Εδώ και περίπου δύο χρόνια, οι εκτοξεύσεις στο διάστημα παραπέμπουν στις ημέρες δόξας της δεκαετίας του ’60, τότε που ο ανελέητος ανταγωνισμός ΗΠΑ – ΕΣΣΔ οδήγησε την ανθρωπότητα στο φεγγάρι.
Σπύρος Χρυστόπουλος//ActionPress
Τον πρώτο λόγο όλη αυτήν την περίοδο έχουν οι ιδιωτικές εταιρείες και όχι οι κυβερνήσεις, οι ιδιώτες – τουρίστες και όχι οι επαγγελματίες αστροναύτες.
Τον Απρίλιο έσπασε ένα ακόμα ταμπού, καθώς έγινε η πρώτη διαστημική πτήση που μετέφερε αποκλειστικά ιδιώτες στο Διεθνή Διαστημικό Σταθμό (ISS). Την πτήση ανέλαβε η εταιρεία Axiom Space, η οποία αναλαμβάνει όλο το πακέτο μιας διαστημικής πτήσης, από την εκπαίδευση μέχρι την τελευταία λεπτομέρεια της αποστολής.
Το πλήρωμα αποτελούνταν από 4 άτομα, τα οποία μεταφέρθηκαν με το όχημα Crew Dragon της εταιρείας Space X του Elon Musk στο Διεθνή Διαστημικό Σταθμό, όπου και παρέμειναν για 8 ημέρες. Συνολικά για ένα ταξίδι 10 ημερών, καθένα από τα τέσσερα μέλη του πληρώματος πλήρωσε 50 εκατομμύρια δολάρια. Το 2021 ιδιωτικές πτήσεις στο διάστημα πραγματοποιήθηκαν τόσο από την Virgin Galactic του Richard Branson όσο και από την Blue Origin του Jeff Bezos, ενώ πέρσι ήταν που για πρώτη φορά στην ιστορία τέσσερις ιδιώτες πέταξαν και πάλι με το Crew Dragon της Space X, με το οποίο και παρέμειναν σε τροχιά για τρεις ημέρες.
Η ιδέα και η καταστροφή
Κι όσο και αν αυτό τον τελευταίο ενάμιση χρόνο σπάνε συνεχώς ρεκόρ και ταμπού στη διαστημική βιομηχανία, ο διαστημικός τουρισμός δεν είναι ούτε μια ιδέα της εποχής μας ούτε καν του 21ου αιώνα. Η ιδέα υπήρχε στη NASA ήδη από τη δεκαετία του ’70, ενώ τα πρώτα σχέδια του 1979 προέβλεπαν διαστημικά λεωφορεία που θα μετέφεραν έως και 74 επιβάτες. Η καταστροφή του Challenger το 1986, στο οποίο είχε επιβιβαστεί και η δασκάλα Christa McAuliffe – η πρώτη πολίτης που συμμετείχε σε διαστημική αποστολή – έβαλε οριστικό τέλος σε αυτό το εγχείρημα.
Έκτοτε οι ΗΠΑ αντιτάχθηκαν σε κάθε μορφή διαστημικού τουρισμού, ακόμα και όταν η εταιρεία Space Adventures, χρησιμοποιώντας τα ρωσικά οχήματα Soyuz μετέφερε κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 2000, συνολικά 7 τουρίστες στο Διεθνή Διαστημικό Σταθμό έναντι 20 εκατομμυρίων δολαρίων τον καθένα. Ήταν χρήματα που η Ρωσία είχε απόλυτη ανάγκη προκειμένου να κρατήσει ζωντανό το διαστημικό της πρόγραμμα, το οποίο αν και υπήρξε εξαιρετικά πρωτοπόρο, είχε πάρει την κατιούσα ιδιαίτερα και μετά τη καταστροφή του πρώτου διαστημικού σταθμού, του ΜΙΡ, τον Μάρτιο του 2021.
Βγαίνει ο λογαριασμός;
Σε κάθε περίπτωση το ερώτημα που τίθεται, είναι κατά πόσο ο διαστημικός τουρισμός είναι ένα οικονομικά βιώσιμο εγχείρημα. Η Virgin Galactic τιμολογεί το κάθε εισιτήριο στα 200.000 με 250.000 δολάρια ενώ η SpaceX για να μεταφέρει κάποιον στον ISS ζητά 50 εκατομμύρια ευρώ. Πρόκειται για ποσά που ελάχιστοι μπορούν να διαθέσουν. Άρα πρόκειται για ένα καπρίτσιο κάποιων golden boys με ημερομηνία λήξης;
Σύμφωνα με οικονομικές αναλύσεις, η αξία του διαστημικού τουρισμού μπορεί να φτάσει τα 8 δισεκατομμύρια δολάρια έως το 2030, ποσό που εκτοξεύεται στα 20 δισεκατομμύρια δολάρια για την ίδια περίοδο, εάν οι εταιρείες αυτές μπουν και στο κομμάτι των αεροπορικών πτήσεων, αναλαμβάνοντας να πραγματοποιούν δρομολόγια με εξαιρετικά υψηλές ταχύτητες με χρήση του διαστήματος.
Εκτιμήσεις αναφέρουν πως τα αεροπορικά ταξίδια διάρκειας άνω των 10 ωρών μπορούν να αντικαταστηθούν από αυτές τις εταιρείες. Η SpaceX κατασκευάζει έναν τεράστιο πύραυλο, τον Starship, που θα μπορεί να κάνει το ταξίδι Νέα Υόρκη – Σαγκάη από 15 ώρες που είναι σήμερα, σε 39 λεπτά.
Λίγο ψηλότερα
Αλλά δεν είναι μόνο αυτό. Η Space X έχει ήδη συμφωνία με τη NASA προκειμένου να κατασκευάσει διαστημικά οχήματα που θα μεταφέρουν αστροναύτες στο Διαστημικό Σταθμό. Για καθέναν από αυτούς θα πληρώνεται με το ποσό των 58 εκατομμυρίων δολαρίων (σήμερα οι ΗΠΑ πληρώνουν περίπου 80 εκατομμύρια δολάρια στη Ρωσία για τα Soyuz). Παράλληλα μπορεί να μεταφέρει τουρίστες και πέρα από την τροχιά της Γης, όπως για παράδειγμα στη Σελήνη, όπου θέση έχει ήδη κλείσει ο εκκεντρικός Ιάπωνας δισεκατομμυριούχος Yusaku Maezawa.
Επιπλέον, οι εταιρείες – Blue Origin, Nanoracks, Northrop Grumman – έχουν υπογράψει συμφωνία με τη NASA ύψους 415,6 εκατομμυρίων δολαρίων προκειμένου να κατασκευάσουν τους δικούς τους διαστημικούς σταθμούς, των οποίων τον χώρο θα μπορούν να «ενοικιάζουν» είτε σε επαγγελματίες αστροναύτες είτε σε τουρίστες, ενώ και η Axiom Space, η οποία έχει αναλάβει να μεταφέρει φορτία και δομικές μονάδες στον ISS, προτίθεται να κατασκευάσει έναν τέταρτο διαστημικό σταθμό.
Οι σταθμοί αυτοί εκτιμάται πως θα είναι έτοιμοι έως τα τέλη της δεκαετίας – κάπου το 2030 -, όταν και η αξία της βιομηχανίας αυτής θα εκτιμάται ότι θα αγγίζει το 1 τρις δολάρια.
Κι όποιος αντέξει
Σε αυτά τα ποσά δεν υπολογίζονται έσοδα που τυχόν μπορεί να προκύψουν είτε από κάποια ανακάλυψη στο πλαίσιο των ερευνών και των πειραμάτων π.χ. στο πεδίο της βιοτεχνολογίας ή της τρισδιάστατης εκτύπωσης ανθρώπινων ιστών ή οργάνων, είτε από τη μεταφορά αστροναυτών στους διαστημικούς σταθμούς και από άλλες χώρες, οι οποίες είναι αποκλεισμένες από το σημερινό πρόγραμμα του ISS.
Το ενδιαφέρον πάντως ιδιωτών είναι τεράστιο. Μόνο στην Virgin Galactic έχουν καταγραφεί περισσότερες από 8.000 αιτήσεις ενδιαφέροντος για συμμετοχή σε κάποια από τις πτήσεις της, ενώ ήδη 600 άτομα έχουν κλείσει εισιτηριο.
Εκτιμάται πως το 2030 περίπου 1 εκατομμύριο άτομα θα μπορούσαν να είναι δυνητικοί πελάτες της διαστημικής ιδιωτικής βιομηχανίας, ενώ υπολογίζεται ότι λίγο περισσότεροι από 19,5 εκατομμύρια άνθρωποι με καθαρό ετήσιο εισόδημα άνω του 1 εκατομμυρίου δολαρίων, θα μπορούσαν να γευτούν αυτήν την «εξωγήινη» απόλαυση.
Το πώς θα διαμορφωθεί η αγορά αυτή είναι πραγματικά ένα μεγάλο ερωτηματικό. Ίσως κάποιοι δεν επιβιώσουν, ίσως κάποιοι αποφασίσουν να μην προχωρήσουν στα σχέδια τους. Όποιοι όμως καταφέρουν να μείνουν, θα γευτούν τους καρπούς της εξερεύνησης του Διαστήματος, έστω και αυτοί που μπορούν μέχρι στιγμής να το απολαύσουν είναι οι λίγοι και οι εκλεκτοί.
