Η απόφαση του Ανώτατου Δικαστηρίου των ΗΠΑ ήταν ένας νομικός, πολιτικός και κοινωνικός «κεραυνός» που αξίζει να αποκαλείται «ιστορικός», καθώς θα αλλάξει το τοπίο όσον αφορά την υγεία εκατομμυρίων γυναικών στην Αμερική. Στην ουσία, αφαιρεί το δικαίωμα τους να αποφασίζουν για την διακοπή της κύησης.
Το δικαίωμα στις αμβλώσεις θα καθορίζονται από τις πολιτείες, εκτός εάν το Κογκρέσο αποφασίσει διαφορετικά. Οι μισές πολιτείες έχουν ψηφίσει, ή θα ψηφίσουν νόμους που απαγορεύουν τις αμβλώσεις. Παράλληλα, σε αρκετές πολιτείες έχουν θεσπίσει μέτρα που περιορίζουν τη διαδικασία.
Ωστόσο, δεν αποτέλεσε έκπληξη. Ηταν αποτέλεσμα χρόνιων προσπαθειών του συντηρητικού κινήματος σε όλα τα επίπεδα, από κοινωνικούς και θρησκευτικούς ακτιβιστές μέχρι πολιτικούς ηγέτες όπως ο Ντόναλντ Τραμπ.
Οι Δημοκρατικοί που εργάζονταν σε φάσεις δυσπιστίας, οργής και πόνου την Παρασκευή ορκίστηκαν να αντεπιτεθούν. Αλλά η αποστολή τους, όπως και αυτή των συντηρητικών νικητών τους, θα μπορούσε να διαρκέσει δεκαετίες ή και περισσότερο στην επιδίωξη ενός μακρινού στόχου.
«Αυτή η απόφαση είναι το αποκορύφωμα μιας σκόπιμης προσπάθειας εδώ και δεκαετίες για να διαταραχθεί η ισορροπία της δικαιοσύνης. Είναι μια συνειδητοποίηση μιας ακραίας ιδεολογίας και ένα τραγικό λάθος από το Ανώτατο Δικαστήριο», δήλωσε στο χθεσινό του, έκτακτο διάγγελμα, ο Τζο Μπάιντεν.
Ωστόσο, όπως τονίζουν πολιτικοί αναλυτές στις ΗΠΑ, η αποκατάσταση των δικαιωμάτων στις αμβλώσεις (δεδομένου ότι δεν διαφένεται άμεση πολιτική λύση) θα χρειαστεί το ίδιο επίπεδο αφοσίωσης πολλών δεκαετιών που έδειξαν οι συντηρητικοί. Ενα δίκτυο πολιτικών ομάδων που θα πιέζουν προς πάσα κατεύθυνση.
Καθολική αντίδραση
Από τη Νέα Υόρκη ως την Καλιφόρνια, αξιωματούχοι, γιατροί ή πολίτες δεσμεύονται να “αγωνιστούν”, ώστε οι πολιτείες τους που ελέγχονται από τους Δημοκρατικούς να αποτελέσουν “καταφύγια” που θα εγγυώνται σε εκατοντάδες χιλιάδες γυναίκες κάθε χρόνο το δικαίωμα σε μια ασφαλή και νόμιμη άμβλωση.
Στην πολιτεία της Νέας Υόρκης, την τέταρτη σε πληθυσμό στη χώρα (20 εκατομμύρια κάτοικοι), πολιτικοί και επαγγελματίες υγείας προετοιμάζονται εδώ και εβδομάδες για το θάψιμο του δικαιώματος στην εκούσια διακοπή της εγκυμοσύνης από το Ανώτατο Δικαστήριο των ΗΠΑ.
Και στην πολιτεία αυτή που ελέγχεται από τους Δημοκρατικούς στις βορειοανατολικές ΗΠΑ, αναμένουν τώρα συρροή γυναικών από συντηρητικές πολιτείες του νότου και του κεντρικού τμήματος της χώρας, ορισμένες από τις οποίες απαγόρευσαν αμέσως χθες, Παρασκευή, τις αμβλώσεις στο έδαφός τους.
“Γνωρίζουμε ότι οι ανάγκες θα αυξηθούν δραματικά”, δήλωσε η Σάρα Μέλερ, επαγγελματίας υγείας της ένωσης Brigid Alliance, η οποία πληρώνει το ταξίδι, τη διατροφή και τη διαμονή και υποστηρίζει οικονομικά τις γυναίκες χαμηλού εισοδήματος που πρέπει να υποβληθούν σε άμβλωση.
Η ένωσή της βοηθά περίπου εκατό γυναίκες κάθε μήνα και η Μέλερ υπολογίζει ότι εφεξής “εκατοντάδες χιλιάδες ακόμη άνθρωποι θα πρέπει να ταξιδέψουν εκτός των πολιτειών τους για την παροχή υγειονομικής περίθαλψης που συνδέεται με την άμβλωση”.
300.000 αμβλώσεις ετησίως
Η Άλις Μαρκ, γιατρός και σύμβουλος στην Εθνική Ομοσπονδία της Μασαχουσέτης για την Άμβλωση διερωτάται επίσης «τι θα συμβεί σε όλους αυτούς τους ανθρώπους 26 πολιτειών στις οποίες η άμβλωση θα απαγορευτεί εν μέρει ή τελείως».
Μέχρι σήμερα γίνονται, σύμφωνα με την ίδια, 300.000 αμβλώσεις ετησίως σε όλες αυτές τις συντηρητικές πολιτείες, όπως η Λουιζιάνα, το Μισούρι ή η Οκλαχόμα.
Όπως συμβαίνει στην Μασαχουσέτη, μολονότι ο κυβερνήτης της είναι Ρεπουμπλικανός και η άμβλωση εκεί στοιχίζει ακριβά, η Άλις Μαρκ ελπίζει ότι “πολιτείες όπως το Ιλινόι” θα διευκολύνουν την πρόσβαση στις κλινικές τους προσλαμβάνοντας περισσότερο προσωπικό και ανοίγοντας τη νύχτα και τα σαββατοκύριακα.
Ήδη από την ανακοίνωση της απόφασης σοκ του Ανώτατου Δικαστηρίου των ΗΠΑ, η κυβερνήτρια της πολιτείας της Νέας Υόρκης Κάθι Χόκουλ ήταν η πρώτη πολιτικός που κατήγγειλε “οπισθοδρόμηση των δικαιωμάτων εκατομμυρίων Αμερικανών” και δεσμεύτηκε “να επενδύσει 35 εκατομμύρια δολάρια για να διευκολυνθεί η πρόσβαση στις υγειονομικές υπηρεσίες για την άμβλωση”.
“Η πολιτεία μας θα είναι πάντα ένα καταφύγιο για αυτές που αναζητούν να υποβληθούν σε άμβλωση”, διαβεβαίωσε η Δημοκρατική κυβερνήτρια, η οποία μετείχε χθες το βράδυ σε διαδήλωση χιλιάδων οργισμένων ανθρώπων στο Μανχάταν.
“Είναι παράλογο! Γυρίσαμε πίσω 100 χρόνια (…) Είναι παράλογο ότι οφείλουμε να συνεχίσουμε να αγωνιζόμαστε γι’αυτό”, αντέδρασε μία από αυτούς, η Μπράντι Μισό.
Στο Μπρούκλιν γυναίκες που ρωτήθηκαν χθες από το AFP εξέφρασαν τη “λύπη” και τον “θυμό” τους.
Ωστόσο αν και η 21χρονη Λίλι Μπερνστάιν διερωτήθηκε αν θέλει “να είναι μέρος αυτής της χώρας”, η 36χρονη Ναμπίλα Βαλεντίν δήλωσε αντιθέτως: “Είμαι χαρούμενη που ζω στην πολιτεία της Νέας Υόρκης όπου αισθάνομαι ασφαλής και όπου τα δικαιώματά μου προστατεύονται”.
Στην άλλη άκρη των ΗΠΑ, οι κυβερνήτες τριών “προοδευτικών” πολιτειών της δυτικής ακτής, ο Γκάβιν Νιούσομ στην Καλιφόρνια, η Κέιτ Μπράουν στο Όρεγκον και ο Τζέι Ίνσλι στην πολιτεία της Ουάσινγκτον, “δεσμεύτηκαν” σε κοινή ανακοίνωσή τους να “υπερασπιστούν την πρόσβαση στην υγειονομική περίθαλψη αντισύλληψης, συμπεριλαμβανομένης της άμβλωσης”.
33 εκατομμύρια γυναίκες
Αυτοί εξέφρασαν τη λύπη τους που “σε περισσότερη από τη μισή χώρα –ήτοι 33,6 εκατομμύρια γυναίκες (το 10% του αμερικανικού πληθυσμού)– η άμβλωση θα είναι εφεξής παράνομη ή μη προσβάσιμη”. Οι τρεις πολιτείες θα αποδεσμεύσουν 152 εκατομμύρια δολάρια βοήθειας.
Την ίδια ώρα και κοινοτικοί και θρησκευτικοί σύλλογοι αγωνίζονται επίσης για το δικαίωμα στην άμβλωση.
To Εθνικό Συμβούλιο των Εβραίων Γυναικών (NCJW), που έχει την έδρα του στην ομοσπονδιακή πρωτεύουσα Ουάσινγκτον, δημιούργησε ένα “εβραϊκό ταμείο πρόσβασης στην άμβλωση σε σύμπραξη με την εθνική ομοσπονδία για την άμβλωση”, εξηγεί στο AFP η πρόεδρός του Σέιλα Κατζ.
Και αυτή υπολογίζει στις δημοκρατικές πολιτείες των βορειοανατολικών ΗΠΑ ότι θα αποτελέσουν “καταφύγια” για τις γυναίκες: καθώς “το επείγον είναι να βοηθήσουμε τους ανθρώπους να έρθουν σε επαφή για να έχουν πρόσβαση στην άμβλωση”.
Η Κατζ δεσμεύεται εξάλλου να συνεχίσει να αγωνίζεται “ώστε κάθε γυναίκα να μπορεί να αποφασίζει μόνη της, συνειδητά, για το σώμα της, τη ζωή της, το μέλλον της. Όποια κι αν είναι και όπου κι αν ζει”.
Το WNBA κατακρίνει την απόφαση του Ανώτατου Δικαστηρίου για τις αμβλώσεις
Η Εθνική Ομοσπονδία Καλαθοσφαίρισης Γυναικών των ΗΠΑ (WNBA) εξέδωσε μια έντονα διατυπωμένη ανακοίνωση, καταδικάζοντας την απόφαση του Ανώτατου Δικαστηρίου της χώρας να ανατρέψει τα ομοσπονδιακά δικαιώματα για τις αμβλώσεις.
Το δικαστήριο κήρυξε αντισυνταγματική την απόφαση «Ρόου εναντίον Γουέιντ» του 1972, η οποία παρείχε στις γυναίκες το δικαίωμα της επιλογής και έθεσε τους νόμους για τις αμβλώσεις στα χέρια των Πολιτειών.
«Αυτή η απόφαση δείχνει έναν κλάδο της κυβέρνησης που είναι τόσο άσχετος με τη χώρα και με κάθε αίσθηση ανθρώπινης αξιοπρέπειας», ανέφερε αρχικά η ανακοίνωση του WNBA, προσθέτοντας: «Πρέπει να αναγνωρίσουμε ότι όταν ψηφίζουμε είναι για να εκλέγουμε αξιωματούχους και να συνδέουμε τα σημεία της πολιτικής με τη νομοθεσία που ευθυγραμμίζονται με τις αξίες μας».
Η αντίδραση που καταδίκασε την απόφαση του δικαστηρίου ήταν άμεση σε όλο τον κόσμο του αθλητισμού, με γυναίκες και άνδρες να δυσανασχετούν στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
«Λοιπόν, τι γίνεται με τους ανθρώπους που δεν είναι έτοιμοι και δεν έχουν τα προσόντα να γίνουν γονείς;;…τι κόσμος θα περιμένει μερικά από αυτά τα παιδιά», έγραψε στο Twitter ο γκαρντ των Ντένβερ Νάγκετς, Όστιν Ρίβερς, συνεχίζοντας: «θλιβερή μέρα. Η Αμερική πήγε πίσω;;».
Περίπου οι μισές Πολιτείες των ΗΠΑ είναι έτοιμες να εφαρμόσουν νόμους που θα απαγορεύουν τις αμβλώσεις. Αν και η Καλιφόρνια δεν είναι ένας από αυτούς, οι Λος Άντζελες Σπαρκς εξέδωσαν επίσης μια ανακοίνωση εναντίωσης: «Αυτή η απόφαση αφαιρεί από τις γυναίκες το θεμελιώδες δικαίωμά τους να έχουν αυτονομία πάνω στο σώμα τους», ανέφερε η ομάδα στο Twitter και πρόσθεσε: «Όπως έχουμε κάνει για περισσότερα από 25 χρόνια, η οργάνωση Σπαρκς θα συνεχίσει να αγωνίζεται και να υπερασπίζεται τις ελευθερίες των γυναικών, την ισότητα στην υγεία και την κοινωνική δικαιοσύνη».
H απαγόρευση της άμβλωσης δεν την σταματά, «απλώς την καθιστά πιο θανατηφόρα»
Ο περιορισμός της πρόσβασης στην άμβλωση δεν εμποδίζει τους ανθρώπους να αναζητούν αυτή τη διαδικασία, «απλώς την καθιστά πιο θανατηφόρα», υποστήριξε εκπρόσωπος του γενικού γραμματέα του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες.
«Η σεξουαλική και αναπαραγωγική υγεία και τα δικαιώματα είναι το θεμέλιο μιας ζωής επιλογής, ενδυνάμωσης και ισότητας για τις γυναίκες και τα κορίτσια» είπε στους δημοσιογράφους ο Στεφάν Ντουζαρίτς. «Ο περιορισμός της πρόσβασης στην άμβλωση δεν εμποδίζει τους ανθρώπους να ζητούν την άμβλωση, απλώς την κάνει πιο θανατηφόρα», προειδοποίησε.
Το Ταμείο των Ηνωμένων Εθνών για τον Πληθυσμό (UNFPA) ανέφερε ότι σχεδόν οι μισές αμβλώσεις, το 45%, που γίνονται σήμερα στον κόσμο είναι «μη ασφαλείς», γεγονός που καθιστά τη διαδικασία αυτή την κυριότερη αιτία θανάτου των εγκύων.
Η απόφαση του Ανωτάτου Δικαστηρίου των ΗΠΑ συνιστά «μεγάλη οπισθοδρόμηση» και «τεράστιο πλήγμα» στα δικαιώματα των γυναικών και την ισότητα των φύλων, ανέφερε εξάλλου σε ανακοίνωσή της η Μισέλ Μπατσελέτ, η Ύπατη Αρμοστής του ΟΗΕ για τα ανθρώπινα δικαιώματα.
Σύμφωνα με το UNFPA, σχεδόν οι μισές εγκυμοσύνες σε όλον τον κόσμο δεν είναι προγραμματισμένες και πάνω από το 60% από αυτές μπορεί να καταλήξουν σε άμβλωση. Υπενθύμισε ότι οι ΗΠΑ και άλλες 178 χώρες στήριξαν το 1994 ένα πρόγραμμα που «αναγνώριζε πόσο θανατηφόρα επικίνδυνες είναι οι αμβλώσεις και προέτρεπε όλες τις χώρες να παρέχουν φροντίδα στις γυναίκες μετά τον τερματισμό της κύησης για να σωθούν ζωές», ανεξάρτητα με το αν είναι νόμιμη η άμβλωση ή όχι.
Να σημειωθεί ότι ο πρώην πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ είχε διακόψει τη χρηματοδότηση του UNFPA επειδή «στηρίζει ή συμμετέχει στη διαχείριση ενός προγράμματος εξαναγκαστικών αμβλώσεων ή ακούσιων στειρώσεων», κάτι που διαψεύδεται από τα Ηνωμένα Έθνη. Ο διάδοχος του Τραμπ, ο Τζο Μπάιντεν, αποκατέστησε τη χρηματοδότηση του Ταμείου.
Στο στόχαστρο ομοφυλόφιλοι και αντισύλληψη;
Η απόφαση του Ανωτάτου Δικαστηρίου που ακυρώνει το δικαίωμα στην άμβλωση αναζωπύρωσε τους φόβους για την τύχη και άλλων δικαιωμάτων στις ΗΠΑ, όπως τον γάμο μεταξύ προσώπων του ίδιου φύλου, όπως γράφει και στην επιχειρηματολογία του ένας από τους συντηρητικότερους δικαστές.
«Στα μελλοντικά θέματα» που αφορούν την ιδιωτική ζωή «θα έπρεπε επίσης να επανεξετάσουμε όλη τη νομολογία», γράφει ο Κλάρενς Τόμας στα προσωπικά σχόλιά του, που συνοδεύουν την απόφαση.
Είναι αξιοσημείωτο ότι ο Τόμας αναφέρεται συγκεκριμένα σε τρεις αποφάσεις: την «Γκρίσγουολντ εναντίον Κονέκτικατ» του 1965, που αφορά το δικαίωμα στην αντισύλληψη, τη «Λόρενς εναντίον Τέξας» του 2003 που καθιστά αντισυνταγματικούς τους νόμους οι οποίοι ποινικοποιούν τις σεξουαλικές σχέσεις μεταξύ προσώπων του ίδιου φύλου και την «Ομπεργκέφελ εναντίον Χότζις», του 2015, που εγγυάται τον γάμο για όλους. Αυτή η τελευταία απόφαση συνιστά τον κύριο στόχο της θρησκευόμενης δεξιάς στις ΗΠΑ.
Σύμφωνα με τον Κλάρενς Τόμας, αυτές οι νομολογίες στηρίζονται στο ίδιο άρθρο του Συντάγματος με εκείνην που προστάτευε μέχρι σήμερα το δικαίωμα στην άμβλωση. Το Δικαστήριο «έχει καθήκον να διορθώσει το λάθος» που εισήχθη με την υιοθέτησή τους, πρόσθεσε.
Θα πρέπει επίσης να αναλυθεί εάν άλλα άρθρα του Συντάγματος «προστατεύουν τα μυριάδες δικαιώματα» που «παρήχθησαν» κατ’ αυτόν τον τρόπο, σύμφωνα με τον δικαστή.
Προς το παρόν πρόκειται για την άποψη μόνο ενός δικαστή από τους εννέα και δεν υπάρχει κάποια ένδειξη ότι θα καταφέρει να την επιβάλει στους υπόλοιπους.
Στηn απόφαση, που εγκρίθηκε με ψήφους 5 έναντι 4, τονίζεται ξεκάθαρα ότι «δεν θα πρέπει να ερμηνευτεί ότι αμφισβητεί νομολογίες που δεν σχετίζονται με την άμβλωση». Ο συντηρητικός δικαστής Μπρετ Κάβανο, στη δική του επιχειρηματολογία, τονίζει άλλωστε ότι η αμφισβήτηση του δικαιώματος στην άμβλωση «δεν απειλεί» άλλα δικαιώματα.
Ο Κλάρενς Τόμας διορίστηκε στο Ανώτατο Δικαστήριο από τον πρόεδρο Τζορτζ Μπους τον πρεσβύτερο το 1991.
Με πληροφορίες από CNN, ΑΠΕ-ΜΠΕ-Reuters
