Δεν είναι τόσο οι λέξεις ή οι αριθμοί που φορτώνουν με άγχος τον υποψήφιο των Πανελληνίων. Δεν είναι μόνο η Ιστορία ή οι εξισώσεις που θα πρέπει να «ξεφορτώσει» από πάνω του, γεμίζοντας τις πρώτες λευκές σελίδες της ενήλικης -σε λίγο- ζωής του.
Μίνα Μαρούγκα – Action24Press
Πολύ συχνά «διαβάζουμε» πίσω από το –πέραν του φυσιολογικού επιπέδου ενίοτε- στρες των διαγωνιζομένων την υπερεπένδυση ολόκληρου του οικογενειακού συστήματος σε ένα και μόνο σταθμό της ζωής του παιδιού του. Αφουγκραζόμαστε αυτή τη στάση, άλλοτε κατηγορηματικά («τώρα κρίνεται το μέλλον του παιδιού μας») και άλλοτε ως υποδηλούμενο («εμείς για ποιόν τρέχουμε όλη μέρα;»)
Και σε τέτοιου τύπου δυναμικές αναγνωρίζουμε γονείς που έχουν καταστήσει τα παιδιά προέκταση του εαυτού τους, δικών τους υψηλών προσδοκιών, ανεκπλήρωτων ονείρων, ή απλώς αφουγκραζόμαστε αναπαραστάσεις του δικού τους Εγώ, να γιγαντώνονται σε σημείο τέτοιο που να πλήττουν σοβαρά την ψυχική ισορροπία των διαγωνιζομένων, που με τη σειρά τους προσπαθούν να εκπληρώσουν τ’ ανεκπλήρωτα.
Σε μια τόσο κρίσιμη ψυχοκοινωνικά στιγμή για το μαθητή που μεταμορφώνεται από έφηβος σε ενήλικα, τι διδάσκουμε αλήθεια τα παιδιά μας, επαναλαμβάνοντας το αφήγημα ότι «τώρα κρίνεται το μέλλον σου» ;
Ένα από τα πιο σημαντικά στοιχεία ψυχικής ισορροπίας για τη ζωή ενός ανθρώπου είναι η αίσθηση της ευελιξίας, η «σταθερά των εναλλακτικών λύσεων», η αίσθηση ότι μπορεί κανείς να βγει την κεντρική λεωφόρο και μέσω παραδρόμων. Αντίθετα, το αίσθημα αδιεξόδου και καθήλωσης παρατηρείται πολύ συχνά σε άτομα που έχουν γίνει αποδέκτες πολωτικών νοοτροπιών, που έχουν με κάποιο τρόπο διδαχθεί ότι η ζωή είναι άσπρο ή μαύρο. Και αυτό ακριβώς το αίσθημα αδιεξόδου είναι που εγκλωβίζει συχνά το άτομο στην πορεία της ζωής του, στερώντας του το αίσθημα της ψυχικής ασφάλειας ή ακόμα και της ελεύθερης βούλησης.
Αντί να πλέκουμε το αφήγημα των Πανελληνίων, ως την ύψιστη και μόνη ένδειξη μιας επιτυχούς πορείας ζωής, μπορούμε να εστιάσουμε στην εκπαίδευση του παιδιού στις δυνάμεις που έχει και οφείλει να αξιοποιεί, στην πεποίθηση ότι σαφώς είναι ικανός σε κάτι, ένα κάτι που οφείλει να βρει, ακόμα κι αν αυτό συμβεί μέσα από πτώσεις και γρατζουνιές, στις εναλλακτικές διαδρομές που βρίσκονται σε κάθε μονοπάτι ζωής και φυσικά στην αξία της αξιοπρεπούς προσπάθειας καθαυτής, χωρίς αστερίσκους αγάπης και αποδοχής.
Η αυτοεκτίμηση το μεγαλύτερο SOS
Το διακύβευμα επομένως σε αυτή την καθοριστική στιγμή είναι από πού αντλεί κάποιος την αίσθηση της αυτοεκτίμησής του. Και αυτό εδώ ίσως είναι το σπουδαιότερο κεφάλαιο της ύλης, ένα από τα μεγάλα SOS.
Εκπαιδεύοντας τον υποψήφιο να βασίζει την αυτοεικόνα του σε εξωτερικές πηγές, όπως στις ακαδημαϊκές επιδόσεις ή στη σύγκριση με τους «καλύτερους», με τους επιτυχόντες, του στερούμε τη δυνατότητα να αναπτύξει το αίσθημα της προσωπικής του ετερότητας, δυναμικής και αξίας, αποκομμένης από μόρια και βαθμολογίες. Ταυτόχρονα του στερούμε τη δυνατότητα να καθορίσει τις στάσεις και τις στρατηγικές του, απέναντι σε μια ενδεχόμενη αποτυχία. Όταν «διδάσκουμε» σε ένα παιδί ότι αν δεν επιτύχει στις εξετάσεις, δεν έχει μέλλον, είναι σαν να του επικοινωνούμε ότι αν πέσει και σπάσει το πόδι του, δεν θα μπορέσει να ξαναπερπατήσει. Κοινώς, το καθιστούμε ψυχικά ανάπηρο.
Αντικαθιστώντας την υπερεπένδυση στις επιδόσεις, με την πίστη στην αυταξία ως ψυχική θέση, παγιωμένη εκ των έσω, δίνουμε στο διαγωνιζόμενο σε κάθε εξεταστική, σε κάθε αρένα, τα εφόδια να επικεντρωθεί στο πώς αντιδρά απέναντι στην αποτυχία, στην κάθε αντιξοότητα, τα εφόδια να πιστέψει ότι είναι ικανός να σχεδιάσει τη δική του πορεία, αντί να συγκρίνει τον εαυτό του με «αυτούς που τα κατάφεραν».
Αν καταφέρουμε, με αφορμή έστω αυτόν τον σταθμό ζωής, να παγιώσουμε την αντίληψη ότι αυτή εδώ είναι μια και μόνο από τις πολλές δοκιμασίες της, δημιουργούμε ενήλικες απελευθερωμένους από τα δεσμά της εκάστοτε στρεσογόνου περίστασης. Άρα, ψυχικά εξοπλισμένους να βρουν τον τρόπο, ώστε να γεμίσουν τις πρώτες, αλλά κυρίως τις επόμενες λευκές τους σελίδες. Ακόμα καλύτερα, και με τα «εκτός ύλης» κεφάλαια.
