«Ο Ανέστιος» είναι η φυσική συνέχεια ενός θαρραλέου εγχειρήματος που πήρε σάρκα και οστά πριν από 3,5 χρόνια στην οδό Πειραιώς από έναν άστεγο ονειροπόλο και προσφέρει εισόδημα και αξιοπρέπεια σε άστεγους νέους.
Βίκυ Κατεχάκη / ActionPress
Στην είσοδο της οδού Γραβιάς 11, ένας χώρος φωτεινός απλώνεται πίσω από τις σκάλες. Εδώ, τους τελευταίους μήνες, στεγάζεται «Ο Ανέστιος», το παλαιοβιβλιοπωλείο των αστέγων. Είναι η φυσική συνέχεια ενός θαρραλέου εγχειρήματος που είχε ξεκινήσει πριν από 3,5 χρόνια από την οδό Πειραιώς. Σε μία δανεική αποθήκη, για πρώτη φορά, τρεις άνθρωποι που μέχρι τότε ζούσαν στον δρόμο, κατάφεραν -ύστερα από πρόσκληση που έκαναν στο Facebook- να συγκεντρώσουν μερικές εκατοντάδες βιβλία από «δεύτερο χέρι» και να τα πουλάνε για λίγα ευρώ, κερδίζοντας σταδιακά ένα μικρό εισόδημα και μία στέγη με χαμηλό ενοίκιο.
«Είχαμε κάνει μία ανάρτηση στην οποία γράφαμε “αν έχετε βιβλία που δε θέλετε, να τα φέρετε σε εμάς για να μπορέσουμε να ζήσουμε” και έτσι καταφέραμε να μαζέψουμε γύρω στα 800 – 1.000 βιβλία. Μετά την ανάρτηση, μάς βρήκε ένας επιχειρηματίας από ένα δημοσίευμα που διάβασε. Μετά από 2 μέρες, μάς έδειξε έναν χώρο στην οδό Πειραιώς και μάς είπε “πάρτε το κλειδί και κάντε ό,τι νομίζετε”. Πώς είναι το γιαπί και έχουν μείνει τα υλικά πεταμένα; Αυτό βρήκαμε και πήγαμε και το καθαρίσαμε. Έτσι ξεκινήσαμε, από το μηδέν. Δεν είχαμε τίποτα. Αυτή την πράξη του, όμως, την εκλάβαμε ως ευγνωμοσύνη. Ένας άγνωστος, μάς παραχώρησε το κλειδί της αποθήκης του. Στην ουσία άλλαξε το ρου της ζωής μας. Αυτή είναι η πραγματικότητα», περιγράφει στο Action24 Press ο Λεωνίδας Κουρσούμης, ο «ενορχηστρωτής» της προσπάθειας του παλαιοβιβλιοπωλείου, στην οποία συμμετείχαν αρχικά δύο ακόμη πρώην άστεγοι φίλοι του, ο Αλέξανδρος και ο Αντώνης.
«Όταν ξεκινήσαμε, ο κόσμος ερχόταν διστακτικός, αλλά από ένα σημείο και μετά, και το λέω με φωνή στεντόρεια, δημιουργήθηκε ένας “ποταμός” αγάπης και στήριξης που μάς έφερε στο σημείο που βρισκόμαστε σήμερα, σε αυτόν εδώ τον χώρο», αναφέρει.
Στην οδό Γραβιάς, ο νέος χώρος, περίπου 280 τ.μ. νοικιάζεται έναντι χαμηλού τιμήματος, ενώ το σημαντικότερο είναι ότι διαθέτει ρεύμα και νερό, σε αντίθεση με την αποθήκη της Πειραιώς. Εδώ, εργάζονται τρεις νέοι άνθρωποι που για πολύ καιρό ζούσαν στον δρόμο. Σήμερα, έχουν καταφέρει να εξασφαλίσουν ένα μικρό εισόδημα.
Δια χειρός Χέμινγουεϊ
Στο χώρο φιλοξενούνται περίπου 15.000 τίτλοι βιβλίων, ανάμεσα σε αυτούς και κάποιοι πολύτιμοι θησαυροί, που όπως εξηγεί ο κ. Κουρσούμης δεν διατίθενται προς πώληση. Πρόκειται για ένα βιβλίο τριών τόμων με τη χειρόγραφη αφιέρωση του διάσημου Αμερικανού συγγραφέα Έρνεστ Χέμινγουεϊ, αλλά και μία σπάνια ποιητική συλλογή του Άγγελου Σικελιανού από τη δεκαετία του ’40.
«Είναι μία έκδοση του 1946-1947 και αυτό το βιβλίο το βρήκα ο ίδιος, πεταμένο δίπλα σε έναν κάδο σκουπιδιών στην Κυψέλη. Μάλιστα μου έκανε εντύπωση γιατί δεν είχε κοπεί. Αυτός που το είχε, δηλαδή, δεν είχε μπει καν στον κόπο να πάρει ένα μαχαίρι και να ανοίξει τις σελίδες του», αναφέρει ο κ. Κουρσούμης.
Τα συγκεκριμένα βιβλία, όπως και πολλές ακόμη ξεχωριστές εκδόσεις, που μετρούν πολλές δεκαετίες πίσω, προορίζονται για έναν νέο χώρο που αναζητά ο Κουρσούμης και η ομάδα του. Ένα αναγνωστήριο στο οποίο θα μπορεί κάθε λάτρης του βιβλίου, να πηγαίνει και να διαβάζει ποιοτικές εκδόσεις, τις ώρες που αυτό θα λειτουργεί. Προτού, όμως, φτάσουν σε αυτόν τον στόχο, έχουν θέσει μία άλλη, άμεση προτεραιότητα. Να βρουν τον νέο μεγάλο χώρο, που θα αντικαταστήσει την σκοτεινή αποθήκη της Πειραιώς και θα τους δώσει τη δυνατότητα να κάνουν μία ηλεκτρονική καταγραφή των τίτλων, προκειμένου να δημιουργήσουν ένα e-shop.
«Δε μπορείτε να φανταστείτε πόσοι μάς καλούν από διάφορα σημεία της Ελλάδας, και μάς ρωτάνε για συγκεκριμένα βιβλία που τους ενδιαφέρουν. Δυστυχώς, δε μπορούμε να ξέρουμε τι έχουμε. Αν είχαμε ένα e-shop, θα έμπαινε κάποιος στο site, θα έβρισκε το βιβλίο που τον ενδιαφέρει κι εμείς θα του το στέλναμε. Τώρα τα κέρδη μας είναι περιορισμένα», λέει ο κ. Κουρσούμης ο οποίος κάνει έκκληση να βρεθεί μία μεγάλη αποθήκη οπουδήποτε είναι δυνατό, για να στεγάσει τους περίπου 50.000 τόμους βιβλίων που υπολογίζεται ότι αυτή τη στιγμή φιλοξενούνται στον χώρο της οδού Πειραιώς.
«Το βασικό πρόβλημα και η μόνιμη αγωνία μας είναι να μη μάς πουν ότι σε λίγες μέρες πρέπει να αδειάσετε τον χώρο της Πειραιώς. Δε μπορώ να κοιμηθώ τα βράδια, κάνοντας αυτήν την σκέψη. Και βέβαια αυτό είναι κάτι που γνωρίζαμε από την πρώτη μέρα. Είναι μία παραχώρηση, από την καλή καρδιά ενός από τους ιδιοκτήτες».
Έχοντας ζήσει στον δρόμο για περίπου πέντε χρόνια, δε θέλει να κοιτάζει τη ζωή του πίσω. Στα 74 του χρόνια σήμερα, θυμάται με όλες τις λεπτομέρειες όχι μόνο τις δυσκολίες που έζησε, αλλά και το πώς βρήκε το θάρρος να ανακοινώσει δημοσίως ότι είναι άστεγος για να μπορέσει να βάλει μπρος το κοινό εγχείρημα για το παλαιοβιβλιοπωλείο.
Διαχρονική σχέση με το βιβλίο
Όπως λέει, ο Κουρσούμης, η σχέση του με το βιβλίο δεν ήταν ποτέ τυχαία. Ήδη συμπληρώνει πάνω από μισό αιώνα, από τότε που ως νεαρός φοιτητής στο Τμήμα Οικονομικών και Πολιτικών Επιστημών του πανεπιστημίου της Θεσσαλονίκης, εργαζόταν σε βιβλιοπωλείο της περιοχής. Αλλά και αργότερα, έπιασε δουλειά σε έναν εκδοτικό οίκο, όπου παρέμεινε για 18 χρόνια. Όταν η επιχείρηση κατέρρευσε, ο ίδιος έχασε τη δουλειά του και ύστερα, σχεδόν τα πάντα. Κράτησε όμως την αξιοπρέπειά του, και βρήκε, από μέσα, δύναμη. Γι’ αυτό και ξανασηκώθηκε.
«Εμένα προσωπικά δεν με ενδιαφέρει να μπω σε επιδοτούμενα προγράμματα. Η σκέψη και των τεσσάρων που είμαστε σε αυτό το παλαιοβιβλιοπωλείο ήταν, από την αρχή, να μπορέσουμε να τα καταφέρουμε μόνοι μας. Και αυτό προσπαθούμε και σήμερα. Να έχουμε ένα μικρό σπίτι ο καθένας μας και μια δουλειά. Δε θέλαμε ποτέ να γίνουμε πλούσιοι».
