Η Ελληνική Δικαιοσύνη θα κληθεί σύντομα να επιλύσει ένα ζήτημα με ευρύτερες συνέπειες για το σύνολο του πληθυσμού. Πρόκειται για τη ρήτρα αναπροσαρμογής χρεώσεων και προμήθειας στο ηλεκτρικό ρεύμα, την οποία κλήθηκαν να πληρώσουν οι καταναλωτές στους πρόσφατους λογαριασμούς που έλαβαν και η οποία ρήτρα συνετέλεσε στην ιδιαίτερη αύξηση των ποσών που όφειλαν να καταβάλουν οι καταναλωτές ακόμα και σε σπίτια που ήταν κλειστά. Ήδη παρατηρείται ότι χιλιάδες καταναλωτές αντιμετωπίζουν πρόβλημα εξόφλησης των αυξημένων χρεώσεων ηλεκτρικού ρεύματος, αν ληφθεί υπόψη και ο υψηλός πληθωρισμός που έχει αυξήσει το κόστος διαβίωσης για το μέσο νοικοκυριό της χώρας.
Γιάννης Κούρτης/ ActionPress
Αποτελεί γεγονός ότι η ενεργειακή κρίση, που παρατηρείται σε παγκόσμιο επίπεδο, έχει επηρεάσει το σύνολο της επιχειρηματικής δραστηριότητας αλλά και της καθημερινότητας κάθε ανθρώπου. Συνεχομένες ανατιμήσεις και ακρίβεια έχουν δημιουργήσει τις συνθήκες που είναι πιθανό να οδηγήσουν στον τομέα της ηλεκτρικής ενέργειας σε ένα κύμα παύσης των πληρωμών από τους καταναλωτές που δεν θα μπορούν να ανταπεξέλθουν στις μηνιαίες υποχρεώσεις τους, με συνέπεια να αρχίσουν σταδιακά να συσσωρεύονται χρέη προς τους παρόχουςηλεκρικής ενέργειες.
Ζητείται λύση
Στο πλαίσιο αυτό θα πρέπει να δοθεί άμεσα λύση τόσο στο πολιτικό όσο και στο δικαστικό επίπεδο. H Ελληνική Δικαιοσύνη πρέπει να κρίνει το συντομότερο δυνατό για τη νομιμότητα της ρήτρας αναπροσαρμογής, ώστε να επιλυθεί άμεσα η αντιδικία που ήδη έχει ξεκινήσει μεταξύ παρόχων ηλεκτρικής ενέργειες και καταναλωτικών οργανώσεων – μεμονωμένων καταναλωτών.
Η ΔΕΗ ορθά θέλησε να ενεργοποιήσει το θεσμό της πιλοτικής δίκης και να ζητήσει να επιλυθεί το ζήτημα κατευθείαν σε ανώτατο δικαστικό επίπεδο, δηλαδή από το ανώτατο δικαστήριο της χώρας, τον Άρειο Πάγο. Ο θεσμός της πιλοτικής δίκης, που πρόσφατα θεσπίστηκε από την κυβέρνηση και για τις ιδιωτικές διαφορές, έχει λειτουργήσει με επιτυχία έως σήμερα στη διοικητική δικαιοσύνη, όπου το άλλο ανώτατο δικαστήριο της χώρας, το Συμβούλιο της Επικρατείας κλήθηκε κατά το παρελθόν να ελέγξει τη συνταγματικότητα πολλών νόμων που θεσπίστηκαν την περίοδο των μνημονίων.
Η επίλυση ενός νομικού ζητήματος, που επηρεάζει έναν ευρύ κύκλο προσώπων, άμεσα και σε ανώτατο επίπεδο, λειτουργεί πάντοτε θετικά ενισχύοντας το αίσθημα δικαιοσύνης στον κόσμο, ενώ παράλληλα, συμβάλλει και στην ευρύθμη λειτουργία της δικαιοσύνης, καθώς τα κατώτερα δικαστήρια (Πρωτοδικεία) θα καλούνταν να εκδικάσουν χιλιάδες υποθέσεις επί του εν λόγω ζητήματος, ενώ, μέσω του θεσμού της πιλοτικής δίκης, η νομιμότητα της ρήτρας αναπροσαρμογής θα επιλυθεί άπαξ και για το σύνολο του πληθυσμού χωρίς να απαιτείται κάθε καταναλωτής να προβεί σε δικαστικές ενέργειες.
Για τους ανωτέρω λόγους, ο Άρειος Πάγος οφείλει να επιδείξει άμεσα αντακλαστικά και να εκδώσει όσο το δυνατό συντομότερα την απόφασή του για τη ρήτρα αναπροσαρμογής, καθώς ήδη το ζήτημα των τιμών ηλεκτρικής ενέργειας έχει δημιουργήσει εντάσεις και προστιβές μεταξύ παρόχων και καταναλωτών.
Από την άλλη, η κυβέρνηση έχει εξαγγείλει μέτρα στήριξης για τους καταναλωτές στο ηλεκτρικό ρεύμα, τα οποία θα εφαρμοστούν εντός του Ιουνίου. Η ενεργειακή κρίση, που πλήττει το σύνολο σχεδόν του παγκόσμιου πληθυσμού, απαιτεί την υιοθέτηση ενός ευρύτερου ενεργειακού σχεδίου, καθώς, όπως δείχνουν οι εξελίξεις σε παγκόσμιο επίπεδο, η κρίση δεν πρόκειται να λήξει άμεσα αλλά αντίθετα υπάρχει ο κίνδυνος να εντείνεται ολοένα και περισσότερα.
Στην αγορά του ηλεκτρικού ρεύματος, η κυβέρνηση και ο ίδιος ο πρωθυπουργός ανακοίνωσαν κρατικές παρεμβάσεις στη χονδρική και στη λιανική αγορά ενέργειας, με σκοπό οι καταναλωτές αλλά και οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις να δουν μία σταθεροποίηση των τιμών μέσω ένος έμμεσου πλαφόν από την αναστολή εφαρμογής της ρήτρας αναπροσαρμογής. Μένει να φανεί εάν θα λειτουργήσει το σχέδιο της κυβέρνησης εν αναμονή και της απόφασης της Δικαιοσύνης.
Σε κάθε περίπτωση, όμως, απαιτείται η υιοθέτηση μίας γενικότερης και μόνιμης στρατηγικής για τη διαχείριση της ενεργειακής κρίσης για το επόμενο χρονικό διάστημα και ιδίως για την περίοδο φθινοπώρου-χειμώνα, καθώς υπάρχει ο κίνδυνος η μεγαλύτερη μερίδα του πληθυσμού να μην μπορεί να αντεπεξέλθει στις υποχρεώσεις της. Υπάρχουν αρκετές λύσεις που θα μπορούσαν να υιοθετηθούν και οι όποιες αποφάσεις πρέπει να ληφθούν άμεσα. Η κυβέρνηση οφείλει να είναι προετοιμασμένη ιδίως ενόψει του γεγονότος ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν έχει επιδείξει αποφασιστικότητα μέχρι στιγμής για να υιοθετηθεί μία κοινή ευρωπαϊκή λύση για το ζήτημα της ενεργειακής κρίσης, με αποτέλεσμα να πρέπει να υιοθετήσει ένα αυτόνομο εθνικό σχέδιο για το εν λόγω ζήτημα ώστε να περιορίσει κατά το μέτρο του δυνατού τις συνέπειες για τους πολίτες.
* O Γιάννης Κούρτης είναι Διδάκτωρ Ευρωπαϊκού Δικαίου και Δικηγόρος
