Το βήμα της Γενικής Συνέλευσης του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών είναι μια κορυφαία ευκαιρία για κάθε χώρα να προβάλλει τις θέσεις της στη διεθνή κοινότητα. Ιδίως μάλιστα τώρα, που έχει μεσολαβήσει η περίοδος του κορονοϊού, η Γενική Συνέλευση υπήρξε μια από τις πρώτες τέτοιες δια ζώσης ευκαιρίες μετά από πολύ καιρό και όλα τα βλέμματα ήταν στραμμένα εκεί.
Παναγιώτης Δουδωνής// Action Press
Από την άλλη, η Τουρκία είναι η χώρα στην ευρύτερη περιοχή μας που φωνασκεί περισσότερο αυτή την περίοδο, εγείροντας παράλογες απαιτήσεις έναντι όλων των γειτόνων της. Είναι εξάλλου μια χώρα που πάσχει από μικρομεγαλισμό, όντας συνεχώς παραπονούμενη γιατί δεν της αναγνωρίζεται η διεθνής θέση που θεωρεί ότι της αξίζει και που οι μανούβρες της μεταξύ των μεγάλων δυνάμεων προκαλούν ίλιγγο και εναλλάσσονται ανάλογα με το έδαφος στο οποίο βρίσκεται ο πρόεδρός της: με τον Πούτιν και τον Λουκασένκο στη Σαμαρκάνδη, με τους Αμερικανούς στη Νέα Υόρκη.
Η Ελλάδα είναι κάρφος εν τω οφθαλμώ της Τουρκίας, καθώς ακολουθεί εδώ και δεκαετίες το ακριβώς αντίθετο παράδειγμα. Σταθερές συμμαχίες, ξεκάθαρος προσανατολισμός, καμία νέα διεκδίκηση αλλά και καμία υποχώρηση έναντι των εθνικών της θέσεων. Θα περίμενε λοιπόν κανείς ο Ερντογάν στον ΟΗΕ να ανοίξει όλα τα ζητήματα που θεωρεί ότι έχει έναντι της Ελλάδας και να πει τα πράγματα, αν όχι όπως τα λέει στο εσωτερικό της Τουρκίας, πάντως σε μια εξευγενισμένη εκδοχή τους.
«Ποιος μιλάει;»
Τι είπε τελικά ο Ερντογάν στον ΟΗΕ; Μίλησε με έναν δήθεν ανθρωπισμό για το προσφυγικό/μεταναστευτικό και κατηγόρησε την Ελλάδα. Η αυτονόητη αντίδραση κάθε καλόπιστου ακροατή περιορίζεται σε ένα «ποιος μιλάει;» Η Τουρκία εδώ και χρόνια έχει εργαλειοποιήσει πλήρως το προσφυγικό/μεταναστευτικό, φτάνοντας στο σημείο να χρησιμοποιεί ανθρώπους εκπατρισμένους και ταλαιπωρημένους για να πιέσει την Ελλάδα, την Ευρωπαϊκή Ένωση ή και τις δύο μαζί. Υπάρχει κάτι κυνικότερο από αυτή τη στάση;
Όμως ένα άλλο μεγάλο θέμα αφορά στο τι δεν είπε ο Ερντογάν στη Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών. Δεν ακούσαμε λέξη από τις απειλές που ο ίδιος και οι «σκληροτράχηλοι» υπουργοί του εκστομίζουν κατά της Ελλάδας. Πώς χάθηκαν άραγε στον ΟΗΕ οι άκρως επιθετικές ατάκες όπως «θα έρθουμε νύχτα» ή «τα κατεχόμενα από την Ελλάδα νησιά» και άλλα παρεμφερή; Μήπως επηρεάστηκε ο τούρκος πρόεδρος από τη διαφορά των επτά ωρών και έκανε τη νύχτα μέρα; Μήπως έπαθε κάποιου είδους jet lag;
Φυσικά, τίποτα από αυτά δε συνέβη. Αντιθέτως, ο Ερντογάν ήξερε πως και μόνο να εκστόμιζε μια τέτοια φράση στο βήμα ενός Οργανισμού που ιδρύθηκε στη βάση της τηρήσεως του διεθνούς δικαίου, θα γινόταν αυτομάτως ξεκάθαρο πως ανήκει στις επιθετικές, αναθεωρητικές δυνάμεις που απειλούν τον κόσμο μας και την ευημερία του. Και αυτό θα τον μετέτρεπε από υπερφιλόδοξο παίκτη σε παρία της διεθνούς κοινότητας.
Ο Ερντογάν μπορεί να μην τα είπε όλα αυτά στον ΟΗΕ αλλά αυτό δε σημαίνει ότι εμείς δεν έχουμε χρέος να τα υπενθυμίζουμε σε κάθε ευκαιρία. Η Ελλάδα πρέπει σε κάθε διεθνές forum να υπενθυμίζει τις άκρως επιθετικές και αναθεωρητικές φράσεις του «ξενύχτη» Ερντογάν, για να ξέρει η διεθνής κοινότητα με ποιον έχει να κάνει. Στις διεθνείς σχέσεις τίποτα δεν είναι αυτονόητο, όλα είναι θέμα προσεκτικής και μεθοδικής δουλειάς.
*Ο Παναγιώτης Δουδωνής είναι Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Οξφόρδης-Πολιτικός αναλυτής
