Σαββατόβραδο, 29 Ιουνίου του 2002 και μια έκρηξη βόμβας που αντί για τα γραφεία της «Hellas Flying Dolphins» στο λιμάνι του Πειραιά, έσκασε στα χέρια του «Μιχάλη», του 40χρονου τρομοκράτη, έμελλαν να γράψουν το τέλος στην μακρόχρονη δράση της 17Ν, μιας οργάνωσης που μέχρι τότε φάνταζε μυθική και ασύλληπτη.
Νίκος Τσέφλιος/ ActionPress
Ιούνιος 2002. Μια αδιόρατη αισιοδοξία για τη μάχη κατά της τρομοκρατίας πλανιόταν πάνω από την γαμήλια δεξίωση ελληνοβρετανού αξιωματικού της «Scotland Yard» στο κτήμα του Σουνίου, εκείνο το Σαββατόβραδο της 29ης Ιουνίου. Μια αισιοδοξία που ενίσχυε η παρουσία των βρετανών αξιωματούχων, που είχαν έχουν μπει στο «παιχνίδι» μετά την δολοφονία του ταξίαρχου Στίβεν Σόντερς από την οργάνωση «17 Νοέμβρη». Κι όμως, δεν ήταν οι έρευνες, αλλά ένα λάθος που θα ξετύλιγε το «κουβάρι» της τρομοκρατίας με καταιγιστικούς ρυθμούς μέσα στο καλοκαίρι και θα οδηγούσε στην εξάρθρωση της οργάνωσης που για σχεδόν 27 χρόνια δρούσε ανενόχλητη, αφήνοντας πίσω της 23 νεκρούς.
Ο Σάββας Ξηρός θα προσπαθήσει να τοποθετήσει βόμβα στο εκδοτήριο της «Hellas Flying Dolphins» στον Πειραιά, που από λάθος θα εκραγεί στα χέρια του. «Για πρώτη φορά έχουμε έναν δράστη και περιμένουμε να μιλήσει…», είναι τα πρώτα λόγια αξιωματικού της Αστυνομίας, μετά τον τραυματισμό του 40χρονου άνδρα. Όπως αναφέρει το πρώτο ιατρικό ανακοινωθέν, ο βομβιστής έχει κακώσεις στο πρόσωπο και τον θώρακα, ενώ φέρει και εκτεταμένα τραύματα στο δεξί χέρι. Οι γιατροί κρίνουν απαραίτητη τη μεταφορά του από το «Τζάνειο» στον «Ευαγγελισμό», καθώς υποψιάζονται ότι έχει και αγγειοχειρουργικό πρόβλημα. Ο δράστης νοσηλεύεται στον Ευαγγελισμό με σοβαρά τραύματα στα μάτια, στο δεξί χέρι και στο θώρακα. Τα στοιχεία του οδηγούν την αντιτρομοκρατική υπηρεσία στο εργαστήριό του στον Κολωνό και στο σπίτι του στην Παλλήνη, ενώ προσάγεται για ανάκριση η Ισπανίδα και επί δέκα έτη φίλη του, Αλίθια Ρομέρο Κορτές. Το 38άρι περίστροφο που βρέθηκε κοντά του έχει τη «σφραγίδα» της 17 Νοέμβρη.
Η αρχή του τέλους
«Έχουμε ένα περίστροφο, μια τηλεκάρτα και κλειδιά. Περιμένουμε πολλά απόψε», ενημερώνουν τον υπουργό Δημόσιας Τάξης Μιχάλη Χρυσοχοΐδη, ο οποίος περασμένα μεσάνυχτα ξεκινάει με τέρμα το γκάζι από τη Βέροια για την Αθήνα. Στο τμήμα βλητικής των εγκληματολογικών εργαστηρίων επικρατεί «πυρετός». Το παλιό 38άρι φανερώνει τα μυστικά του. «Έχουμε το περίστροφο του Χρήστου Μάτη. Κρατάμε άνθρωπο της 17Ν, απ’ το πουθενά», είναι το λόγια που ηχούν σαν καμπάνες στα αυτιά του αντιτρομοκρατικού επιτελείου. Το όνομα του τραυματία είναι ήδη γνωστό, αλλά ανακοινώνεται 36 ώρες αργότερα. Το πρώτο λακωνικό δελτίο Τύπου, την 1η Ιουλίου 2002, αναφέρει τα εξής: «Εξακριβώθηκαν τα στοιχεία ταυτότητας του τραυματισθέντα κατά την έκρηξη στον Πειραιά. Σύμφωνα με τις μέχρι τώρα έρευνες, προέκυψε ότι ο τραυματισθείς κατά την έκρηξη που σημειώθηκε την 29/6/2002 στο λιμάνι του Πειραιά, είναι ο Ξηρός Σάββας του Τριαντάφυλλου, γεννηθείς στη Θεσσαλονίκη το 1962. Ο τραυματισθείς δεν είχε απασχολήσει τις αστυνομικές Αρχές».
Ακολουθεί και το δεύτερο δελτίο τύπου, ακόμη λακωνικότερο: «Εργαστήριο αγιογραφίας διατηρούσε ο Σάββας Ξηρός. Το εργαστήριο βρίσκεται στη διεύθυνση Αιγιαλείας 10, στον Κολωνό».
Το ίδιο βράδυ ο αρχηγός Φώτης Νασιάκος δίνει στη δημοσιότητα τη φωτογραφία του Σάββα Ξηρού, συσχετίζοντάς τον με την 17Ν, αφού το περίστροφο που έχει βρεθεί στο σάκο του είναι αυτό που άρπαξαν από τον αστυφύλακα Χρήστο Μάτη, τον οποίο σκότωσαν κατά τη διάρκεια ληστείας, 18 χρόνια πριν. Ο Σάββας Ξηρός αναγνωρίζεται ως ο «Γρηγόρης Πουφτσής», που το 1994 είχε νοικιάσει ένα ισόγειο διαμέρισμα στην οδό Πάτμου 84 στα Κάτω Πατήσια και εκεί ανακαλύπτεται το παλιό «στρατηγείο» της οργάνωσης, η γιάφκα με όπλα, βόμβες, ρουκέτες, προκηρύξεις, το ιστορικό λάβαρο, εκατοντάδες κλειδιά, σύνεργα μεταμφίεσης, κομπιούτερ. Ένα αποτύπωμα συνδέει τον Σάββα Ξηρό με τη δολοφονία του Ελληνο-βρετανού εφοπλιστή Κωστή Περατικού (28 Μαΐου 1997), ενώ η ανάλυση του DNA αποδεικνύει τη συμμετοχή του και στην επίθεση με ρουκέτα κατά του Γερμανού πρέσβη Άλμπερτ Κούνα (16 Μαΐου 1999).Oι σύντροφοί του έχουν προλάβει να εξαφανίσουν το «ιστορικό» 45άρι πιστόλι, τη γραφομηχανή που δεν πατάει καλά το «Ρ» και την σφραγίδα με το κόκκινο αστέρι.
Οι συλλήψεις
Τρεις ημέρες αργότερα η Αντιτρομοκρατική Υπηρεσία εισβάλλει σε διαμέρισμα της οδού Δαμάρεως 73 στο Παγκράτι και βρίσκεται μπροστά σε ένα τακτοποιημένο συμπληρωματικό οπλοστάσιο της οργάνωσης, που είχε ενοικιαστεί το 1998.
Τη Δευτέρα 15 Ιουλίου 2002 δίνονται στη δημοσιότητα η φωτογραφία και τα στοιχεία του Δημήτρη Κουφοντίνα και την επόμενη ημέρα προσάγονται στην Αθήνα τα αδέλφια του Σάββα Ξηρού, ο 44χρονος Χριστόδουλος και ο 30χρονος Βασίλης, καθώς και ο 26χρονος Διονύσης Γεωργιάδης. Ο εκπρόσωπος της ΕΛ.ΑΣ. Λευτέρης Οικονόμου ανακοινώνει ότι βρέθηκε στο Παγκράτι το 45άρι πιστόλι που σκότωσε τους Παντελή Πέτρου και Σωτήρη Σταμούλη το 1980, Νικόλαο Μομφεράτο και Παναγιώτη Ρουσσέτη το 1985, τον Αλέξανδρο Αθανασιάδη -Μποδοσάκη το 1988, τον Παύλο Μπακογιάννη το 1989 και τον Στίβεν Σόντερς το 2000.
Δύο 24ωρα αργότερα η Αντιτρομοκρατική Υπηρεσία μεταφέρει από τους Λειψούς τον Αλέξανδρο Γιωτόπουλο. «Αρνήθηκε τις κατηγορίες, πλην όμως από τα στοιχεία της προανάκρισης προκύπτει η συμμετοχή του στην τρομοκρατική οργάνωση 17Ν και μάλιστα με ηγετικό – καθοδηγητικό ρόλο», αναφέρεται στη σχετική ανακοίνωση. Μέσα σε αυτό τον καταιγισμό των εξελίξεων, μια φιγούρα κερδίζει τη συμπάθεια όσων μπαινοβγαίνουν στο κτίριο της ΓΑΔΑ. Η εικόνα του αποκαμωμένου παπα-Τριαντάφυλλου Ξηρού μοιάζει σαν την αναμονή του Γολγοθά. «Τα παιδιά μου πήραν το στραβό δρόμο και πρέπει να πληρώσουν…», λέει πριν χαθεί στην πολύβουη λεωφόρο Αλεξάνδρας για το ταξίδι της επιστροφής στη Χαλκιδική.
Στις 23 Ιουλίου 2002 κι ενώ η Αντιτρομοκρατική Υπηρεσία έχει ανοίξει τον κύκλο συλλήψεων των «Θεσπρωτών, ακούγεται για πρώτη φορά το όνομα του Δημήτρη Κουφοντίνα. Μέχρι που το βράδυ της 5ης Σεπτεμβρίου 2002 ο μελισσοκόμος φτάνει με ταξί στο μέγαρο της λεωφόρου Αλεξάνδρας! Αναλαμβάνει την πολιτική ευθύνη για τη δράση της 17Ν, κάνει λόγο για το επιχειρησιακό της τέλος και στέλνει ένα σαφές μήνυμα προς τους υπολοίπους κρατουμένους για την «αξιοπρέπεια των αγωνιστών»… Η ανάκριση μιας τόσο σοβαρής υπόθεσης ολοκληρώθηκε σε χρόνο – ρεκόρ. Στο παραπεμπτικό βούλευμα αναφέρονταν, μέσα από 600 σελίδες, όλες οι ενέργειες της οργάνωσης, η δομή και οι κανόνες λειτουργίας της, η αρχηγική θέση του Αλέξανδρου Γιωτόπουλου και η αιτιολόγηση της απόρριψης όλων των ενστάσεων. Στο εδώλιο κάθισαν συνολικά 19 κατηγορούμενοι και οι 13 καταδικάστηκαν τελεσίδικα σε βαριές ποινές από το Πενταμελές Εφετείο Αθηνών, σε μια δίκη που έριξε «αυλαία» το Μάιο του 2007.
Πού βρίσκονται σήμερα τα μέλη της 17Ν
Δημήτρης Κουφοντίνας
Τον Σεπτέμβριο θα έχει δικαίωμα για νέα αίτηση αποφυλάκισης ο Δημήτρης Κουφοντίνας, μετά το «όχι» των δικαστών του Συμβουλίου Πλημμελειοδικών Λαμίας, τον περασμένο Δεκέμβριο. Ο 64χρονος «Λουκάς» της «17 Νοέμβρη», είναι ένας από τους πέντε καταδικασμένους για συμμετοχή στην τρομοκρατική δράση της οργάνωσης, που παραμένουν στις φυλακές, μαζί με τον Αλέξανδρο Γιωτόπουλο, τα αδέλφια Χριστόδουλο και Σάββα Ξηρό και τον Βασίλη Τζωρτζάτο.
Ο Κουφοντίνας άρχισε να παίρνει άδειες το 2017, κάτι που προκάλεσε την αντίδραση συγγενών των θυμάτων, αλλά και των πρεσβειών του Ηνωμένου Βασιλείου, των ΗΠΑ και της Τουρκίας, που είχαν επίσης θύματα. Τον Απρίλιο του 2021 επέστρεψε στη φυλακή Δομοκού από την Κασσαβέτεια Βόλου, σε εφαρμογή του νέου νόμου, που δεν επιτρέπει σε καταδικασμένους για τρομοκρατία να εκτίουν την ποινή τους σε αγροτικές φυλακές.
Αλέξανδρος Γιωτόπουλος
Ο 78χρονος Αλέξανδρος Γιωτόπουλος δεν έχει πάρει ούτε μια μέρα άδεια. Μάλιστα πέρυσι ολοκλήρωσε το διδακτορικό του στα Μαθηματικά στο Πανεπιστήμιο του Παρισιού. Σύμφωνα με πληροφορίες, πριν από λίγες ημέρες το αρμόδιο συμβούλιο άναψε το «πράσινο φως» για χορήγηση αδείας.
Χριστόδουλος Ξηρός
Η εμπλοκή του 64χρονου Χριστόδουλου Ξηρού στο σχέδιο «Γοργοπόταμος» για την ανατίναξη του μαντρότοιχου στις φυλακές Κορυδαλλού και την απόδραση μελών της «Συνωμοσίας Πυρήνων της Φωτιάς», και μάλιστα σε μια περίοδο που είχε αρχίσει να παίρνει ολιγοήμερες άδειες, θα παρατείνει τον εγκλεισμό του.
Σάββας Ξηρός
Ο Σάββας Ξηρός βρίσκεται σε διαφορετική πτέρυγα από τον Χριστόδουλο. Είναι πλέον 60 ετών και αρνήθηκε, επικαλούμενος λόγους θρησκευτικής συνείδησης, να αποφυλακιστεί το 2015 με «βραχιολάκι», όπως είχε δικαίωμα.
Βασίλης Τζωρτζάτος
Ο Βασίλης Τζωρτζάτος εργάζεται στην παρασκευή ψωμιού στην Κεντρική Αποθήκη Υλικού Φυλακών (ΚΑΥΦ). Ο «Σταμάτης» της 17Ν παίρνει τακτικά άδειες και επισκέπτεται την οικογένειά του που ζει στην Αθήνα, ενώ έχει λάβει άδειες και για εκπαιδευτικούς λόγους.
Βασίλης Ξηρός
Ο μικρότερος Ξηρός, ο 50χρονος Βασίλης, απολαμβάνει την ελευθερία του από τον Ιούλιο του 2011 και ασχολείται με την κτηνοτροφία στην Χαλκιδική.
Παύλος Σερίφης
Ο πρώτος χρονικά που άφησε πίσω του την φυλακή ήταν ο Παύλος Σερίφης, τον Φεβρουάριο του 2005, o οποίος ήταν ήδη συνταξιούχος λόγω αναπηρίας.
Θωμάς Σερίφης
Τον Ιούλιο του 2007 αποφυλακίστηκε ο Θωμάς Σερίφης, ο οποίος έκανε οικογένεια και ζει στην Αθήνα.
Σωτήρης Κονδύλης
Την ίδια χρονιά αποφυλακίστηκε ο Σωτήρης Κονδύλης, που επέστρεψε στη γειτονιά του στο Βύρωνα και εργάζεται ως ιδιωτικός υπάλληλος.
Διονύσης Γεωργιάδης
Ο μουσικός της οργάνωσης, Διονύσης Γεωργιάδης, με σπουδές στο Σύγχρονο Ωδείο Θεσσαλονίκης, αποφυλακίστηκε στα τέλη του 2006 και ασχολείται με το οικογενειακό επιπλοποιείο στην Καλαμαριά.
Κώστας Τέλιος
Ο 57χρονος σήμερα δάσκαλος της 17Ν Κώστας Τέλιος αποφυλακίστηκε λόγω σοβαρών προβλημάτων υγείας το 2003, παντρεύτηκε μια δασκάλα ξένων γλωσσών και απέκτησε ένα κοριτσάκι. Τέσσερα χρόνια αργότερα επέστρεψε για να εκτίσει το υπόλοιπο της ποινής του. Το 2012 άφησε οριστικά πίσω του τα κάγκελα. Μάλιστα κατέθεσε αίτηση στο Συμβούλιο της Επικρατείας, ώστε να επιστρέψει στο Δημόσιο, η οποία απορρίφθηκε.
Πάτροκλος Τσελέντης
Το ίδιο διάστημα αποφυλακίστηκε και ο Πάτροκλος Τσελέντης, ο οποίος ζει διακριτικά με την οικογένειά του στο Ελληνικό.
Ηρακλής Κωστάρης
Τελευταίος, χρονικά που αποφυλακίστηκε (τον Ιούλιο του 2021) ήταν ο 56χρονος Ηρακλής Κωστάρης, που έκανε μεροκάματα στο φούρνο των φυλακών -όπως και ο Τζωρτζάτος- και έπαιρνε εκπαιδευτικές άδειες για να ολοκληρώσει τις σπουδές πληροφορικής.
Κώστας Καρατσώλης
Ο συνομήλικος και κουμπάρος του, Κώστας Καρατσώλης είχε αποφυλακιστεί από τον Ιούλιο του 2010, αλλάζοντας επαγγελματικό προσανατολισμό και από μεσίτης έγινε κηπουρός. Πληροφορίες τον ήθελαν να έχει δουλέψει στους κήπους του αμερικανικού κολεγίου στην Αγία Παρασκευή.
