Ανατιμήσεις ρεκόρ: 8 στους 10 κυνηγούν τις προσφορές στα σούπερ μάρκετ

Σε καθημερινό αγώνα επιβίωσης εξελίσσεται η αγορά αγαθών για μια μέση οικογένεια λόγω των απανωτών και κατακόρυφων αυξήσεων σε βασικά είδη διατροφής και κατανάλωσης – 8 στους 10 Ελληνες κυνηγούν τις εκπτώσεις και τις προσφορές καθώς βλέπουν τις τιμές να διπλασιάζονται μέσα σε λίγους μήνες και τον πληθωρισμό να εκτοξεύεται στο 12%.

Μαρία Πέτρου/ Action Press

Εποχές μνημονίων θυμίζει η νέα καταναλωτική συνήθεια των πολιτών προκειμένου να γλιτώσουν από τη «φωτιά» της ακρίβειας, η οποία καίει τους οικογενειακούς προϋπολογισμούς. Οι καταναλωτές στρέφονται στα προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας (με την επωνυμία του εκάστοτε σούπερ μάρκετ ή αντίστοιχες ετικέτες σειράς προϊόντων), κυνηγούν μόνο προσφορές και δείχνουν να αδιαφορούν για τη ποιότητα προκειμένου να «κόψουν» δαπάνες. Οι ανατιμήσεις στα επώνυμα αγγίζουν σε κάποιες περιπτώσεις ακόμη και το 20% σε σχέση με πέρυσι και οι αυξήσεις στις τιμές γυρίζουν την Ελλάδα σε περιόδους «δραχμής» καθώς τον Σεπτέμβριο ο πληθωρισμός εκτοξεύθηκε στο 12%, σε επίπεδα του μακρινού 1994.  

Οι ανατιμήσεις στο ράφι είναι διαρκείς και μάλιστα στελέχη της αγοράς υπολογίζουν ότι η μέση αύξηση στο καλάθι μπορεί να φτάσει και το 15-17% έως το τέλος του 2022.
Το Σεπτέμβριο, σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, η κατηγορία «Διατροφή και μη αλκοολούχα ποτά» σημείωσε αύξηση 13,5%.
Βασικοί «ύποπτοι» τα προϊόντα, τα οποία οι περισσότεροι καταναλωτές αγοράζουν σχεδόν καθημερινά ή εβδομαδιαία. Οι κυρίες ανατιμήσεις σημειώθηκαν σε: ψωμί και δημητριακά, κρέατα (γενικά), ψάρια (γενικά), γαλακτοκομικά και αυγά, έλαια και λίπη, λαχανικά (γενικά), ζάχαρη – σοκολάτες – γλυκά, παγωτά, λοιπά τρόφιμα, καφέ – κακάο – τσάι, μεταλλικό νερό -αναψυκτικά – χυμούς φρούτων.
Τα σενάρια δείχνουν νέες αυξήσεις στις τιμές των κρεάτων, όπου έχουν ήδη ανατιμηθεί κατά 17% και δεν αποκλείεται το επόμενο διάστημα η αύξηση να φτάσει στο 20%, όπως και σε άλλα βασικά είδη.

2 στους 3 «έκοψαν» από ρεύμα και τρόφιμα

Πλέον, το 70% των Ελλήνων αγοράζουν τρόφιμα με μοναδικό κριτήριο την τιμή τους, την ώρα που το ίδιο ποσοστό στην Ε.Ε. πέφτει στο 54% βάσει της έρευνας του Ευρωβαρόμετρου, τα αποτελέσματα της οποίας συμπυκνώνει το Κέντρο Προστασίας Καταναλωτών σε ανακοίνωσή του. Οι Έλληνες καταναλωτές ενδιαφέρονται κυρίως να αντιμετωπίσουν τις ανάγκες της καθημερινότητας ακόμη και όταν χρειάζεται να «αδιαφορήσουν» για την ποιότητα. 

Για παράδειγμα, «κυνηγάνε» το πιο φθηνό κρέας και όχι το πιο ποιοτικό και ασφαλές. Επίσης, προσφορές και εκπτώσεις κυνηγούν 8 στους 10 καταναλωτές ενώ 2 στους 3 έχουν μειώσει την κατανάλωση ρεύματος και τις αγορές τροφίμων. 6 στους 10 δηλώνουν ότι έχουν μειώσει το τελευταίο διάστημα την κατανάλωση ρεύματος, ενώ το 44% αποφεύγει να κάνει αγορές προκειμένου να έχει χρήματα σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης, σύμφωνα με νέα έρευνα και του ΙΕΛΚΑ.

Αύξηση πάνω από 10% στις πωλήσεις προϊόντων PL

Τα προϊόντα PL (private label / ιδιωτική ετικέτα) κατέγραψαν ξανά ιστορικό υψηλό δεκαετίας το 2014, φτάνοντας τότε στο 19%, με αναμενόμενη μείωση μέσα στα επόμενα χρόνια, έως και το 2021. Φέτος, σύμφωνα με τα στοιχεία της εταιρείας ερευνών αγοράς IRI, οι πωλήσεις των προϊόντων ιδιωτικής ετικέτας αυξήθηκαν 10,2% από τον Ιανουάριο έως τον Ιούλιο.

Σημειώνεται ότι οι συνολικές πωλήσεις των καταναλωτικών προϊόντων στα σούπερ μάρκετ σε αξία σημειώνουν άνοδο κατά 2,8% λόγω της αύξησης των τιμών. Συγκεκριμένα οι πωλήσεις των σούπερ μάρκετ έφθασαν τα 4,79 δισ. ευρώ από 4,66 δισ. ευρώ πέρυσι. Ο όγκος πωλήσεων έχει υποχωρήσει στο 7μηνο του 2022 κατά 1,7% έναντι της ίδιας χρονικής περιόδου του 2021. Η τιμή ανά μονάδα πώλησης έχει αυξηθεί κατά 4%. 

Χειρότερα από την κρίση του κορoνοϊού…

Σύμφωνα με το Ινστιτούτο Έρευνας Λιανεμπορίου Καταναλωτικών Αγαθών, συγκρίνοντας τη σημερινή οικονομική κατάσταση με τη δημοσιονομική κρίση της δεκαετίας του 2010 ή με τη κρίση του κορονοϊού 2020-2021, το καταναλωτικό κοινό θεωρεί σε πολύ μεγαλύτερο ποσοστό, 64%, ότι η σημερινή κρίση είναι χειρότερη. 

Σε έρευνα που πραγματοποιήθηκε την εβδομάδα 29 Αυγούστου έως 2 Σεπτεμβρίου 2022 και αφορούσε ανάμεσα σε άλλα θέματα και την αντιλαμβανόμενη επίδραση των ανατιμήσεων, του πολέμου στην Ουκρανία και της πανδημίας COVID-19 στις καταναλωτικές συνήθειες στην Ελλάδα, ο μεγαλύτερος πονοκέφαλος στα νοικοκυριά προκαλείται από την ενεργειακή κρίση και τις ανατιμήσεις. Το 31% δηλώνει ότι νιώθει άγχος, το 29% θυμό, το 25% φόβο και το 23% ανασφάλεια, ενώ ένα ποσοστό 5% δηλώνει ακόμα και πανικό. Μόλις 2% δηλώνει αδιάφορο.

Τα ποσοστά αυτά είναι σαφώς υψηλότερα από τα άλλα δύο βασικά θέματα της επικαιρότητας. Το κοινό καταλαμβάνεται από συναισθήματα θυμού 27% και φόβου 19% για τον πόλεμο στην Ουκρανία, μειωμένα σε σχέση με τη μέτρηση του Απριλίου 2022 (30% και 26% αντίστοιχα). Τα ποσοστά για την πανδημία COVID-19 είναι σαφώς χαμηλότερα, αλλά υπαρκτά με 13% και 23% αντίστοιχα, με το άγχος να αυξάνεται σε σχέση με το 19% της μέτρησης του Απριλίου. Αξιοσημείωτο είναι ότι τα ποσοστά αδιαφορίας και για τα δύο θέματα έχουν αυξηθεί σημαντικά, στο 15% για τον πόλεμο στην Ουκρανία και στο 23% για την πανδημία COVID-19.

Το κόστος ενέργειας και θέρμανσης είναι το πιο επιβαρυντικό για το κοινό σε ποσοστό 56% και ακολουθούν τα προϊόντα τροφίμων σε ποσοστό 27%, τα κόστη καυσίμων και μεταφορών με 13% και τέλος τα προϊόντα εκτός τροφίμων με μόλις 1%. Σε σχέση με σε ποιες δαπάνες χρειάζονται μεγαλύτερη οικονομική βοήθεια, με το 97% να δηλώνει στην ενέργεια (89% πολύ), το 93% στα καύσιμα (74% πολύ), το 86% στα τρόφιμα (αλλά μόλις 48% πολύ) και το 69% στην κατοικία-ενοίκια (μόλις 42% πολύ). Παράλληλα όμως η πλειοψηφία του κοινού λαμβάνει σχετική βοήθεια σε αυτές τις δαπάνες με βάση τις κυβερνητικές πρωτοβουλίες. Με βάση της απαντήσεις τους το 53% θεωρεί ότι λαμβάνει βοήθεια στην ενέργεια (10% πολύ), το 49% στα καύσιμα (4% πολύ).

Συμφωνία για φρένο στις αυξήσεις 51 βασικών προϊόντων… Και κρατικές επιδοτήσεις 3,5 δισ. το 2023

Η κυβέρνηση προσπαθεί να συγκρατήσει τις τιμές και να στηρίξει τα εισοδήματα με τη λήψη μέτρων. Μόνο για το 2022 έχει λάβει για την ενεργειακή κρίση 12 δισ. ευρώ. Από αυτό το ποσό, τα 11,3 δισ. ευρώ έχουν κατευθυνθεί στις επιδοτήσεις νοικοκυριών και επιχειρήσεων για τους λογαριασμούς τους σε ηλεκτρικό και φυσικό αέριο. Τα 2,5 δισ. προέρχονται από τον κρατικό προϋπολογισμό και τα 9,5 δισ. από το ταμείο ενεργειακής μετάβασης.  Οι επιδοτήσεις θα συνεχιστούν και το 2023: θα υπάρξουν μόνιμα μέτρα ενίσχυσης των εισοδημάτων των φορολογουμένων, συνολικού ύψους 3,5 δισ. ευρώ.  

Στο πλαίσιο της συμφωνίας επιχειρήσεων με το υπουργείο Ανάπτυξης για την ανάσχεση της ακρίβειας ετοιμάζεται το καλάθι του νοικοκυριού. Θα περιλαμβάνει 51 προϊόντα και θα αναρτώνται καθημερινά οι τιμές τους στα σούπερ μάρκετ ενώ ο καταναλωτής θα μπορεί να ενημερώνεται και από την εφαρμογή e-καταναλωτής. Το καλάθι θα περιλαμβάνει από κρέας έως ζάχαρη και από καφέ έως απορρυπαντικά, τα οποία θα παρουσιάσουν έως το τέλος του μήνα οι επιχειρήσεις των μεγάλων σουπερμάρκετ.

Τα προϊόντα που θα συνθέτουν το επίμαχο καλάθι θα καλύπτουν τις καθημερινές ανάγκες των νοικοκυριών και θα προέρχονται από 20 κατηγορίες ειδών. Οι πληροφορίες λένε ότι θα είναι επώνυμα αλλά και προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας σε αναλογία που θα επιλέξουν οι επιχειρήσεις. Βασικός στόχος είναι το κόστος του να κυμαίνεται στο ύψος της μέσης δαπάνης των νοικοκυριών, το οποίο υπολογίζεται σε περίπου 275 ευρώ τον μήνα. Δηλαδή θα περιλαμβάνονται κρέας, λαχανικά και φρούτα, άλευρα, γάλα, καφές, έλαια, ψωμί, τυριά, γιαούρτι, ρύζι, ζυμαρικά, όσπρια,  τοματοειδή, απορρυπαντικά (πιάτων και ρούχων και είδη καθαρισμού γενικής χρήσης), χαρτικά, αναψυκτικά, είδη προσωπικής υγιεινής, μπισκότα και σοκολατοειδή.