Με ευπρόσδεκτη ταχύτητα και με ασυνήθιστο τρόπο, μέσω προσωπικής ανακοίνωσης του προέδρου του, το Συμβούλιο Επικρατείας πήρε αυτές τις μέρες θέση ως προς τη συνταγματικότητα της λεγόμενης «πανεπιστημιακής αστυνομίας» («ομάδες προστασίας πανεπιστημιακών ιδρυμάτων» – ΟΠΠΙ). Το σώμα αυτό, που εγκαθιδρύθηκε με το νόμο 4777/2021, αλλά δεν έχει ως τώρα ενεργοποιηθεί, απαντά, με τρόπο εντελώς πρωτότυπο και για τα ελληνικά και για τα διεθνή πράγματα, στην πραγματική και κρίσιμη –κρισιμότατη στην Ελλάδα, λόγω εκτεταμένων και παρατεταμένων ανομιών- ανάγκη προστασίας της δημόσιας τάξης εντός των πανεπιστημίων, αλλά και της πανεπιστημιακής, δηλαδή της δημόσιας, περιουσίας. Η θετική, αλλά όχι ομόφωνη, υπέρ της συνταγματικότητας απόφανση του ανώτατου διοικητικού δικαστηρίου έχω την αίσθηση, από όσα λέγονται στην ανακοίνωση του προέδρου και υπό την αυτονόητη επιφύλαξη μελέτης ολόκληρης της αιτιολογίας, ότι είναι περισσότερο εστιασμένη στο κοινωνικό ζήτημα παρά στις νομικές αντιρρήσεις που εκφράστηκαν σχετικά με τις λύσεις που επέλεξε ο νομοθέτης για να το αντιμετωπίσει.
Αρθρο του Κώστα Μποτόπουλου για το εβδομαδιαίο έντυπο Action24Press.
Στην ανακοίνωση αναφέρεται ότι, με μειοψηφία έξι μελών, η Ολομέλεια του Δικαστηρίου έκρινε ότι δεν παραβιάζονται οι αρχές της ακαδημαϊκής ελευθερίας (άρθρο 16 παρ. 1 του Συντάγματος) και της πλήρους αυτοδιοίκησης των πανεπιστημιακών ιδρυμάτων (άρθρο 16 παρ. 5). Δυο φαίνονται να ήταν τα βασικά υπέρ της συνταγματικότητας επιχειρήματα. Αφενός η υπηρέτηση δημοσίου συμφέροντος, δηλαδή της προστασίας της δημόσιας τάξης και ασφάλειας -υπηρέτηση η οποία, κατά το Δικαστήριο, έγινε από το νομοθέτη με τρόπο πρόσφορο, έτσι ώστε τελικά όχι μόνο να μη βλάπτει αλλά να διασφαλίζει την ακαδημαϊκή ελευθερία και το πανεπιστημιακό αυτοδιοίκητο. Κι αφετέρου οι ειδικές σχετικά με τους «φρουρούς» προβλέψεις περί πρόσληψης για τους συγκεκριμένους «πανεπιστημιακής φύσης» σκοπούς, για μη χρήση όπλων, για συνεργασία τους με τις πανεπιστημιακές αρχές και για μη συμμετοχή τους σε πανεπιστημιακά όργανα. Το πρώτο επιχείρημα έχει στοιχεία ταυτολογίας: δεν αμφισβητείται ότι η δημόσια τάξη εντός των πανεπιστημίων είναι απαραίτητη, το ζήτημα είναι αν η ανάθεση του σε υπαλλήλους υπαγόμενους σε μη πανεπιστημιακούς φορείς συμβαδίζει με το αυτοδιοίκητο. Ακόμα πιο προβληματική, και αχρείαστη, κατά τη γνώμη μου, είναι η απόφανση ότι στο Σύνταγμα δεν «κατοχυρώνεται αυτοτελώς άσυλο», όταν αυτό έχει στέρεη και μη επιδεχόμενη αμφισβήτησης ιστορική βάση κι έχει θεσπιστεί νομοθετικά, για τη διαφύλαξη, φυσικά, της εντός του πανεπιστημίου ελευθερίας και όχι της ανομίας, με βάση ακριβώς τις συνταγματικές διατάξεις και ιδίως το αυτοδιοίκητο.
Σε κάθε περίπτωση, από τη στιγμή που η απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας δημοσιευτεί, η νομική εκκρεμότητα για ένα κρισιμότατο δημόσιο ζήτημα θα έχει αρθεί -και αυτό είναι και σημαντικό και θετικό. Μένει να επιτελέσει το καθήκον της η Πολιτεία, υλοποιώντας και αξιοποιώντας με τον καλύτερο τρόπο το νέο σώμα και κάνοντας, επιτέλους, πρακτικά βήματα για την ουσιαστική ασφάλεια και εν γένει την καλύτερη λειτουργία των ταλαιπωρημένων αλλά πάντα ζωντανών και πάντα άξιων φροντίδας πανεπιστημίων μας.
O Κώστας Μποτόπουλος είναι Συνταγματολόγος και πρώην Ευρωβουλευτής.
*Το βιβλίο του «Το τοπίο της Δημοκρατίας» μόλις κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Παπαζήση
