αγγλικά, γαλλικά, ισπανικά και πορτογαλικά και έχουν παρουσιαστεί στην Αγγλία, την Ισπανία, την Πορτογαλία και το Βέλγιο. Όταν εισήλθε στο θεατρικό στίβο, θα έλεγε κανείς ότι ο μόχθος των προηγούμενων αθλητών της θεατρικής κονίστρας είχαν εξαντλήσει ασκήσεις ύφους, θέματα, γλωσσικό κώδικα, οπτική γωνία, ιδεολογικά και κοινωνιολογικά μορφώματα. Ο Δήμου κατόρθωσε να δημιουργήσει ένα νέο μείγμα, συχνά εκρηκτικό, ανακατεύοντας με ευφυΐα, λυρισμό, ρομαντισμό, κυνισμό και απελπισία. Πλέον θεωρείται ένας από τους σημαντικότερους σύγχρονους θεατρικούς συγγραφείς.
«Ομοροι, μόνο ο χώρος θυμάται»
«Στο φως» τα ευφάνταστα έργα της Εριέττας Βορδώνη
Με σαφείς αναφορές στην επικούρεια φιλοσοφία, τις οποίες ενσωματώνει περίτεχνα στους «καμβάδες» της, η Εριέττα Βορδώνη αναζητά το αληθινό νόημα της ζωής
20 Οκτωβρίου – 19 Νοεμβρίου, 2022
Η έκθεση «Στο φως» της Εριέττα Βορδώνη παρουσιάζεται στην Evripides Art Gallery από τις 20 Οκτωβρίου έως τις 19 Νοεμβρίου.
Πρόκειται για μια σειρά νέων, ευφάνταστων έργων που δημιούργησε τα δύο τελευταία χρόνια και λειτουργούν «σαν φυλαχτά για όποιον τα έχει στον χώρο του και μπορεί να τα χαίρεται καθημερινά», όπως επισημαίνει στο κείμενο του στον κατάλογο της έκθεσης ο ιστορικός τέχνης Χριστόφορος Μαρίνος.
Με σαφείς αναφορές στην επικούρεια φιλοσοφία, τις οποίες ενσωματώνει περίτεχνα στους «καμβάδες» της, η Εριέττα Βορδώνη αναζητά το αληθινό νόημα της ζωής. Τα έργα της αποπνέουν γαλήνη, έχουν θεραπευτική επίδραση στον αποδέκτη τους και χαρακτηρίζονται από διάθεση απόδρασης σε έναν ονειρικό κόσμο, όπου κυριαρχεί η αρμονία, η ανθρωπιά, το συναίσθημα, η αγάπη, η ευφροσύνη και η αγαλλίαση.
«Σκοπός μου, μέσα από τη δουλειά μου, είναι να εναρμονιστούμε όσο το δυνατόν περισσότερο με την αντιφατική, μετέωρη πραγματικότητά μας διατηρώντας τις ισορροπίες μας – γι’ αυτό παντρεύω διαφορετικά υλικά. Για εμένα η τέχνη είναι κάθαρση και γιατρειά, όπως ήταν εδώ και χιλιετηρίδες», σημειώνει η Εριέττα Βορδώνη και συνεχίζει:
«Καθώς ζωγραφίζω το φως μέσα μου και γύρο μου πυκνώνει, γίνεται έντονο, αποκαλυπτικό, συμπαρασύρει όλες τις αισθήσεις μου, με μαγεύει …! Οι άνθρωποι, τα σχήματα, η φύση όλη, κολυμπούν μέσα του. Έρχεται η κορύφωση!!!»
«Η ζωγραφική της Βορδώνη προειδοποιεί και προστατεύει… Η ζωγραφική της είναι ανθρωπιστική με έντονη μεταφυσική διάθεση. Είναι μια ζωγραφική με οραματικό χαρακτήρα που βασίζεται στην ενσυναίσθηση και αποστρέφεται τον εγωκεντρισμό…», γράφει ο Χριστόφορος Μαρίνος και συνεχίζει:
«Η ζωγραφική της Βορδώνη προειδοποιεί και προστατεύει… Η ζωγραφική της είναι ανθρωπιστική με έντονη μεταφυσική διάθεση. Είναι μια ζωγραφική με οραματικό χαρακτήρα που βασίζεται στην ενσυναίσθηση και αποστρέφεται τον εγωκεντρισμό…», γράφει ο Χριστόφορος Μαρίνος και συνεχίζει:
«Αν θέλαμε να αποδώσουμε συνοπτικά το βασικό γνώρισμα της ζωγραφικής της Εριέττας Βορδώνη, θα λέγαμε ότι είναι η αναζήτηση της αρμονίας σε έναν μονοδιάστατο κόσμο όπου κυριαρχούν η αμετρία, η εγωπάθεια και η απληστία. Το έργο της χαρακτηρίζεται από στοχαστική διάθεση, διαλογικότητα, (συγκρατημένο) ερωτισμό, τρυφερότητα και λυρισμό (σκέφτεται κανείς τον Marc Chagall).
Για τη Βορδώνη το ιδεώδες της ομορφιάς δεν είναι μια αφηρημένη -και παρεξηγημένη στις μέρες μας- ιδέα· αντιθέτως, αποτελεί βασικό συστατικό της τέχνης και συμβάλλει στην κατανόησή της. Και είναι αυτό ακριβώς το ιδεώδες που διατρέχει τη ζωγραφική της Βορδώνη, μια ζωγραφική καμωμένη με ιδιαίτερη ευαισθησία, φροντίδα και αφοσίωση.»
«Παρατηρώντας τα έργα της Εριέττας αισθάνεσαι να πηγάζει μια δύναμη εσωτερική, ένα δυσθεώρητο βάθος και ένα φως που μπορεί να σου κόψει την ανάσα…», σημειώνει η Αναστασία Παπαμανώλη.
«Το χρώμα -πάνω απ’ όλα- στη ζωγραφική́ της Εριέττας Βορδώνη αποκαλύπτει, ξεδιπλώνει μυστικά́ μορφών, ιδέες που συνθέτουν πολλές φορές μια υπόγεια δραματουργία. Το σχήμα δεν είναι ευκρινές, φανερώνεται πάντα με κάποιο υπονοούμενο: υποψίες και ψίθυροι σκέψεων, στιγμιαίες εντυπώσεις οι οποίες προέρχονται από́ τον υπαρκτό́ κόσμο, για να μετουσιωθούν σε μια ιδιάζουσα μεταφυσική́.
Τα μοντέλα, είτε είναι άνθρωποι, άλογα, δέντρα, φυτά́ ή απλώς ένα κάθισμα κάπου, μεταξύ́ χάους και υπαρκτού́ τοπίου (ανάμνηση τοπίου), περιλούζονται από́ το διάχυτο φως των χρωμάτων της», γράφει στο δικό του σημείωμα ο δραματουργός, σκηνοθέτης, ποιητής, βραβευμένος με το βραβείο δραματουργίας Κάρολος Κουν 2021, Χριστόφορος Χριστοφής και συνεχίζει:
«Παρακολουθώ́ τις μεταμορφώσεις της Εριέττας Βορδώνη πολύ́ καιρό́ τώρα, από́ τα χρόνια του Παρισιού́, στα τέλη του 20ού αιώνα, και αναρωτιέμαι πώς τα καταφέρνει να συνδυάζει τον μετα-ιμπρεσιονισμό, τον εξπρεσιονισμό́ και την ποιητική́ αλληγορία!…
Οι πρόσφατες δημιουργίες της ξεδιπλώνουν επικές εικόνες… Η δημιουργός Εριέττα Βορδώνη μας οδηγεί́ σε νέες σκέψεις μυστήριου και αινιγμάτων. Το εικαστικό́ αποτέλεσμα και η «συγκομιδή́» των έργων της μου προκαλεί́ να σκεφτώ́ κάποιους παραλληλισμούς με άλλες φυσιογνωμίες της ευρωπαϊκής ζωγραφικής, ιδίως των Γάλλων μετα-ιμπρεσιονιστών Pierre Bonnard (στην ιδιορρυθμία των ρευστών χρωμάτων σε κλειστούς χώρους) και Edouard Vuillard, στην απόδοση των χρωμάτων της φύσης (ο κήπος του Επίκουρου) με τεχνοτροπία δική της, καθαρά́ προσωπική́, αντισυμβατική́ και παιγνιώδη.
Τέλος, αν θα θέλαμε να συνοδέψουμε τα έργα της με μουσική́, νομίζω πως ο Igor Stravinsky θα ήταν ιδανικός: πολύμορφος εικονοποιός του υποσυνείδητου», καταλήγει ο Χριστόφορος Χριστοφής.
Τα «Μαθήματα Κωμωδίας» επιστρέφουν
Ο «Περιοδεύων Θίασος» ταξιδεύει στον χρόνο
