Ο Γιάννης Μπρατάκος εργάζεται μεθοδικά και αθόρυβα προκειμένου να επιλύσει κάθε είδους εκκρεμότητα σε κάθε υπουργείο χωριστά και να καλύψει όποιες άλλες ανάγκες πηγάζουν από τον ρόλο που ανέλαβε. Όλοι στην κυβέρνηση παραδέχονται ότι ήταν η καλύτερη επιλογή.
Action Press Team
Πριν από τις βουλευτικές εκλογές του 2019 για πολλούς μήνες ο Κυριάκος Μητσοτάκης και ένας στενός κύκλος προσώπων με κεντρικές φιγούρες τον Γιώργο Γεραπετρίτη και τον Άκη Σκέρτσο, σχεδίαζαν με μεγάλη μυστικότητα το επιτελικό κράτος. Τρία χρόνια αργότερα, το επιτελικό κράτος έδειξε σε πολλές περιπτώσεις τις αδυναμίες του, με μια από τις κυριότερες ότι ο σχεδιασμός έλαβε λιγότερο υπόψη τους θεσμούς και στηρίχθηκε σε ρόλους για συγκεκριμένα πρόσωπα. Όταν, μετά το σκάνδαλο των παρακολουθήσεων οι ρόλοι αναδιατάχθηκαν το σύστημα μπλόκαρε σε ανησυχητικό βαθμό.
Το οικοδόμημα που κατασκευάστηκε το 2019, δεν είχε σχέση με την ελληνική κυβερνητική παράδοση. Όσο πρωθυπουργοκεντρικό και αν είναι το σύστημά μας, ποτέ άλλοτε δεν είχαν συγκεντρωθεί τόσες υπερεξουσίες στο Μέγαρο Μαξίμου, μετατρέποντας τους υπουργούς σε δευτερεύοντα κυβερνητικά όργανα. Τα πάντα ξεκινούσαν από τον πρωθυπουργό και κατέληγαν σε αυτόν.
Και τα θετικά και τα αρνητικά. Έμπειροι πολιτικοί, σχολίαζαν συχνά ότι το σχήμα αυτό δεν είναι βιώσιμο και ότι δεν είναι δυνατόν ένας άνθρωπος να σηκώνει επί μακρόν όλο το βάρος της διακυβέρνησης. Ο κ. Μητσοτάκης, όμως ήταν και παραμένει η καλύτερη βιτρίνα της Νέας Δημοκρατίας και πίσω από την εικόνα που δημιουργούσε ο ίδιος κρύβονταν όλες οι παθογένειες και οι αδυναμίες του κόμματος και της κυβέρνησης.
Οι αδυναμίες
Το σκάνδαλο των παρακολουθήσεων κινητών τηλεφώνων από την ΕΥΠ έφερε στην επιφάνεια μια διπλή αδυναμία του επιτελικού κράτους. Η πρώτη ήταν ότι χωρίς τα πρόσωπα πάνω στα οποία κόπηκε και ράφτηκε το σύστημα, χωλαίνει. Η απομάκρυνση του Γρηγόρη Δημητριάδη, από τη θέση του γενικού γραμματέα του πρωθυπουργού δημιούργησε αμέσως «μαύρες τρύπες». Ο κ. Δημητριάδης, δεν είχε μόνο έναν κομβικό ρόλο, είχε και μια ιδιότητα που ήταν απολύτως προσωπική.
Ήταν ανιψιός του κ. Μητσοτάκη, πρόσωπο της απόλυτης εμπιστοσύνης του που είχε το ελεύθερο να λαμβάνει αποφάσεις και να αντιμετωπίζει προβλήματα που δεν χρειάζονταν να φθάσουν μέχρι τον πρωθυπουργό. Ως άμεση προέκταση του πρωθυπουργού τον αντιλαμβάνονταν και οι υπουργοί, οπότε απολάμβανε ένα διαφορετικό στάτους από τα άλλα πρόσωπα του συστήματος, παρά τα λάθη του στους χειρισμούς και στις αποφάσεις.
Κανένα άλλο πολιτικό πρόσωπο, όσο ικανό και αν είναι, δεν μπορεί να έχει αυτή τη σχέση με τον κ. Μητσοτάκη.
Ο Γιάννης Μπρατάκος, που μπήκε στη διακεκαυμένη ζώνη χωρίς δεύτερη σκέψη, δεν ήταν μια λύση ανάγκης για τον πρωθυπουργό. Πρόκειται για ένα πρόσωπο γνωστό, αγαπητό και αποδεκτό από όλες τις φυλές της Νέας Δημοκρατίας. Μετριοπαθής, εργατικός και έμπιστος, σήκωσε αμέσως τα μανίκια και έσπευσε να κλείσει διάφορα μέτωπα με την Κοινοβουλευτική Ομάδα του κόμματος και με τα υπουργεία. Όλοι παραδέχονται ότι εργάζεται μεθοδικά και αθόρυβα προκειμένου να επιλύσει κάθε είδους εκκρεμότητα σε κάθε υπουργείο χωριστά και καλύψει όποιες άλλες ανάγκες πηγάζουν από τον ρόλο που ανέλαβε. Όλοι στην κυβέρνηση παραδέχονται ότι ήταν η καλύτερη επιλογή για αυτό το ρόλο .
Ωστόσο, όσο ικανός και αν είναι ο κ. Μπρατάκος, πήγε στο Μαξίμου σε μια στιγμή που τα μέλη της κυβέρνησης έχουν κατεβάσει μολύβια και βρίσκονται σε ένα διαρκές σεργιάνι στις εκλογικές τους περιφέρειες. Η χώρα βρίσκεται σε μακρά προεκλογική περίοδο και η μάχη του σταυρού είναι η πρώτη αξία για κάθε κυβερνητικό αξιωματούχο . Έτσι οι εκκρεμότητες μπαίνουν στα συρτάρια.
Δυσλειτουργικό σύστημα
Την ίδια κατάληξη έχουν και σχεδόν όλες οι νομοθετικές πρωτοβουλίες της κυβέρνησης. Πρόσωπα που γνωρίζουν, μεταφέρουν τη δυσαρέσκεια του κ. Μητσοτάκη όταν προσγειώνονται πάνω στο γραφείο τεχνικά νομοσχέδια ή θέματα που απαιτούν εξειδίκευση σε συγκεκριμένο τομέα και οι αρμόδιοι περιμένουν την έγκρισή του για να προχωρήσουν.
Την ώρα που ο πρωθυπουργός χρειάζεται να βρίσκεται σε διαρκή επικοινωνία με ομολόγους του στην ΕΕ για την αντιμετώπιση της ενεργειακής κρίσης ή με διεθνείς παράγοντες για την Ουκρανία ή για την ένταση που προκαλεί η Τουρκία στο Αιγαίο και στην Ανατολική Μεσόγειο, πρέπει παράλληλα να «γνωμοδοτήσει», π.χ. για ειδικά πολεοδομικά θέματα ή για ότι άλλο περιλαμβάνει η ατζέντα της κυβέρνησης.
Το νομοθετικό έργο έχει μπλοκάρει, και τα βέλη των υπουργών δεν στρέφονται κατά του υπουργού Επικρατείας Γιώργου Γεραπετρίτη, ο οποίος εξ΄ αρχής ανέλαβε την εποπτεία όλων των νομοθετικών πρωτοβουλιών των υπουργείων. Η πρακτική αυτή πάντα είχε προβλήματα, τα οποία τώρα γιγαντώθηκαν με αποτέλεσμα οι φάκελοι με τις εκκρεμότητες να σωρεύονται στα ράφια των υπουργείων.
Αυτό που καταλογίζουν οι συνάδελφοί του στον υπουργό Επικρατείας δεν είναι η έλλειψη ικανοτήτων και εργατικότητας, αλλά πυγμής και αποφασιστικότητας, επειδή χωρίς την έγκριση του πρωθυπουργού δεν κάνει τίποτα αλλά ούτε και πιέζει ώστε να επιταχυνθούν οι ρυθμοί. Στη διάρκεια των εβδομάδων που η κυβέρνηση βρέθηκε στη δίνη του σκανδάλου των παρακολουθήσεων, ο κ. Γεραπετρίτης έβαλε πλάτη σε αντίθεση με άλλους υπουργούς και οι μετοχές του αναβαθμίστηκαν στον περίγυρο του Μεγάρου Μαξίμου. Μένει να φανεί αν θα διατηρήσει τον περίοπτο ρόλο του όσο εντείνεται η προεκλογική περίοδος και μεταβάλλονται οι ανάγκες.
Προεκλογικός αγώνας- κυβερνητικό έργο: 1-0
Και ενώ το νομοθετικό έργο περπατάει με ρυθμούς χελώνας, οι ίδιοι υπουργοί που διαμαρτύρονται για τις αδυναμίες του Μεγάρου Μαξίμου, έχουν σηκώσει τα μολύβια και αλωνίζουν στις εκλογικές τους περιφέρειες προκειμένου να μαζέψουν εγκαίρως τα ψηφαλάκια που χρειάζονται για την επανεκλογή τους. Ο κ. Μητσοτάκης έχει εντοπίσει το θέμα και στα τελευταία υπουργικά συμβούλια ζητά επίμονα από τους υπουργούς να σταματήσουν την προεκλογική καμπάνια και να επικεντρωθούν στο χαρτοφυλάκιό τους. Φωνή βοώντος εν τη ερήμω. Πώς να υπακούσουν οι υπουργοί όταν ο ίδιος ο πρωθυπουργός κήρυξε με τα λόγια και τις πράξεις του, την προεκλογική περίοδο επτά ή οκτώ μήνες πριν από τις εκλογές;
Η ιδέα αυτή έχει τα πλεονεκτήματά της. Με τις συνεχείς περιοδείες του κ. Μητσοτάκη και την ενεργοποίηση ολόκληρου του κομματικού μηχανισμού της Νέας Δημοκρατίας, ευελπιστούν ότι το κυβερνητικό έργο θα γίνει γνωστό και κατανοητό από την πλειονότητα των πολιτών, ειδικά από τα κοινά που ενδιαφέρουν εκλογικά την κυβέρνηση.
Έχει όμως και μειονεκτήματα: η αδυναμία ελέγχου και στοίχισης του υπουργικού συμβουλίου σε έναν κοινό και συλλογικό αγώνα προκαλεί αμηχανία στο Μέγαρο Μαξίμου. Το πρόβλημα μοιάζει με γόρδιο δεσμό και δεν υπάρχει κανένας να τραβήξει το σπαθί και να τον κόψει. Και εδώ εμφανίζεται η δεύτερη αδυναμία του επιτελικού κράτους.
Όταν ο πρωθυπουργός λέει ότι θέλει αυτοδυναμία για να έχει η χώρα μια συνεκτική κυβέρνηση, η οποία θα παίρνει γρήγορα αποφάσεις χωρίς να διαπραγματεύεται εσωτερικά με κάποιον κυβερνητικό εταίρο, θα πρέπει να έχει επιδείξει μια τέτοια κυβέρνηση. Αυτή που έφτιαξε το 2019 έχει συνοχή αλλά το έργο της υπολείπεται των δυνατοτήτων της, παρότι στις μεγάλες κρίσεις, που δεν ήταν λίγες, έδειξε αντανακλαστικά και αποφασιστικότητα.
Ανησυχίες για εφησυχασμό
Όλες οι δημοσκοπήσεις της τελευταίας περιόδου δείχνουν την πολιτική κυριαρχία της κυβέρνησης και του κ. Μητσοτάκη. Η Νέα Δημοκρατία εισέρχεται στον προεκλογικό στίβο με μεγάλο πλεονέκτημα, γεγονός που ικανοποιεί τους περισσότερους. Υπάρχουν όμως και εκείνοι που ανησυχούν ότι το έλλειμα αντιπολίτευσης προκαλεί επικίνδυνο εφησυχασμό στην κυβέρνηση. Επτά και οκτώ μήνες είναι τεράστιο διάστημα στην πολιτική και με έναν δύσκολο χειμώνα μπροστά, κανένας δεν μπορεί να είναι σίγουρος για τίποτα, γιατί η κοινωνία είναι πάντα πιο δύσκολα διαχειρίσιμη για μια κυβέρνηση από ότι οι πολιτικοί αντίπαλοί της.
Μέχρι στιγμής, πάντως, τα μέτρα που έχει πάρει η κυβέρνηση και η οικονομική στήριξη των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων, δεν έχουν βγάλει τον κόσμο στους δρόμους. Στην Αθήνα δεν υπάρχουν διαδηλώσεις εξαιτίας της ακρίβειας όπως συμβαίνει σε άλλες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες.
