Η στεγαστική κρίση «χτυπάει κόκκινο» στην Ελλάδα καθώς η οικοδομική δραστηριότητα έχει παγώσει λόγω ανατιμήσεων, τα διαθέσιμα ακίνητα σε Αθήνα και επαρχία εκλείπουν και όσα υπάρχουν είναι απλησίαστα.
Ρενάτο Λέκκα/ Action24Press
Οι ακυρώσεις παραγγελιών ακινήτων πέφτουν βροχή λόγω της μεγάλης ανόδου των τιμών των οικοδομικών υλικών. Όπως περιγράφουν άνθρωποι της αγοράς τα μόνο ακίνητα που προχωρούν είναι αυτά που έχουν βγάλει οικοδομικές άδειες και έχουν δεσμευτεί με την αντιπαροχή. Οι ανατιμήσεις έχουν κυριολεκτικά παγώσει την οικοδομή με το μέτρο της απαλλαγής του ΦΠΑ (ισχύει μέχρι το τέλος του 2022) να μην είναι ικανό να αντισταθμίσει την ακρίβεια. Σύμφωνα μάλιστα με έρευνα της εταιρίας Remax το 2021 την μεγαλύτερη ζήτηση είχαν τα παλαιότερα διαμερίσματα, με 6 στους 10 αγοραστές να επιλέγουν κατοικίες άνω της 20ετίας για να εξασφαλίσουν χαμηλότερες τιμές, καθώς το «καπέλο» στα νέα κτίρια είναι μεγάλο.
Νέα άνοδος στα ενοίκια
Τα τελευταία 3 χρόνια οι τιμές των ενοικίων έχουν ανοδική τάση. Σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ τα βάρη της στέγασης έχουν αυξηθεί κατά 35,2%. Στη δίνη της ακρίβειας βρίσκονται κυρίως οι νέοι που εργάζονται σε θέσεις όπου οι αμοιβές τους είναι χαμηλές. Σύμφωνα με τον ΕΦΚΑ περίπου 770 χιλιάδες εργαζόμενοι έχουν αποδοχές που με δυσκολία αγγίζουν τα 480 ευρώ, καθώς καλύπτουν θέσεις μερικής απασχόλησης. Αυτό σημαίνει ότι στο θετικό σενάριο ένα νέο ζευγάρι που δουλεύει με μερική απασχόληση δυσκολεύεται να προσεγγίσει τα 1.000 ευρώ ως ενιαίο εισόδημα και σε περίπτωση που μένει στο κέντρο της Αθήνας αν βρεθεί σπίτι θα πρέπει να δώσει τα μισά στο ενοίκιο χωρίς να υπολογίζει επιπλέον έξοδα. Παράλληλα οι αγγελίες που υπάρχουν στο διαδίκτυο δείχνουν μία κατάσταση που είναι ζοφερή. Σπίτια τα οποία είναι οριακά κατοικήσιμα δίνονται με μισθωτήριο που ξεπερνά τα 500 ευρώ με μόνο θετικό χαρακτηριστικό τη σύνδεση με μετρό ή ΗΣΑΠ.
AirBnB και άλλες πλατφόρμες
Οι γνωστές πλατφόρμες βραχυχρόνιας μίσθωσης έχουν προσφέρει νέες επιλογές στους ιδιοκτήτες για το πως να εκμεταλλευτούν την ακίνητη περιουσία τους. Στην Αθήνα η βραχυχρόνια μίσθωση, δηλαδή το AirBnB, έχει επεκταθεί πολύ, ανοίγοντας διάπλατα την πόρτα στην εμπορευματική εκμετάλλευση της κατοικίας. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να καταγράφεται σημαντική συσσώρευση σπιτιών σε χέρια όλο και λιγότερων ιδιοκτητών. Διαμερίσματα ή ακόμα και ολόκληρα κτίρια που μέχρι πρότινος κάλυπταν τις στεγαστικές ανάγκες εργαζόμενων αλλάζουν χρήση και δεν αφορούν πλέον τους κατοίκους των πόλεων. Εταιρίες από την Κίνα, την Γαλλία και την Ιταλία έχουν επεκταθεί στο κέντρο της πρωτεύουσας.
Παράλληλα τεράστιο πρόβλημα υπάρχει στις τουριστικές περιοχές της χώρας. Δάσκαλοι, καθηγητές, γιατροί και εποχιακοί υπάλληλοι μένουν κυριολεκτικά στο δρόμο καθώς δεν μπορούν να βρουν σπίτια να ενοικιάσουν. Οι τοπικές Αρχές προσπαθούν να δώσουν λύσεις, χωρίς όμως να έχουν την απαιτούµενη στήριξη από την πολιτεία. Σύμφωνα με καταγγελίες που έχει στην διάθεση της η Διδασκαλική Ομοσπονδία Ελλάδας φέτος που τα σχολεία άνοιξαν χωρίς τηλεκπαίδευση πάνω από 200 εκπαιδευτικοί δεν είχαν που να μείνουν. Υπάρχουν περιπτώσεις δασκάλων που μένουν ακόμα και σήμερα στα αυτοκίνητα τους. Τα μεγαλύτερα προβλήματα εντοπίστηκαν σε Κω, Ρόδο, Κάλυμνο, Λασίθι.
Η Ευρώπη παίρνει μέτρα- Εμείς;
Το 36,2% των Ελλήνων, που ζουν σε ιδιόκτητο σπίτι, ή ενοικιάζουν, καταβάλλουν πάνω από το 40% του εισοδήματός τους για έξοδα στέγασης. Την ίδια ώρα στην Ευρωπαϊκή Ένωση αντίστοιχα ποσά καταβάλει μόλις το 9,4% του πληθυσμού. Στην Ελλάδα το ποσοστό αυτό εκτινάσσεται στο 83,2% για όσους ενοικιάζουν το σπίτι στο οποίο μένουν, με το 62,1% των νοικοκυριών να δαπανά πάνω από το μισό διαθέσιμο εισόδημά του, όταν ο ευρωπαϊκός μέσος όρος είναι μόλις 14,2 % (στοιχεία από Eurostat).
Στην Πορτογαλία – χώρα που έχει οικονομικά κοινά χαρακτηριστικά με την Ελλάδα – έχει δρομολογηθεί από την πολιτεία η κατασκευή 26.000 κατοικιών που θα διατίθενται στις πιο ευάλωτες κοινωνικές ομάδες με πολύ χαμηλό αντίτιμο. 7.000 κατοικίες θα διατίθενται προς ενοικίαση σε προσιτές τιμές και 2.000 κατοικίες για την αντιμετώπιση εκτάκτων καταστάσεων όπως η προσωρινή στέγαση θυμάτων βίας ή φυσικών καταστροφών.
Σε άλλες χώρες όπως η Ισπανία και η Ιταλία υπάρχει πρόγραμμα επιδότησης ενοικίου διάρκειας έως 5 ετών, το οποίο απευθύνεται αποκλειστικά σε νέους κάτω των 35 ετών. Στις ίδιες χώρες προχωρά κανονικά και η κατασκευή κατοικιών από το κράτος. Η Ελλάδα πάλι δεν έχει κανένα απολύτως θεσμικό πλαίσιο για τις βραχυχρόνιες μισθώσεις που προσφέρουν οι ηλεκτρονικές πλατφόρμες. Κάτι που έχουν υιοθετήσει οι περισσότερες πρωτεύουσες των ευρωπαϊκών χωρών για τα μεγάλα αστικά κέντρα, όπου παρατηρείται εντονότερη πίεση στις τιμές των ενοικίων.
Oι προτάσεις Ποταμιάνου
«Η δεκαετής οικονομική κρίση στάθηκε μεγάλο εμπόδιο στην κατασκευή νέων ακινήτων – κατοικιών. Σε συνδυασμό με την αύξηση του ρυθμού απορρόφησης ακινήτων από το 2017 και μετά, οπότε άρχισε να ξανανοίγει η κτηματαγορά, καθώς και η αύξηση των ξένων επενδύσεων προκάλεσαν μικρό απόθεμα κατοικιών με αποτέλεσμα να αυξάνονται και οι τιμές ενοικίων», λέει στο Action24Press ο πρόεδρος της Ένωσης Μεσιτών Αθηνών Αττικής, Λευτέρης Ποταμιάνος. «Όσον αφορά την περιφέρειά υπάρχει και το πρόβλημα των θερινών μηνών που οι ιδιοκτήτες θέλουν τα ακίνητα να τα μισθώνουν για τουριστική χρήση. Πολλές φορές αυτό έχει αποτέλεσμα να γίνεται πχ. με τους καθηγητές ειδική συμφωνία μίσθωσης από Σεπτέμβριο μέχρι Μάϊο και στη συνέχεια τα ίδια ακίνητα να απελευθερώνονται για να μισθωθούν τουριστικά και να επαναμισθώνονται ξανά από Σεπτέμβριο», συμπληρώνει ο κ. Ποταμιάνος.
Ενδεικτικές τιμές σε έρευνα του Action24Press στους ιστότοπους spitogatos και Χρυσή Ευκαιρία (xe.gr):
Κυψέλη
Διαμέρισμα 40 τετραγωνικών μέτρων του 1970 με κεντρική θέρμανση (σε πολυκατοικία που δεν βάζουν πετρέλαιο όπως μας είπαν στο τηλέφωνο), στον 1ο όροφο έχει τιμή 500 ευρώ μη συζητήσιμη. Σαλόνι, κουζίνα, δωμάτιο. Μακριά από μετρό.
Εξάρχεια
Διαμέρισμα 55 τετραγωνικών μέτρων του 1960 χωρίς ασανσέρ και θέρμανση στον 3ο όροφο έχει τιμή 480 ευρώ. Σαλόνι, κουζίνα, δωμάτιο. Κοντά στον ηλεκτρονικό της Ομόνοιας.
Γαλάτσι
Διαμέρισμα 70 τετραγωνικών μέτρων του 1988 με φυσικό αέριο και αυτόνομη θέρμανση στον 2ο όροφο έχει τιμή 550 ευρώ. Με μπαλκόνι το οποίο βλέπει στην Γαλατσίου. Σαλόνι, κουζίνα, δωμάτιο. Μακριά από ΜΜΜ
Κολωνός
Διαμέρισμα 55 τετραγωνικών μέτρων του 1962 με φυσικό αέριο και αυτόνομη θέρμανση στον 2ο όροφο έχει τιμή 550 ευρώ.. Σαλόνι, κουζίνα, δωμάτιο και αποθήκη. Μακριά από Μέσα Μαζικής Μεταφοράς.
Τα παραπάνω διαμερίσματα μας δείχνουν το εξής απλό: εργαζόμενος που αμείβεται με τον βασικό μισθό που είναι τα 713 ευρώ είναι αδύνατον να νοικιάσει σε αυτές τις περιοχές αν δεν έχει δεύτερη δουλειά ή δεν λαμβάνει οικονομική στήριξη από άλλες πηγές
Ο πρόεδρος της Ένωσης Μεσιτών Αθηνών Αττικής μας μιλάει για περαιτέρω μέτρα που πρέπει να πάρει η πολιτεία και παρουσιάζει στον Action24Press τις προτάσεις που έχει καταθέσει η Ένωση προς τους αρμόδιους φορείς:
- Κίνητρα για αύξηση οικοδομικής δραστηριότητας
- Μείωση συντελεστών φορολογίας που επηρεάζουν τα ακίνητα άμεσα ή έμμεσα
- Ειδικά στοχευμένα κίνητρα σε νέους εργαζόμενους για τα πρώτα πέντε χρόνια εργασίας τους σε σχέση με τη μίσθωση ακινήτου για διαμονή
- Νέες περιοχές στο σχέδιο πόλεως για να μπορέσουν να οικοδομηθούν και να αξιοποιηθούν οικόπεδα προς ανέγερση νέων κατοικιών
- Ξεμπλοκάρισμα ακινήτων δεσμευμένων από δημόσιους και ιδιωτικούς φορείς και διοχέτευση τους στην κτηματαγορά.
