Εκείνο το Σαββατοκύριακο έβρεχε ασταμάτητα, αυτό όμως δεν σταμάτησε τους 40 χιλιάδες θεατές του φεστιβάλ Glastonbury 1997, να βγουν από τις σκηνές τους και να περπατήσουν μέσα στις λάσπες για την κεντρική σκηνή.
Εκεί τους «περίμενε» η καλύτερη μπάντα εκείνης της περιόδου και μία από τις καλύτερες όλων των εποχών: οι Radiohead.
Μόλις είχε κυκλοφορήσει ο τελευταίος δίσκος της μπάντας, OK Computer, καταφέροντας να «σπάσει» τα ταμεία και να κερδίσει τον σεβασμό κοινού και κριτικών. Ήταν ένας δίσκος που καθόρισε την εποχή: σηματοδότησε το «τέλος» της κυριαρχίας της britpop στη βρετανική μουσική σκηνή και αποτύπωσε την αγχωτική και ταραγμένη ψυχοσύνθεση μίας ολόκληρης γενιάς λίγο πριν το τέλος της χιλιετίας.
Είναι λίγο περίεργο που η πολυεπίπεδη και περίπλοκη μουσική και στιχουργική της μπάντας κατάφερε να «μαζέψει» τόσο κόσμο. Η αλήθεια είναι όμως ότι μία θάλασσα κόσμου στεκόταν στο απόλυτο σκοτάδι ακούγοντας με προσοχή τον Τομ Γιόρκ να τραγουδά «Rain down, come on rain down on me» με την αγγελική του φωνή. Οι ουρανοί τον υπάκουσαν.
Οι Radiohead ίσως είναι η μόνη μπάντα που βγάζουν ακόμα περισσότερο νόημα όταν τους ακούς βρεγμένος και ταλαιπωρημένος.
Τα τραγούδια των Radiohead είναι μία κραυγή απέναντι σε έναν σάπιο κόσμο. Ο Γιόρκ γράφει στίχους χωρίς ομοιοκαταληξία, με τόσο ζωντανές εικόνες που πολλές φορές κινούνται στα όρια της ψύχωσης. Η μουσική της μπάντας αρνείται να μπει σε καλούπια και να ακολουθήσει το «άγιο δισκοπότηρο» του ροκ: κουπλέ-ρεφρέν-κουπλέ-ρεφρέν-τέλος. Αυτή τους η ιδιαιτερότητα έχει κάνει τους κριτικούς, το κοινό και τους συναδέλφους τους (μεταξύ των οποίων οι REM, U2 και Oasis) να τους ανακηρύξουν ως την πιο σημαντική ροκ μπάντα στον πλανήτη. Μπορεί οι Oasis να πωλούσαν περισσότερους δίσκους τότε, αλλά οι Radiohead κρατούσαν στα χέρια τους το μέλλον.
Οι μεσοαστικές καταβολές των μελών της μπάντας έρχονταν σε πλήρη αντίθεση με τη μάτσο κουλτούρα που κυριαρχούσε στη βρετανική σκηνή της εποχής. Τα πέντε μέλη πήγαν σε ένα ιδιωτικό σχολείο στο Αμπιγνκτον, μία γραφική πόλη κοντά στην Οξφόρδη. Σχημάτισαν ένα γκρουπ ονόματι On A Friday, αλλά γρήγορα «έσπασαν» όταν ήρθε η ώρα για το πανεπιστήμιο.
Συναντήθηκαν και πάλι το 1991 στην Οξφόρδη, επανασυστάθηκαν και γρήγορα κέρδισαν ένα συμβόλαιο με την Parlophone. Η επιτυχία του single τους «Creep» (έγινε χιτ στις ΗΠΑ πριν από το Ηνωμένο Βασίλειο) έκανε πολλούς να τους κατατάξουν ως ακόμα μία «μπάντα της σειράς».
Το πρώτο άλμπουμ της μπάντας δεν προϊδέασε το κοινό για αυτό που θα ακολουθούσε. Ο δεύτερος όμως δίσκος της μπάντας, The Bends που κυκλοφόρησε το 1995 ήταν το πρώτο στάδιο της «μετάλλαξης» των Radiohead.
Ήταν μία πρώτη ματιά στο συναισθηματικό κόσμο του Γιορκ και στην επική διάσταση της μουσικής των Radiohead και δεν άργησε να γίνει ένας από τους δίσκους που καθόρισε τη δεκαετία του 1990.
Ο επόμενος δίσκος ηχογραφήθηκε σε μία στη «στοιχειωμένη» έπαυλη της ηθοποιού Τζέιν Σίμουρ στο Μπαθ. «Ο φόβος ήταν παντού – έβγαινε από τους τοίχους και τα πατώματα… το σπίτι είχε γίνει ένας βάλτος… με έπιασε από τους αστραγάλους και με ταρακούνησε μέχρι που δεν έμεινε τίποτα», θυμάται ο Γιορκ.
Καπού εδώ πρέπει βέβαια να παραλείψουμε να αναφερθούμε στο απίστευτο ταλέντο του Τζόνι Γκρίνγουντ. Επηρεασμένος από τους Μπαχ, Μάιλς Ντέιβις, DJ Shadow και Ενιο Μορικόνε μεταξύ άλλων ο Γκρίνγουντ έδωσε μία νέα πνοή στο ροκ που ακόμα προσπαθούσε να μιμηθεί τους Beatles και τους Stones.
«Κλέψαμε πολλές ιδέες για τα έγχορδα από τον Πολωνό συνθέτη Πεντερέκι» λέει ο Γκρίνγουντ. «Οι ροκ συνθέσεις δεν έχουν αλλάξει και πολύ από τις μέρες των Beatles και του Eleanor Rigby».
Οι εκλεκτικές μουσικές επιρροές του Γκρίνγουιντ ταίριαξαν τέλεια με το εκλεπτυσμένα διαβάσματα του Γιορκ. Ο τελευταίος υποστηρίζει ότι οι δύο μεγάλες του επιρροές ήταν το βιβλίο του Γουίλ Χάτον «The State We’re In» και το βιβλίο του μαρξιστή ιστορικού Ερικ Χόμπσμπαουμ, «Η Εποχή των Ακρων».
Τα διαβάσματα του Γιορκ ίσως ευθύνονται και για τη μεγάλη απέχθεια που έχει για την πολιτική. «Δεξιά, Αριστερά, είναι όλα αδιάφορα», έχει πει. «Είναι ένας εύκολος τρόπος να κάνεις τους ανθρώπους να νομίζουν ότι έχουν επιλογή».
Όλα αυτά στοιχεία συνδέθηκαν με τον καλύτερο τρόπο στο OK Computer δημιουργώντας έναν μνημειώδη δίσκο. Οι Oasis συνδέθηκαν πιο έντονα με τη μουσική κληρονομιά των Λένον και ΜακΚάρτνεϊ, αλλά οι πραγματικοί «διάδοχοι» των Beatles είναι οι Radiohead.
Προφανώς, το να είσαι μπροστά από την εποχή σου έχει και τα «κακά» του. «Χρειάστηκαν εννέα μήνες για να “πιάσει” ο κόσμος το The Bends», είχε σχολιάσει πρόσφατα. «Θα χρειαστούν τουλάχιστον δύο χρόνια πριν “πιάσει” αυτό (σ.σ.: το OK Computer)». Είκοσι τρία χρόνια μετά κάθε φορά που ακούμε τον δίσκο «πιάνουμε» και κάτι καινούργιο.
με πληροφορίες από Telegraph
