«Μία των γλυκυτέρων και συμπαθεστέρων εορτών του χριστιανικού κόσμου είναι και η Κοίμησις της υπεραγίας Θεοτόκου, ην σήμερον εορτάζει η Εκκλησία. Ευθύς από των πρώτων μΧ αιώνων, έξοχος υπήρξεν η τιμή και ευλάβεια, ην απένεμον οι χριστιανοί προς την Παρθένον Μαρίαν. Αλλ’ η σημερινή εορτή είναι η κατ’ εξοχήν μνήμη της Θεοτόκου, άτε την Κοίμησιν αυτής υπόθεσιν έχουσα», σύμφωνα με δημοσίευμα του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη στην εφημερίδα «Εφημερίς» στις 15 Αυγούστου 1887.
Με την Κοίμησή Της, σύμφωνα με την παράδοση, ολοκληρώνεται η ζεύξη μεταξύ φθοράς (επίγειας ζωής) και αφθαρσίας (επουράνια ζωής).
Οι πιο γνωστές εκδηλώσεις του Δεκαπενταύγουστου, σε Τήνο – Πάρο και Παναγία Σουμελά
Ο Δεκαπενταύγουστος συνδέεται με την Τήνο, όπου ο εορτασμός είναι διπλός, της Κοίμησης της Θεοτόκου και της επετείου του τορπιλισμού της «Έλλης».
Ανήμερα της γιορτής τελείται η Θεία Λειτουργία στον Ι.Ν. της Ευαγγελίστριας και ο αρχηγός του Ναυτικού και ο εκπρόσωπος της κυβέρνησης επιβαίνουν σε τορπιλάκατο και ρίχνουν στεφάνι στο σημείο όπου βυθίστηκε η φρεγάτα «Έλλη» κατά τη διάρκεια της Θείας Λειτουργίας στις 15 Αυγούστου 1940 από τους Ιταλούς.
Ακολουθεί η λιτάνευση της εικόνας. Η πομπή καταλήγε στην Πλατεία Παντανάσσης, όπου τελείται Δέηση.
Ο ναός χτίστηκε στο σημείο όπου στις 30 Ιανουαρίου 1823 βρέθηκε η εικόνα του Ευαγγελισμού. Η εύρεση της εικόνας θεωρήθηκε από τους Έλληνες οπλαρχηγούς του 1821 συμβολική.
Η θρησκευτική κατάνυξη του Δεκαπενταύγουστου βιώνεται και στην Πάρο, που ξεχωρίζει χάρη στην εντυπωσιακή εκκλησία της Παναγίας Εκατονταπυλιανής.
Μμετά την περιφορά του Επιταφίου της Παναγίας, ακολουθεί παραδοσιακό πανηγύρι με μουσική, χορό και άφθονο ντόπιο κρασί.
Η Ιερά Μονή Παναγίας Σουμελά εορτάζεται με λαμπρότητα κάθε Δεκαπενταύγουστο. Χιλιάδες πιστοί σπεύδουν για να παρακολουθήσουντη Θεία Λειτουργία και το Μεγάλο Εσπερινό της Κοίμησης της Θεοτόκου. Και μετά ακολουθούν παραδοσιακά τραγούδια και χωροί.
