Στον έκτο μήνα μπαίνει η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία και πλέον γίνεται λόγος για μια σύγκρουση που προσομοιάζει σε έναν παγκόσμιο πόλεμο, στον οποίο η Δύση πολεμά τη Ρωσία μέσω των Ουκρανών
Σπύρος Χριστόπουλος//ActionPress
Το blitzkrieg, δηλαδή ο πόλεμος-αστραπή που επιχείρησε τις πρώτες εβδομάδες η Ρωσία με ολομέτωπη επίθεση παντού, προκειμένου να καταλάβει το Κίεβο και να υποτάξει όλη την χώρα, δεν πέτυχε. Το σχέδιο άλλαξε και εδώ και τρεις μήνες οι Ρώσοι επιχειρούν στην ανατολική Ουκρανία με πιο συγκροτημένες κινήσεις που διασφαλίζουν μια αργή αλλά σταδιακή κατάληψη εδαφών. Διακηρυγμένος στόχος του Πούτιν είναι η κατάληψη του Ντονμπάς (οι δύο ανατολικές επαρχίες του Λουχάνσκ και του Ντονέτσκ), αν και κανείς δεν γνωρίζει αν θα σταματήσει εκεί.
Μεγάλο «παιχνίδι» όμως παίζεται στον ουκρανικό νότο, με το Κίεβο που διαθέτει τα αμερικανικά πυραυλικά συστήματα HIMARS, να δίνει το σήμα της αντεπίθεσης στις επαρχίες της Χερσώνας και της Ζαπορίζιγια που τελούν υπό τον έλεγχο των Ρώσων, οι οποίοι διαμηνύουν πως οι περιοχές αυτές δεν θα επιστρέψουν ποτέ στην Ουκρανία.
Ένωση με τη Ρωσία
Η κατάληψη της Χερσώνας (συνορεύει με την Κριμαία) και του 70% της γειτονικής Ζαπορίζιγια, όπου βρίσκεται και το μεγαλύτερο πυρηνικό εργοστάσιο της Ευρώπης, είναι από τις μεγαλύτερες στρατιωτικές επιτυχίες του ρωσικού στρατού.
Η Χερσώνα ήταν η πρώτη περιοχή που έπεσε στα χέρια των Ρώσων – ήδη από τις 3 Μαρτίου – χωρίς να υπάρξει ουσιαστική αντίσταση από τις ουκρανικές δυνάμεις (για αυτό και το Κίεβο καρατόμησε και κατηγορεί για εσχάτη προδοσία τους επικεφαλής των μυστικών υπηρεσιών της Χερσώνας). Έκτοτε έχει οριστεί από τη Μόσχα μια νέα στρατιωτικό – πολιτική διοίκηση, έχουν αποκατασταθεί η οδική και σιδηροδρομική σύνδεση και οι εμπορικές συναλλαγές με την Κριμαία, έχουν αρχίσει να εκπέμπουν ρωσικοί τηλεοπτικοί και ραδιοφωνικοί σταθμοί και να λειτουργούν υποκαταστήματα ρωσικών τραπεζών, τη στιγμή που καταβάλλονται συντάξεις και άλλα βοηθήματα σε ρούβλια που έχουν καταστεί το επίσημο νόμισμα, και δίνεται η δυνατότητα σε εταιρείες και επιχειρηματίες να αρχίσουν τη δραστηριότητα τους χωρίς να πρέπει να πληρώνουν φόρους στο ουκρανικό κράτος.
Επιπλέον, χορηγούνται ρωσικά διαβατήρια σε όσους πολίτες το επιθυμούν, με το τελικό σχέδιο να προβλέπει τη διεξαγωγή δημοψηφίσματος – πιθανότατα το φθινόπωρο του 2022 – για ένταξη στη Ρωσία, όπως συνέβη το 2014 με την Κριμαία.
Το ίδιο ακριβώς σχέδιο προωθείται και στη γειτονική Ζαπορίζιγια (υπέρ της ένωσης φέρεται να είναι πάνω από το 60% των κατοίκων κατά τη ρωσική διοίκηση), όπου οι Ρώσοι αν και έχουν καταλάβει κρίσιμης σημασίας λιμάνια στην Αζοφική Θάλασσα – από τα οποία εξάγουν εκατομμύρια τόνους σιταριού που παράγονται στην επαρχία – δεν ελέγχουν την ομώνυμη πόλη της Ζαπορίζιγια, η οποία ενδεχομένως να είναι και ο επόμενος στόχος τους.
Ουκρανική αντεπίθεση
Και ενώ οι Ρώσοι λένε πως οι δύο αυτές επαρχίες δεν πρόκειται να επιστρέψουν ποτέ στην Ουκρανία, οι Ουκρανοί όχι μόνο διαμηνύουν πως δεν θα παραχωρήσουν σπιθαμή γης, αλλά δίνουν το σήμα αντεπίθεσης για την ανακατάληψη τους. Πρόσφατα, ο υπουργός Άμυνας της Ουκρανίας, Αλεξέι Ρέζνικοφ είπε πως για το σκοπό αυτό, μπορεί να σχηματιστεί μια δύναμη ενός εκατομμυρίου στρατιωτών που θα είναι εξοπλισμένη με όλα τα τελευταίας τεχνολογίας δυτικά όπλα και κυρίως με τα αμερικανικά πυραυλικά συστήματα HIMARS που μπορούν να πλήξουν στόχους με απόλυτη ακρίβεια.
Πάντως, οι ισχυρισμοί του δεν πείθουν. Διότι αν και η ανακατάληψη της Χερσώνας θα σηματοδοτήσει ένα κορυφαίο πολιτικό και στρατιωτικό πλήγμα για το Κρεμλίνο, η βασική εκτίμηση είναι ότι αυτό είναι ανέφικτο αφενός γιατί η Ουκρανία δεν μπορεί να συγκεντρώσει μια τόσο μεγάλη δύναμη, ιδιαίτερα όταν μάχεται για να «κρατήσει» το Ντονμπάς αφετέρου διότι δεν διαθέτει τα απαραίτητα όπλα – ή μάλλον την αναγκαία ποσότητα – για ένα τέτοιου είδους εγχείρημα.
Για να έχει βάση αυτό το σενάριο, θα πρέπει η Δύση, και κυρίως οι ΗΠΑ να προμηθεύσουν όχι μόνο με 12 αλλά με πολλαπλάσια HIMARS τους Ουκρανούς και το κυριότερο να τους δώσει πυραύλους που να μπορούν να πλήξουν στόχους όχι στα 80 αλλά στα 300 χιλιόμετρα, επιφέροντας είτε «χτυπήματα» βαθιά στις γραμμές των Ρώσων είτε εντυπωσιακά πλήγματα, όπως π.χ. στη γέφυρα Κερτς που συνδέει τη Ρωσία με την Κριμαία και αποτελεί βασική οδό ανεφοδιασμού των ρωσικών δυνάμεων.
Ωστόσο, οι Αμερικάνοι είναι επιφυλακτικοί απέναντι σε αυτό το ενδεχόμενο, ενώ η Δύση φέρεται να έχει καταστήσει σαφές στο Κίεβο πως δεν είναι τώρα η κατάλληλη ώρα για μια τέτοιου είδους κίνηση, βάζοντας έτσι φρένο στον ενθουσιασμό μετά την ανακατάληψη του Φιδονησίου και των όποιων εδαφικών κερδών σε Χερσώνα και βορειότερα στο Χάρκοβο.
Κανόνια στα ανατολικά
Πέρα από τις όποιες σποραδικές αντεπιθέσεις, οι κύριες συγκρούσεις μαίνονται στα ανατολικά της Ουκρανίας, όπου και εκεί οι Ρώσοι έχουν να επιδείξουν επιτυχίες, καθώς κατέλαβαν ολόκληρη την επαρχία Λουχάνσκ και πλέον απομένει το Ντονέτσκ για να καταλάβουν το Ντονμπάς. Ήδη από το 2014, μέρος των επαρχιών αυτών – περίπου το ένα τρίτο της συνολικής έκτασης τους – ήταν υπό τον έλεγχο των φιλορώσων ανταρτών, οι οποίοι είχαν ιδρύσει και τις Λαϊκές Δημοκρατίες του Λουχάνσκ και του Ντονέτσκ που αναγνωρίστηκαν από τη Μόσχα λίγα 24ωρα πριν την έναρξη της εισβολής της 24ης Φεβρουαρίου.
Πλέον όλοι αναμένουν τις μάχες στις μεγάλες πόλεις του Ντονέτσκ (π.χ. Κραματόρσκ, Σλαβιάνσκ), η έκβαση των οποίων θα κρίνει την εξέλιξη του πολέμου. Εκτιμάται ότι οι συγκρούσεις θα κρατήσουν μήνες, ενώ και εδώ το πιθανότερο σενάριο προβλέπει, πως σε περίπτωση που οι Ρώσοι καταλάβουν τις δύο αυτές επαρχίες, να διενεργηθούν δημοψηφίσματα για ένωση με τη Ρωσία.
Θολό το μέλλον
Και μετά τι ακολουθεί; Θα σταματήσει στο Ντονμπάς η Ρωσία; Θα αποδεχθεί η Ουκρανία μια συμφωνία που θα επιβεβαιώνει το διαμελισμό της; Και η Δύση ποια λύση θα υποστηρίξει; Απαντήσεις δεν υπάρχουν ακόμα, αλλά διαμορφώνονται μέρα με την ημέρα. Όλα θα εξαρτηθούν από το ποιος θα αντέξει να κρατά ή να διευρύνει τις θέσεις του διαθέτοντας αποτελεσματικά όπλα και επαρκείς δυνάμεις.
Η Ρωσία, η οποία έχει καταλάβει περίπου το 25% του ουκρανικού εδάφους, μπορεί οικονομικά να στηρίξει τον πόλεμο της. Στο β’ τρίμηνο του 2022 το πλεόνασμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών αυξήθηκε στα 70,1 δις δολάρια, το υψηλότερο από το 1994 – αν και πάσχει από δυναμικό, όπως φαίνεται από την εντολή για τη δημιουργία «εθελοντικών» ταγμάτων από τις 85 ομοσπονδίες της χώρας, έναντι ισχυρών οικονομικών κινήτρων (ευελπιστεί ότι έως τα τέλη Αυγούστου θα έχει μια δύναμη 34.000 αντρών). Αλλά με τους Ουκρανούς να αντιστέκονται και τις κυρώσεις να πολλαπλασιάζονται, πόσα χρήματα και ανθρώπους μπορεί να διαθέσει και έως πότε;
Η Ουκρανία, όντας απόλυτα εξαρτώμενη, αν και λαμβάνει εγγυήσεις ότι θα έχει αμέριστη στρατιωτική και οικονομική στήριξη από τη Δύση (έως πότε άραγε;), μετρά καθημερινά εκατοντάδες νεκρούς, απώλειες εδαφών, καταστροφές, έχοντας μια καταρρακωμένη κοινωνία (πρόσφυγες πάνω από 5,6 εκατ. Ουκρανοί) και οικονομία, η οποία εκτιμάται πως το 2022 θα συρρικνωθεί κατά 45%.
Πρόκειται για έναν πόλεμο φθοράς, από τον οποίο προς το παρόν κανείς δεν μπορεί να κάνει πίσω, αν και επιδίωξη του Πούτιν είναι να «μεταφέρει» τον ρωσικό χειμώνα (εξαιτίας του ηττήθηκαν Ναπολέοντας και Χίτλερ) στην Ευρώπη, ενδεχομένως για την τελική του νίκη.
