Η Action Press δημοσιεύει διαβαθμισμένα έγγραφα της κεντρικής υπηρεσίας πληροφοριών των ΗΠΑ, που περιλαμβάνουν στοιχεία για τα ρωσικά πυρηνικά όπλα και τον τρόπο που ενδεχομένως να χρησιμοποιούνταν σε περίπτωση σύρραξης.
Ειδικός συνεργάτης// Action Press
Οι πρόσφατες απειλές του ρώσου προέδρου Βλαντιμίρ Πούτιν προς τη Δύση περί χρήσης κάθε μέσου, συμπεριλαμβανομένων των πυρηνικών, αναβιώνουν έναν εφιάλτη βγαλμένο από τα βάθη της ψυχροπολεμικής περιόδου του προηγούμενου αιώνα. Τότε που Ρωσία και ΗΠΑ εξέταζαν σενάρια πατήματος του «κουμπιού» και οι μυστικές υπηρεσίες τους δραστηριοποιούνταν έντονα στην παρακολούθηση του οπλοστασίου του εχθρού, αλλά και τις πληροφορίες για πυρηνικό πόλεμο που ενδεχομένως να διεξαγόταν και σε ευρωπαϊκό έδαφος.
Η Action Press εντόπισε διαβαθμισμένα έγγραφα της CIA που περιλαμβάνουν στοιχεία για το ρωσικά πυρηνικά όπλα και τον τρόπο που ενδεχομένως να χρησιμοποιούνταν σε περίπτωση σύρραξης, τα οποία έχουν πλέον αποχαρακτηριστεί. Πρόκειται για αναφορές της δεκαετίας του 1960, του 1970, όταν το ψυχροπολεμικό κλίμα βρισκόταν στην κορύφωσή του, αλλά και των τελών της δεκαετίας του 1990, ενώ ο Πούτιν είχε διοριστεί στη ρωσική κυβέρνηση υπό την προεδρία Γέλτσιν, λίγο πριν αναλάβει τα ηνία της χώρας.
Αναφορά του 1962
Το πρώτο αποχαρακτηρισμένο έγγραφο της CIA για ρωσικά πυρηνικά που εντοπίστηκε χρονολογείται το 1962 και αποτελεί αναφορά του διευθυντή της υπηρεσίας πληροφοριών προς το Λευκό Οίκο, το Συμβούλιο Εθνικής Ασφαλείας και τα υπουργεία Εσωτερικών και Άμυνας των ΗΠΑ.
«Οι στρατιωτικές δυνάμεις της ΕΣΣΔ έχουν εκσυγχρονιστεί διεξοδικά κατά τη διάρκεια της προηγούμενης δεκαετίας, κυρίως όσον αφορά στην ανάπτυξη πυρηνικού οπλοστασίου και στον τρόπο να προχωρήσουν σε χτυπήματα. Μία ανάλυση των πυρηνικών δοκιμών που πραγματοποιήθηκαν εντός του 1961 δείχνει ότι υπήρξε σημαντική πρόοδος στον σχεδιασμό των σοβιετικών πυρηνικών όπλων. Οι Σοβιετικοί έχουν επιδείξει εξαιρετικά εξελιγμένη θερμοπυρηνική τεχνολογία και έχουν δυνατότητες για συνεχιζόμενη πρόοδο στο μέλλον.
Όσον αφορά τους πυραύλους, λαμβάνοντας υπόψη την τρέχουσα σοβιετική τεχνολογία, καθώς και το ότι θα συνεχίζει να αποτελεί υψηλή προτεραιότητα η περαιτέρω ανάπτυξή της, πιστεύουμε ότι ένα ευρύ φάσμα βελτιωμένων χαρακτηριστικών θα ενσωματωθεί στα μελλοντικά συστήματα», αναφέρεται.
Αναφορά του 1970
Το επόμενο έγγραφο που εντοπίστηκε χρονολογείται το 1970. Πρόκειται για μία ιδιαίτερα ευαίσθητη αναφορά της CIA, η οποία διανεμήθηκε εσωτερικά στην υπηρεσία καθώς και σε τμήματα πληροφοριών των αμερικανικών υπουργείων Εσωτερικών και Άμυνας, στο Εθνικό Συμβούλιο Ασφαλείας, στο Στρατό Ξηράς και στα τμήματα επιχειρήσεων του Πολεμικού Ναυτικού και της Πολεμικής Αεροπορίας.
Οι πληροφορίες που περιλαμβάνονται στο έγγραφο προέρχονταν από κρυπτογραφημένα μηνύματα των Σοβιετικών και των τότε συμμάχων τους που είχαν υπογράψει το Σύμφωνο της Βαρσοβίας, δηλαδή της Ανατολικής Γερμανίας, Πολωνίας, Ρουμανίας, Βουλγαρίας, Ουγγαρίας, Τσεχοσλοβακίας και Αλβανίας. Το θέμα της αναφοράς είναι το ενδεχόμενο πολέμου στην Ευρώπη.
«Ο πόλεμος μπορεί να διεξαχθεί σε συνθήκες κατά τις οποίες χρησιμοποιούνται πυρηνικά ή συμβατικά όπλα. Σε συνθήκες χρήσης πυρηνικών – (ενδέχεται να υπάρξει) μία στρατηγική επιχείρηση ανά θέατρο πολέμου. Συμμετέχουν δυνάμεις πυραυλικών συστημάτων, στρατού, αεροπορίας και ναυτικού.
Καθοριστικό: πυρηνικό χτύπημα πρώτο.
Σειρά:
Α. Πυρηνικά χτυπήματα των πυραυλικών δυνάμεων.
Β. Αεροπορικές επιχειρήσεις.
Γ. Επιχειρήσεις των δυνάμεων των μετώπων.
Δ. Επιχειρήσεις του ναυτικού.
E. Επιχειρήσεις αλεξιπτωτιστών
ΣΤ. Αντιαεροπορική άμυνα των χωρών
(…)
Η πιο κατάλληλη ώρα για πυρηνικό χτύπημα θεωρείται όταν τα στρατεύματα αρχίζουν να κινούνται από τις μόνιμες θέσεις που καταλαμβάνουν. Οι απώλειες θα είναι από 60 έως 80%», επισημαίνεται στο έγγραφο.
Η σειρά με την οποία θα γίνονταν τα πυρηνικά χτυπήματα, όπως προκύπτει από την αναφορά της CIA, θεωρούταν ότι θα ήταν η εξής: πρώτα οι στρατηγικοί πύραυλοι με τις πυρηνικές κεφαλές, ακολουθούν οι πυρηνικοί πύραυλοι από τα υποβρύχια και τέλος οι βομβαρδισμοί από αεροπλάνα που μεταφέρουν πυρηνικές βόμβες.
Αναφορά του 1971
Ένα ακόμα έγγραφο της CIA που χρονολογείται το 1971 αναφέρεται σε ειδικό κεφάλαιο και σε εκτιμήσεις για το ενδεχόμενο ενός πυρηνικού πολέμου στην Ευρώπη. Σύμφωνα με τους συντάκτες του, «στα μέσα της δεκαετίας του 1960 οι Σοβιετικοί επαναπροσδιόρισαν την μακρόχρονη άποψή τους ότι ο πόλεμος στην Ευρώπη θα είναι από την αρχή με πυρηνικά όπλα. Η τρέχουσα άποψή τους είναι ότι θα εξαπολύσουν πυρηνική επίθεση μόνο σε περίπτωση που έχουν συμπεράνει ότι το ΝΑΤΟ θα χρησιμοποιήσει πυρηνικά όπλα. Δεν είναι ξεκάθαρο αν μία ενδεχόμενη διηπειρωτική ανταλλαγή (πυρηνικών πυρών) είναι μέρος του σεναρίου».
Στο ίδιο έγγραφο, τονίζεται η ανασφάλεια που θεωρούσαν ότι υπάρχει από την πλευρά της ΕΣΣΔ για να «πατήσουν το κουμπί»: «Οι Σοβιετικοί “παλεύουν” με το πρόβλημα της χρήσης πυρηνικών όπλων σε ένα ενδεχόμενο θέατρο πολέμου στην Ευρώπη. Γνωρίζουν καλά το πλεονέκτημα της Δύσης, το οποίο έγκειται γνωρίζουν σε ένα μεγάλο και διαφοροποιημένο απόθεμα, καθώς και σε εξειδικευμένες στα πυρηνικά δυνάμεις κρούσης».
Ωστόσο, σε επόμενο σημείο οι συντάκτες της αναφοράς της CIA αναλύουν την ενδεχόμενη στρατηγική πυρηνικής επίθεσης από την πλευρά της ΕΣΣΔ, σημειώνοντας ότι «το γενικό σενάριο των Σοβιετικών όσον αφορά την πυρηνική σύγκρουση υπογραμμίζει τη σημασία ενός αρχικού χτυπήματος κατά στρατηγικών στόχων και στόχων οπίσθιας περιοχής. Αυτό έχει ως σκοπό να καταστρέψει την ικανότητα του ΝΑΤΟ για οργανωμένη αντίσταση. To σχέδιο δεν προβλέπει τη χρήση του αρχικού χτυπήματος για την άμεση υποστήριξη των ελιγμών των δυνάμεων εδάφους.
Αντίθετα, τα σχέδια για τους ελιγμούς των δυνάμεων εδάφους είναι να ακολουθήσουν και να αξιοποιήσουν τα αποτελέσματα των πυρηνικών χτυπημάτων και να καταλάβουν βασικές περιοχές του εχθρικού εδάφους προτού το ΝΑΤΟ μπορέσει να συνέλθει από αυτές τις επιπτώσεις».
Σύμφωνα με το εν λόγω έγγραφο της CIA, oι Σοβιετικοί θα μπορούσαν αρχικά να χτυπήσουν περίπου 600 στόχους κατά του ΝΑΤΟ – το 90% από στρατηγικές δυνάμεις. «Πιστεύουμε ότι αυτοί οι στόχοι θα περιλαμβάνουν πυρηνικές εγκαταστάσεις και μέσα μεταφοράς (στρατιωτικού υλικού), κέντρα ελέγχου αεράμυνας, συγκεντρώσεις στρατευμάτων, λιμάνια και ναυτικές βάσεις και, τέλος, βιομηχανικά, και διοικητικά κέντρα», επισημαίνεται.
Αναφορά του 1998
Το τελευταίο έγγραφο που εντοπίστηκε έχει συνταχθεί το 1998 και πρόκειται για αναφορά του διευθυντή της CIA στο Κογκρέσο, σχετικά με τις πυρηνικές δυνάμεις του πλανήτη και τις πληροφορίες που υπάρχουν για αυτές. Όσον αφορά τη Ρωσία και τα πυρηνικά της, σημειώνεται ότι «ρωσικές εταιρείες έχουν προμηθεύσει εξοπλισμό σχετικό με βαλλιστικούς πυραύλους και τεχνογνωσία σε ξένες χώρες κατά τη διάρκεια του 1998. Για παράδειγμα, η επιτυχία που σημείωσε το Ιράν στην προμήθεια τεχνολογίας και υλικών από ρωσικές εταιρείες επιτάχυνε την ανάπτυξη του ιρανικού πυρηνικού πυραύλου Shahab 3, ο οποίος δοκιμάστηκε τον Ιούλιο του 1998».
Κατά το πρώτο εξάμηνο του 1998 η Ρωσία ήταν βασικός προμηθευτής του πυρηνικού προγράμματος του Ιράν και σε μικρότερο βαθμό της Ινδίας. «Μετά από έντονη και συνεχή επικοινωνία με τις ΗΠΑ, οι Ρώσοι αξιωματούχοι έχουν κάνει κάποια θετικά βήματα. Η Ρωσία έχει δεσμευτεί να τηρεί ορισμένα όρια στην πυρηνική συνεργασία της με το Ιράν, όπως η μη παροχή χρήσιμης στρατιωτικά πυρηνικής τεχνολογίας.
Τον Ιανουάριο του 1998 η ρωσική κυβέρνηση εξέδωσε ένα ευρύ διάταγμα που απαγορεύει στις ρωσικές εταιρείες να εξάγουν είδη που είναι γνωστά ή πιστεύεται ότι χρησιμοποιούνται για την ανάπτυξη όπλων μαζικής καταστροφής ή συναφών συστημάτων, ανεξάρτητα από το αν αυτά τα είδη περιλαμβάνονται στη λίστα ελέγχου εξαγωγών της Ρωσίας ή όχι.
Το Μάιο του 1998, η Ρωσία ανακοίνωσε ένα διάταγμα που αποσκοπούσε στην ενίσχυση της συμμόρφωσης των ρωσικών επιχειρήσεων με τους υφιστάμενους ελέγχους εξαγωγών για είδη που σχετίζονται με τη διάδοση. Αυτές οι ενέργειες, εάν εφαρμοστούν, θα μπορούσαν να βοηθήσουν στην αντιμετώπιση της διάδοσης των ΟΜΚ και των συστημάτων παράδοσής τους. Ωστόσο, υπάρχουν ενδείξεις ότι οι ρωσικές οντότητες συνέχισαν να επιδεικνύουν συμπεριφορά που δεν συνάδει με αυτά τα βήματα.
Ως εκ τούτου, η παρακολούθηση της συμπεριφοράς της Ρωσίας όσον αφορά τη διάδοση των πυρηνικών όπλων θα πρέπει να παραμείνει πολύ υψηλή προτεραιότητα για αρκετό καιρό ακόμη», τονίζεται. Κατά τη διάρκεια της περιόδου στην οποία αναφέρεται το έγγραφο, ο Πούτιν τελούσε χρέη Αναπληρωτή Διευθυντή της Προεδρικής Διοίκησης, επί προεδρίας Μπόρις Γέλτσιν.
Αυξάνονται κι εμπλουτίζονται τα πυρηνικά στον κόσμο
Όπως επισημαίνουν διεθνείς αναφορές, από το 1986 οπότε σημειώθηκε ο ανώτατος αριθμός των πυρηνικών κεφαλών που κατέχονταν από χώρες παγκοσμίως -πάνω από 70.000- έως σήμερα έχει υπάρξει τεράστια πρόοδος στις προσπάθειες για τη μείωσή τους. Στο χρονικό διάστημα που μεσολάβησε αποσυναρμολογήθηκαν τουλάχιστον 57.600 κεφαλές, ενώ άλλες 4.000 έχουν αποσυρθεί αναμένοντας τη διάλυσή τους. Από τις υπάρχουσες, συμπεριλαμβανομένων δηλαδή και των αποσυρμένων, οι οποίες δεν θεωρούνται ανενεργές, ήτοι επί συνόλου 12.700 κεφαλών, τα οπλοστάσια μοιράζονται ως εξής: Η Ρωσία κατέχει σχεδόν 5980 κεφαλές, με τις ΗΠΑ να ακολουθούν με περίπου 5430 – δηλαδή οι δυο τους φτάνουν το 90% των αποθεμάτων. Και έπονται Κίνα με 350, Γαλλία με 290, Βρετανία με 225, ενώ Πακιστάν, Ινδία, Ισραήλ και Βόρειος Κορέα φτάνουν αθροιστικά τις 435 κεφαλές.
Σύμφωνα με τους ειδικούς που παρακολουθούν τις εξελίξεις η τρέχουσα τάση όσον αφορά τον αφοπλισμό είναι ότι ο ρυθμός της μείωσης των κεφαλών έχει επιβραδυνθεί σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια και ότι όλοι όσοι κατέχουν πυρηνικά εκσυγχρονίζουν το οπλοστάσιό τους και το εμπλουτίζουν με νέους «τύπους» πυραύλων.
Συγκεκριμένα, όπως αναφέρεται σε έκθεση της Ομοσπονδίας Αμερικανών Επιστημόνων, αυτή την περίοδο μείωση σε αριθμό πυρηνικών όπλων εμφανίζουν οι ΗΠΑ, σταθερό αριθμό η Γαλλία και το Ισραήλ, ενώ αύξηση η Βρετανία, η Κίνα, το Πακιστάν, η Ινδία, η Βόρειος Κορέα και η Ρωσία, με ένα ερωτηματικό δίπλα από την τελευταία καθώς δεν υπάρχει ξεκάθαρη εικόνα για το τι ακριβώς κάνει με τις κεφαλές της.
