Την εξαετία 2013-18 καταγράφηκαν από το αστυνομικό δελτίο 69 δολοφονίες γυναικών στο πλαίσιο ενδοοικογενειακής βίας, ενώ από το 2018 έως τον Μάρτιο του 2020, έπεσαν νεκρές 25 γυναίκες από τα χέρια του νυν ή πρώην συντρόφου τους. Μόνο το 2021 έγιναν 17 εγκλήματα με θύματα γυναίκες, ενώ τους πρώτους πέντε μήνες φέτος έχουν καταγραφεί ισάριθμα.
ΝΙΚΟΣ ΤΣΕΦΛΙΟΣ//Αction24Press
Από τότε που υπάρχουν στατιστικά στοιχεία εγκληματικότητας στην Ελλάδα, οι δράστες είναι άνδρες σε ποσοστό που φτάνει και συχνά ξεπερνά το 90%. Στο 10-12% των ανθρωποκτονιών θύματα είναι γυναίκες που έχουν ή είχαν σχέση με τον δράστη. Με διαφορετική αλλά ουσιαστική αναγωγή, και σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, μία στις τρεις γυναίκες δολοφονείται από άτομο του περιβάλλοντός της, κυρίως μέσα στο σπίτι της.
Το φεμινιστικό κίνημα, τα social media που «φωνάζουν» εναντίον κάθε μορφής εγκληματικών συμπεριφορών, αλλά και η ενεργοποίηση των ευαίσθητων αντανακλαστικών ενός σημαντικού κομματιού της κοινωνίας που δεν θέλει να μένει απλός θεατής, έχουν συμβάλει τα τελευταία χρόνια στην ανάδειξη των γυναικοκτονιών, που πλέον δεν μένουν στα ψιλά των εφημερίδων.
Μια γυναικοκτονία αποτελεί συνήθως την κορύφωση πολλαπλών εκδηλώσεων βίας που προηγούνται, κυρίως λόγω της στερεοτυπικής πατριαρχικής αντίληψής που εκχωρεί δογματικά στους άντρες το δικαίωμα της διορθωτικής τιμωρίας σε βάρος των γυναικών, ακόμη και με θάνατο. Είναι μύθος πως η αδυναμία ελέγχου του θυμού, η κατάχρηση αλκοόλ ή ψυχοτρόπων ουσιών, η ψυχική διαταραχή, η οικονομική κρίση, ή η «κλεισούρα» λόγω της πανδημίας του κορωνοϊού αυξάνουν την ενδοοικογενειακή βία και τις γυναικοκτονίες.
Σίγουρα κάποιοι από αυτούς τους παράγοντες παίζουν το ρόλο τους, αλλά αυτό συμβαίνει αποκλειστικά σε εκείνους που ήταν ήδη βίαιοι, σε εκείνους που αισθάνονται ότι είναι δικαίωμά τους να ορίσουν τη ζωή και το θάνατο της συντρόφου τους. Έτσι, μόνο, μπορούν να εξηγηθούν εγκλήματα σαν αυτό της Φολεγάνδρου, όπου η 26χρονη Γαρυφαλιά Ψαράκου βρήκε μαρτυρικό θάνατο από τα χέρια του 30χρονου φίλου της. «Δεν κοιτούσε το GPS και χάσαμε το δρόμο». Αυτή ήταν η ασήμαντη αφορμή που τον «φούντωσε», με αποτέλεσμα να πετάξει από τα βράχια την άτυχη κοπέλα, τον Ιούλιο του 2021.
Γιατί γίνονται βίαιοι
Σύμφωνα με επιστημονικές έρευνες, οι γυναικοκτόνοι είναι, από ψυχολογική άποψη, υπερβολικά εγωπαθή και ναρκισσιστικά άτομα, επιδεικνύουν ελάχιστη ενσυναίσθηση ή διάθεση ενασχόλησης ακόμη και με τα πιο αγαπημένα τους πρόσωπα. Ο Μπάμπης Αναγνωστόπουλος, που ανατρίχιασε το πανελλήνιο, σκοτώνοντας την Καρολάιν στα Γλυκά Νερά, τον Μάιο του 2020, ήταν ένας απ’ αυτούς, όπως τουλάχιστον τον περιέγραψε στη δίκη, η ψυχοθεραπεύτρια Αλκηστις Ηγουμενάκη: άτομο με ναρκισσιστική διαταραχή, αίσθημα μεγαλείου, έλλειψη ενσυναίσθησης και «δυσανεξία» στην απόρριψη. Ο 32χρονος πιλότος έπαιζε θέατρο επί 37 ημέρες, αλλά δεν κατάφερε να αλλάξει την προδιαγεγραμμένη του μοίρα…
Στις περισσότερες περιπτώσεις οι υπερβολικά βίαιοι άνδρες προέρχονται από οικογένειες όπου ο πατέρας ασκούσε συστηματικά βία στη μητέρα και στα παιδιά. Μεγαλώνοντας κάποιος σε ένα «μολυσματικό» περιβάλλον, έχει την τάση να αναπαράγει αυτόματα τη βία που έχει υποστεί από τρυφερή ηλικία. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί «ο παρανοϊκός με το 45άρι», που έκανε πέντε φόνους, σχεδόν τρεις δεκαετίες πίσω.
Ο Δημήτρης Βάκρινος δεν μιλούσε ποτέ για τα παιδικά του χρόνια στο χωριό. Τελείωσε με το ζόρι το δημοτικό σχολείο και στα 13 του χρόνια έφυγε για την Αθήνα, καταπιεσμένος από το ξύλο που έτρωγε καθημερινά από τον μέθυσο πατέρα του. Το Νοέμβριο του 1993 έκαψε ζωντανή την 28χρονη Αναστασία Σιμιτζή, επειδή αρνήθηκε την ερωτική του πρόταση. Την οδήγησε σε ερημική περιοχή της Μάνδρας και την περιέλουσε με πετρέλαιο. «Σε παρακαλώ, έλα να κάνουμε έρωτα», φώναξε η κοπέλα σε μια απέλπιδα προσπάθεια να σώσει τη ζωή της, αλλά εκείνος είναι αποφασισμένος. «Κάνε έρωτα με το πετρέλαιο τώρα», της είπε και άναψε τον αναπτήρα…
Δύο είναι οι κυριότερες αιτίες που οδηγούν στην γυναικοκτονία: η ερωτική ζηλοτυπία και η επιθυμία της γυναίκας να βάλει τέλος στη σχέση. Κυριαρχεί το πρότυπο του άνδρα εξουσιαστή που δεν ανέχεται την απιστία ή την εγκατάλειψη, που θέλει να έχει τον τελευταίο λόγο σε μια σχέση και δεν δέχεται «τελεσίγραφα». «Παρακαλώ, κάντε κάτι με το γιο σας. Δεν με αφήνει σε ησυχία. Όπου κι αν πάω, είναι πίσω μου. Σας παρακαλώ μαζέψτε τον. Φοβάμαι!».
Το απελπισμένο μήνυμα της Μόνικας Κωνσταντινίδου στο κινητό τηλέφωνο του πατέρα του Θάνου τα έλεγε όλα. Η 25χρονη αεροσυνοδός, που είχε σχέση δύο χρόνων με το νεαρό φοιτητή της Σχολής Εμπορικού Ναυτικού, είχε αποφασίσει να συνεχίσει τη ζωή της μακριά του, εξαιτίας της αφόρητης ζήλιας του, αλλά εκείνος δεν μπορούσε να το χωνέψει. Της τηλεφωνούσε καθημερινά, είχε γίνει η «σκιά» της και της ζητούσε να συνεχίσουν να είναι μαζί. Όταν και η τελευταία του προσπάθεια έπεσε στο κενό, την στραγγάλισε και πέταξε το πτώμα της σε ένα ρέμα, τον Αύγουστο του 2013. Το μήνυμά της είχε αποδειχθεί προφητικό…
Ζήλια, απόρριψη και χαμηλή αυτοεκτίμηση
Είναι δεκάδες τα εγκλήματα που έχουν «οδηγό» τη ζήλια και την απόρριψη και αρκετά τα οποία καταλήγουν στην αυτοκτονία του δράστη. Σε αυτές τις περιπτώσεις οι δολοφόνοι γίνονται και αυτόχειρες, επειδή δεν έχουν τη δύναμη να αντιμετωπίσουν τις συνέπειες της πράξης τους, είτε γιατί αισθάνονται μόνοι καθώς σκότωσαν έναν άνθρωπο στον οποίο είχαν επενδύσει συναισθηματικά σε σημείο απόλυτης εξάρτησης, είτε γιατί μετανιωμένοι ψάχνουν τρόπους αυτοτιμωρίας. Ένα τέτοιο έγκλημα «πάγωσε» τον Σεπτέμβριο του 2021 την Ρόδο.
Ο πρώην σύντροφος της 32χρονης Ντόρας Ζαχαριά. δεν την άφηνε να διασκεδάσει έξω με τις φίλες της, ενώ της απαγόρευε ακόμη και να βγει στο μπαλκόνι για να καπνίσει. Έφτασε στο σημείο να την κλειδώσει έξω από το σπίτι ένα βράδυ που άργησε, κι ενώ είχε πιστέψει ότι με τον χωρισμό τους είχε λυτρωθεί, την σκότωσε με καραμπίνα και έδωσε τέλος στη ζωή του με το ίδιο όπλο.
Δεν είναι όμως μόνο ο φόβος της απόρριψης που γεννά η χαμηλή αυτοεκτίμηση, όπως λένε οι επιστήμονες. Είναι η έλλειψη εμπιστοσύνης και οι υπόνοιες, που οπλίζουν χέρια. Το άτομο που αισθάνεται ζήλια για το σύντροφό του φοβάται κατά κύριο λόγο ότι θα τον χάσει, ότι θα βρει ένα καινούριο ταίρι, επειδή δεν αισθάνεται ο ίδιος επαρκής.
Αυτή ακριβώς η σύγκριση με τον υποτιθέμενο ως «καλύτερο άλλο» είναι που προκαλεί αισθήματα κατωτερότητας και μειονεξίας. Τον Ιανουάριο του 1999 ο μηχανικός του Εμπορικού Ναυτικού Γιώργος Σκιαδόπουλος σκότωσε και πέταξε το πτώμα της αμερικανίδας φίλης του Τζούλι Μαρί Σκάλει, σε ένα έλος έξω απ’ την Καβάλα. «E, ναι ρε παιδιά, τη σκότωσα γιατί δεν άντεχα να την αποχωριστώ ούτε για μία ώρα», ομολόγησε στους αστυνομικούς…
Σημαντικό ποσοστό στις γυναικοκτονίες κατέχουν και αυτές που έχουν σεξουαλικό κίνητρο. «Ερεθίστηκα βλέποντάς την να κάνει τζόκινγκ», υποστήριξε ο 27χρονος αγρότης Γιάννης Παρασκάκης, γιος ιερέα και πατέρας δύο παιδιών και, έτσι απλά, βίασε και σκότωσε την 60χρονη αμερικανίδα βιολόγο Σούζαν Ήτον στο Μάλεμε Χανίων, τον Ιούλιο του 2019. Στη συνέχεια πέταξε το άψυχο σώμα της σ’ ένα λαγούμι, που έφτιαξαν οι κάτοικοι της περιοχής στην Κατοχή με καταναγκαστική εργασία, για να το χρησιμοποιούν οι Γερμανοί κατακτητές ως πολυβολείο και αποθήκη πυρομαχικών.
Είχε προηγηθεί ο μαρτυρικός θάνατος της 21χρονης φοιτήτριας Μεσογειακών Σπουδών Ελένης Τοπαλούδη, το Νοέμβριο του 2018 στη Ρόδο, την οποία δύο νεαροί βίασαν και πέταξαν ημιθανή σε μια παραλία του νησιού, για να μην τους καταγγείλει στην Αστυνομία. Φρικτό τέλος από τα χέρια του βιαστή της, είχε και η 34χρονη Ζωή Δαλακλίδου στην Ξάνθη, τον Δεκέμβριο του 2012. «Την ήξερα και μου άρεσε. Την είδα τυχαία μπροστά μου και την ακολούθησα. Της επιτέθηκα όταν έβαζε τα κλειδιά στην πόρτα. Θα με αναγνώριζε και γι’ αυτό την έκαψα», είπε κυνικά μετά την σύλληψή του ο 27χρονος Χρήστος Παπάζογλου. Η τιμωρία του δράστη ήταν ισόβια κάθειρξη.
ΑΡΙΘΜΟΙ
69
δολοφονίες γυναικών καταγράφηκαν την εξαετία 2013-18 στο πλαίσιο ενδοοικογενειακής βίας
25
γυναίκες έπεσαν νεκρές από τα χέρια του νυν ή πρώην συντρόφου τους από το 2018 έως τον Μάρτιο του 2020
17
εγκλήματα με θύματα γυναίκες έγιναν το 2021 και άλλα τόσα μόνο τους πρώτους πέντε μήνες του 2022
90%
των δραστών εγκλημάτων πάσης φύσεως στην Ελλάδα είναι άνδρες (από τότε που υπάρχουν διαθέσιμα στατιστικά στοιχεία)
1/3
γυναίκες δολοφονείται από άτομο του περιβάλλοντός της, σύμφωνα με τον ΠΟΥ
Οι μοιραίες ατάκες
Μοναδικό τους λάθος… ότι ήταν γυναίκες!
- «E, ναι ρε παιδιά, τη σκότωσα γιατί δεν άντεχα να την αποχωριστώ ούτε για μία ώρα», δήλωσε ο Γιώργος Σκιαδόπουλος, αφού πέταξε το πτώμα της αμερικανίδας φίλης του Τζούλι Μαρί Σκάλει σε ένα έλος έξω από την Καβάλα
- «Ερεθίστηκα βλέποντάς την να κάνει τζόκινγκ», υποστήριξε ο 27χρονος Γιάννης Παρασκάκης που βίασε και σκότωσε την 60χρονη αμερικανίδα βιολόγο Σούζαν Ήτον στα Χανιά
- «Παρακαλώ, κάντε κάτι με το γιο σας. Δεν με αφήνει σε ησυχία. Όπου κι αν πάω, είναι πίσω μου. Σας παρακαλώ μαζέψτε τον. Φοβάμαι!». Αυτό ήταν το μήνυμα της Μόνικας Κωνσταντινίδου στον πατέρα του Θάνου, ο οποίος τη στραγγάλισε και την πέταξε σε ένα ρέμα
- «Την ήξερα και μου άρεσε. Την είδα τυχαία μπροστά μου και την ακολούθησα. Της επιτέθηκα όταν έβαζε τα κλειδιά στην πόρτα. Θα με αναγνώριζε και γι’ αυτό την έκαψα», είπε ο 27χρονος βιαστής Χρήστος Παπάζογλου στα χέρια του οποίου βρήκε φρικτό τέλος η 34χρονη Ζωή Δαλακλίδου στην Ξάνθη
- «Δεν κοιτούσε το GPS και χάσαμε το δρόμο». Αυτή ήταν η αφορμή για την οποία η 26χρονη Γαρυφαλιά Ψαράκου βρήκε μαρτυρικό θάνατο στα χέρια του 30χρονου φίλου της στη Φολέγανδρο
- «Σε παρακαλώ, έλα να κάνουμε έρωτα», φώναξε η κοπέλα σε μια απέλπιδα προσπάθεια να σώσει τη ζωή της, αλλά εκείνος είναι αποφασισμένος. «Κάνε έρωτα με το πετρέλαιο τώρα», της είπε και άναψε τον αναπτήρα
